Onarıcı Adalet ve Ceza Adalet Sisteminde Uzlaştırma
Ceza muhakemesinde alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemlerinden biri olan ve onarıcı adalet anlayışını da içeren uzlaştırma uygulamalarına dair hazırlanan ve yazarı Hakim Dr. Ekrem Çetintürk olan “Onarıcı Adalet ve Ceza Adalet Sisteminde Uzlaştırma” adlı kitap Adalet Yayınevi tarafından yayımlandı.
‘Onarıcı Adalet ve Ceza Adalet Sisteminde Uzlaştırma’ adlı kitabı satın almak için tıklayınız
Kitabın Künyesi
Barkod: 9786053000792
Yayın Tarihi: 2017 Ocak
Kapak Türü: Ciltli
Kağıt Türü: I.Hamur
Baskı Sayısı: 1
Sayfa Sayısı: 748
Ebat: 17×25
Dili: TürkçeİÇİNDEKİLER- VII
KISALTMALAR- XVII
GİRİŞ- 1
BİRİNCİ BÖLÜM
ONARICI ADALET
(RESTORATIVE JUSTICE)
I. ONARICI ADALET KAVRAMI VE AMACI- 7
II. ONARICI ADALETİN AMACI VE TEMEL İLKELERİ- 10
III. ONARICI ADALET FİKRİNİN TARİHSEL KÖKENİ VE GELİŞİMİ- 19
IV. ONARICI ADALET TEORİSİ VE DİĞER ADALET TEORİLERİ- 29
1. Genel Olarak- 29
2. Onarıcı Adalet Teorileri- 30
A. Ahlâki Değerlerin Bozulmasının Tersine Dönmesi (Reversal of Moral Disengagement)-
30
B. Sosyal ve Ahlâki Gelişme (Social and Moral Development)- 31
C. Duygusal ve Ahlâki Psikolojik Yönden İyileşme (Emotional and Moral Psychological
Healing)- 32
D. Bütünleştirici Utanma (Reintegrative Shaming)- 33
3. Bir Adalet Teorisi Olarak Onarıcı Adalet ve Diğer Adalet Teorileri- 36
A. Tazmin Edici Adalet (Restitutionary Justice)- 37
B. Düzeltici Adalet (Corrective Justice)- 40
C. Cezalandırıcı Adalet (Retributive Justice)- 40
D. Onarıcı Adalet- 42
V. ONARICI ADALET İLE CEZALANDIRICI ADALET (GELENEKSEL CEZA
ADALET SİSTEMİ) ARASINDAKİ TEMEL FARKLAR- 44
VI. ONARICI ADALET UYGULAMALARI- 59
1. Genel Olarak- 59
2. Onarıcı Adalet Uygulama Modelleri- 68
A. Genel Olarak- 68
B. Uzlaştırma (Victim-Offender Mediation)- 71
C. Aile/Toplum Grup Konferansı (Family/Community Group Conferencing)- 74
a. Genel olarak- 74
b. Aile grup konferansında uygulanan usul- 75
c. Değerlendirme- 84
D. Cezalandırıcı Halka (Sentencing Circles)- 87
a. Genel olarak- 87
b. Cezalandırıcı halkada uygulanan usul- 88
E. Toplum Islah Kurulları (Community Reparative Boards)- 91
VII. UZLAŞTIRMA VE DİĞER ONARICI ADALET MODELLERİNİN
KARŞILAŞTIRILMASI- 93
İKİNCİ BÖLÜM
GENEL OLARAK
FAİL-MAĞDUR UZLAŞTIRMASI
I. UZLAŞTIRMA KAVRAMI, TANIMI VE AMACI- 101
II. UZLAŞTIRMANIN TARİHSEL KÖKENİ VE GELİŞİMİ- 107
III. CEZA ADALET SİSTEMİNDEKİ UZLAŞTIRMANIN DİĞER ALTERNATİF
UYUŞMAZLIK ÇÖZÜMLERİNDEN FARKI- 118
IV. UZLAŞTIRMA UYGULAMALARININ ÇEŞİTLERİ- 121
1. Genel Olarak- 121
2. Gayri Resmi Uzlaştırma (Informal Mediation)- 123
3. Doğrudan Uzlaştırma ve Dolaylı Uzlaştırma (Direct Medıation and Indirect Mediation)-
124
4. Toplum Uzlaştırması (Community Mediation)- 127
V. UZLAŞTIRMACI- 128
1. Seçim- 128
2. Tarafsızlık- 134
3. Eğitim- 136
VI. UZLAŞTIRMA HİZMETLERİNİN KURUMSAL YAPISI- 141
VII. UZLAŞTIRMANIN CEZA ADALET SİSTEMİYLE İLİŞKİSİ- 145
1. Genel Olarak- 145
2. Uzlaştırmanın Ceza Muhakemesinin Bir Parçası Olması- 147
3. Uzlaştırmanın Ceza Muhakemesinden Ayrı Olması- 151
4. Uzlaştırmanın (Onarıcı Adalet) Ceza Muhakemesinin Yerine Tamamen Geçip
Geçemeyeceği Sorunu- 154
VIII. UZLAŞTIRMAYI BAŞLATAN KİŞİLER VE UZLAŞTIRMANIN BAŞLAMA
AŞAMALARI- 159
IX. UZLAŞTIRMANIN CEZA ADALET SİSTEMİNE ÇEŞİTLİ YÖNLERDEN ETKİLERİ
VE YARARLARI- 167
1. Genel Olarak- 167
2. Mağdur Bakımından- 168
3. Fail Bakımından- 183
4. Toplum Bakımından- 185
5. Ceza Adalet Sisteminin İş Yükü ve Hızı Bakımından- 190
6. Ceza Adalet Sisteminin Masrafları Bakımından- 191
7. Failin Islahı ve Yeniden Suç İşlemesinin Önlenmesi Bakımından- 195
8. Ağır Nitelikteki Suçlar ve Mükerrir Suçlular Bakımından- 217
ÜÇÜNÇÜ BÖLÜM
ULUSLARARASI HUKUKTA UZLAŞTIRMA
I. GENEL OLARAK- 225
II. AVRUPA KONSEYİ- 227
III. AVRUPA BİRLİĞİ- 234
IV. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER- 237
V. DİĞER KURUMLAR- 244
1. Uzlaştırma ve Onarıcı Adalet İçin Avrupa Forumu (European Forum Victim-Offender
Mediation and Restorative Justice)- 244
2. Mağdur-Fail Uzlaştırması Birliği (Victim-Offender Mediation Association)- 245
3. Amerika Barolar Birliği (Amerıcan Bar Association)- 246
4. Çocuklar İçin Onarıcı Adalet Konusunda Uluslararası Araştırma Ağı (International
Network for Research on Restorative Justice for Juvenles)- 246
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA UZLAŞTIRMA
I. GENEL OLARAK- 249
II. ALMANYA- 254
1. İlgili Mevzuat- 254
2. Uygulama- 259
3. Değerlendirme- 267
III. AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ- 273
1. İlgili Mevzuat- 273
2. Uygulama- 276
3. Değerlendirme- 280
IV. AVUSTURYA- 283
1. İlgili Mevzuat- 283
2. Uygulama- 286
3. Değerlendirme- 291
V. FİNLANDİYA- 295
1. İlgili Mevzuat- 295
2. Uygulama- 296
3. Değerlendirme- 303
VI. FRANSA- 307
1. İlgili Mevzuat- 307
2. Uygulama- 311
3. Değerlendirme- 315
VII. İTALYA- 320
1. İlgili Mevzuat- 320
2. Uygulama- 323
3. Değerlendirme- 328
VIII. NORVEÇ- 332
1. İlgili Mevzuat- 332
2. Uygulama- 333
3. Değerlendirme- 337
IX. DİĞER ÜLKELER- 340
1. Çek Cumhuriyeti- 340
2. Danimarka- 343
3. İngiltere- 344
4. Lüksemburg- 345
5. Polonya- 347
6. İsveç- 351
BEŞİNCİ BÖLÜM
TÜRK CEZA ADALET SİSTEMİNDE
UZLAŞTIRMA KURUMU
I. GENEL OLARAK- 353
II. TERİM SORUNU- 355
III. UZLAŞTIRMANIN CEZA ADALET SİSTEMİMİZ İÇERİSİNDEKİ YERİ VE
HUKUKİ NİTELİĞİ- 357
IV. ANAYASAL AÇIDAN UZLAŞTIRMA- 370
1. Genel Olarak- 370
2. Masumluk Karinesi Bakımından- 376
3. Ceza Sorumluluğunun Şahsiliği ve Kusursuz Ceza Olmaz İlkeleri Bakımından- 381
4. İnsan Haysiyetinin Korunması ve Orantılılık İlkeleri Bakımından- 381
5. Hak Arama Hürriyeti ve Adil Yargılanma Hakkı Bakımından- 383
V. ÇEŞİTLİ CEZA HUKUKU KURUMLARIYLA UZLAŞTIRMANIN İLİŞKİSİ- 384
1. Uzlaştırma ve Ceza Sorumluluğunu Kaldıran veya Azaltan Nedenler- 384
A. Genel Olarak- 384
B. Uzlaştırma ve Hukuka Uygunluk Nedenleri- 387
C. Uzlaştırma ve Kusurluluk- 388
a. Genel olarak- 388
b. Yaş küçüklüğü ile sağır ve dilsizlik- 390
c. Akıl hastalığı- 393
d. Geçici nedenler, alkol veya uyuşturucu madde etkisinde olma- 394
e. Cebir veya tehdit dolayısıyla kişinin irade yeteneğinin etkilenmesi- 395
f. Zaruret hali- 396
g. Hukuka aykırı ve fakat bağlayıcı emrin yerine getirilmesi- 397
h. Haksız tahrik- 398
ı. Çeşitli hata halleri- 398
2. Uzlaştırma ve Suçun Manevi Unsuru- 399
3. Uzlaştırma ve Şahsi Cezasızlık Sebepleri İle Cezayı Kaldıran Şahsi Sebepler- 400
A. Şahsi Cezasızlık Sebepleri- 400
B. Cezayı Kaldıran Şahsi Sebepler (Etkin Pişmanlık)- 402
4. Uzlaştırma ve Suçun Özel Görünüş Şekilleri- 406
A. Uzlaştırma ve Teşebbüs- 406
B. Uzlaştırma ve İştirak- 407
5. Uzlaştırma ve Dava ve Cezaların Düşürüleceği Haller- 409
6. Uzlaştırma ve Hapis Cezasının İnfazı Açısından Seçenek Kurumlar ve Adli Para Cezası-
412
7. Uzlaştırma ve Güvenlik Tedbirleri- 415
8. Uzlaştırma ve Önödeme- 417
VI. HÜKÜMET TASARILARINDA UZLAŞTIRMA- 420
1. Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu (CMUK) Hükümet Tasarısındaki Durum- 420
2. Türk Ceza Kanunu Hükümet Tasarısındaki Durum- 421
VII. 5237 SAYILI TÜRK CEZA KANUNU VE 5271 SAYILI CEZA MUHAKEMESİ
KANUNUN İLK HALİNDE UZLAŞTIRMA- 422
1. 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunundaki Durum- 422
2. 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunundaki Durum- 423
3. Değerlendirme- 424
VIII. 6. 12. 2006 TARİHLİ VE 5560 SAYILI ÇEŞİTLİ KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK
YAPILMASINA İLİŞKİN KANUNLA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER- 427
IX. 24/11/2016 TARİHLİ VE 6763 SAYILI CEZA MUHAKEMESİ KANUNU İLE BAZI
KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUNLA YAPILAN
DEĞİŞİKLİKLER- 429
ALTINCI BÖLÜM
TÜRK CEZA ADALET SİSTEMİNDE UZLAŞTIRMA UYGULAMASI
VE UZLAŞTIRMA SÜRECİ
I. UZLAŞTIRMACI- 435
1. Genel Olarak- 435
2. Uzlaştırmacıların Seçimi ve Denetimi- 440
3. Uzlaştırmacıların Eğitimi- 443
II. UZLAŞTIRMANIN UYGULANACAĞI MUHAKEME EVRESİ- 450
III. UZLAŞTIRMA SÜRECİ- 459
IV. UZLAŞTIRMA MÜZAKERELERİ ÖNCESİ- 460
1. Haksızlık Teşkil Eden Bir Eylem Bulunması- 460
2. Belli Bir Mağdurun ve Failin Bulunması- 463
3. Uzlaştırma Sürecinin Başlatılma Zorunluluğu- 465
4. Uzlaştırma Kapsamındaki Suçlar- 469
A. Genel Olarak- 469
B. Etkin Pişmanlık Hükümlerine Yer Verilen Suçlar- 472
C. 24/11/2016 Tarihli ve 6763 Sayılı Kanunla Göre Uzlaştırma Kapsamındaki Suçlar- 474
D. Uzlaştırma Kapsamına Giren Bir Suçun, Bu Kapsama Girmeyen Bir Başka Suçla Birlikte
İşlenmiş Olması- 476
E. Çocuklar Tarafından İşlenen Suçlar- 477
5. Uzlaştırmanın Başlayabilmesi Failin Suçu Kabul Etmesi Sorunu (Kamu Davası Açılması
İçin Yeterli Şüphenin Bulunması)- 482
6. Uzlaştırma Teklifinde Bulunulması veya Teklifin Kabul Edilmesinin, Soruşturma Konusu
Suça İlişkin Delillerin Toplanmasına ve Koruma Tedbirlerinin Uygulanmasına Engel
Olmaması- 486
7. Dosyanın Uzlaştırmacıya Gönderilmesi- 487
8. Uzlaştırma Sürecine Katılım Kararı- 490
A. Genel Olarak- 490
a. Mağdurlar bakımından- 491
b. Fail bakımından- 496
B. Uzlaştırma Teklifi- 498
C. Gönüllülük (Voluntariness)- 507
D. Uzlaştırmacının Sorumlulukları ve Dikkat Etmesi Gereken Hususlar- 510
a. Mağdur bakımından- 514
b. Fail bakımından- 516
E. Birden Fazla Mağdur veya Suçtan Zarar Gören Olduğu Durumlarda Uzlaştırma Yoluna
Gidilebilmesi İçin Hepsinin Uzlaştırmayı Kabul Etmesinin Gerekmesi- 517
F. Şüphelinin, Mağdurun veya Suçtan Zarar Görenin Reşit Olmaması Halinde, Uzlaştırma
Teklifinin Kanuni Temsilcilerine Yapılması- 517
G. Uzlaştırma Teklifinin Müdafi ve Vekile Yapılması- 521
H. Uzlaştırma Teklifinin Açıklamalı Tebligat veya İstinabe Yoluyla Yapılabilmesi İle
Adreste Bulunmama- 521
V. UZLAŞTIRMA MÜZAKERELERİ- 524
1. Genel Olarak- 524
2. Müzakerelerin Tamamlanması Gereken Süreler- 526
3. Müzakereler Sırasında Dikkat Edilmesi Gereken Temel İlkeler- 528
A. Gönüllülük (Voluntariness)- 528
B. Gizlilik- 530
C. Tarafsızlık- 534
D. Tarafların Haklarının Korunması ve Aralarındaki Dengenin Sağlanması- 536
E. Denetim- 540
4. Uzlaştırmacının Sorumlulukları ve Dikkat Etmesi Gereken Hususlar- 543
5. Tarafların Biraraya Gelmesi (Karşılaşma (Encounter))- 547
6. Dolaylı Uzlaştırma- 551
7. Uzlaştırma Müzakerelerine Katılacak Kişiler- 553
A. Mağdur ve Failin Uzlaştırma Müzakerelerine Bizzat Katılmasının Zorunlu Olmaması- 553
B. Müzakerelere Kanuni Temsilci, Müdafi ve Vekilin Katılması- 555
C. Uzlaştırma Müzakerelerine Katılabilecek Diğer Kişiler- 556
8. Uzlaştırma Müzakerelerinin Yeri ve Zamanı- 557
9. Uzlaştırma Anlaşması (Sonuç)- 558
A. Genel Olarak- 558
B. Uzlaştırma Anlaşmalarının İçeriği- 561
a. Özür- 566
b. Affetme- 571
c. Uzlaştırma anlaşmalarının içeriğinin sınırı- 572
d. Edimin Bizzat Fail Tarafından Yerine Getirilebilecek Nitelikte Olmalısı- 576
C. Uzlaştırma Raporu ve Uzlaştırmanın Hukuki Sonucu- 577
a. Genel Olarak- 577
b. Uzlaştırma Raporu veya Belgesinin İlam Mahiyetini Haiz Belge Olması- 580
c. Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi veya Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması
Kararı Verilmesi- 581
d. Uzlaştırmanın Başarısızlıkla Sonuçlanması Halinde de Sonucunun Dikkate Alınabilmesi-
583
D. Uzlaştırma Masrafları ve Uzlaştırmacı Ücreti- 584
VI. MÜZAKERE SONRASI (ANLAŞMANIN UYGULANMASININ TAKİBİ)- 587
YEDİNCİ BÖLÜM
TÜRK HUKUKUNDA UZLAŞTIRMANIN
ETKİN UYGULANAMAMASININ NEDENLERİ
I. GİRİŞ- 593
II. UZLAŞTIRMA KAPSAMINDAKİ SUÇLARIN YETERLİLİĞİ- 594
1. Genel Olarak- 594
2. Uzlaştırma Kapsamındaki Suçlar- 597
A. Soruşturulması veya Kovuşturulmasının Şikâyete Tabi Suçlar- 597
B. Katalog Suçlar- 609
C. Etkin Pişmanlık Hükümlerine Yer Verilen Suçlar- 616
D. Uzlaştırma Kapsamına Giren Bir Suçun, Bu Kapsama Girmeyen Bir Başka Suçla Birlikte
İşlenmiş Olması- 620
E. Çocuklar Tarafından İşlenen Suçlar- 622
F. Değerlendirme- 623
III. UZLAŞTIRMA KURUMUNUN HEDEFLEDİĞİ ADALET ANLAYIŞININ
ANLAŞILAMAMIŞ OLMASI- 631
1. Birinci Tepki: Faile Gerçekleştirdiği Haksızlığın Karşılığı Olarak Ceza Verilmesi
(Cezalandırıcı Adalet- Retributive Justice)- 632
A. Fail Bakımından- 633
B. Mağdur Bakımından- 639
2. İkinci Tepki: Failin Gerçekleştirdiği Haksızlığın Karşılığı Olarak Mağdurun Zararının
Tazmin Edilmesi (Tazmin Edici Adalet- Restitutionary Justice)- 650
A. Mağdur Bakımından- 651
B. Fail Bakımından- 652
3. Üçüncü Tepki: Faile Gerçekleştirdiği Haksızlığın Karşılığı Olarak Onarıcı Bir Tepki
Verilmesi (Onarıcı Adalet- Restorative Justice)- 655
A. Mağdur Bakımından- 663
B. Fail Bakımından- 670
C. Toplum Bakımından- 671
IV. UZLAŞTIRMANIN AMACININ İŞYÜKÜNÜN AZALTILMASI VE
YARGILAMANIN HIZLANDIRILMASI OLDUĞU ALGISI- 678
V. UZLAŞMANIN ASIL AMACININ MAĞDURUN ZARARININ GİDERİLMESİ
OLDUĞU YÖNÜNDEKİ ANLAYIŞ- 681
VI. CEZA HUKUNUNUN TEMEL FELSEFESİ VE CEZA HUKUKU EĞİTİMİ- 690
VII. KURUMSAL YAPI EKSİKLİĞİ VE UZLAŞTIRMA KURUMUNUN SAHİPSİZLİĞİ-
701
VIII. UZLAŞTIRMACI OLARAK KİMLERİN GÖREV YAPABİLECEĞİ SORUNU VE
UZLAŞTIRMA TEKLİFİNİN YAPILMASI- 707
1. Cumhuriyet Savcısının veya Hakimin Uzlaştırmacı Olması Uzlaştırma Teklifini
Yapmaları- 708
2. Uzlaştırmacı Olarak Avukat veya Hukuk Öğrenimi Görmüş Kişilerin Görevlendirilmesi-
712
IX. UZLAŞTIRMA TEKLİFİNİN KİM TARAFINDAN VE NASIL YAPILACAĞI
SORUNU- 720
X. UZLAŞTIRMANIN UYGULANMASININ DAVA ŞARTI OLMASI- 725
XI. UZLAŞTIRMANIN MÜSTAKİL BİR KANUNLA VE DAHA AYRINTILI OLARAK
DÜZENLENMESİ- 732
KAYNAKÇA- 735
