Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu, Esas No: 2020/254, Karar No: 2021/64

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Gazetecileri Derneği
VEKİLLERİ : Av. …, Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Onuncu Dairesinin 04/04/2019 tarih ve E:2013/5299, K:2019/2569 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 195 sayılı Basın İlan Kurumu Teşkiline Dair Kanun’un 8/4. maddesi uyarınca, davacı Derneğin maddi yardım yapılması istemiyle yaptığı başvurusunun reddine ilişkin 23/11/2012 tarih ve … sayılı işlem ile 12/12/1997 tarih ve 23198 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Basın İlan Kurumu Yönetmeliği’nin 4. maddesinin 1. fıkrasında yer alan “Ankara, İstanbul ve İzmir şehirleri” ibaresinin, 7. maddesinin ilk paragrafında yer alan “İstanbul, Ankara ve İzmir’deki en fazla sarı basın kartı üyeye sahip” ibaresinin, 102. maddesinin 1. fıkrasının 2. bendinde yer alan “ve kamuya yararlı olduklarına Bakanlar Kurulu tarafından karar verilmiş”, “kurum şubesi bulunan illerde”, “en fazla üyeye sahip gazeteci dernekleri” ibarelerinin, 107. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde yer alan “Genel kurulda temsilci bulunduran gazeteci derneklerine”, (b) bendinde yer alan ”Kamu yararına çalışan gazeteci derneklerine” (c) bendinde yer alan “Kurum şubesi bulunan illerde” ve “en fazla üyeye sahip” ibarelerinin, 2. fıkrasında yer alan “Bu yardım, Genel Kurulda temsilci bulunduran gazeteci derneklerinden İstanbul’dakine % 37, Ankara’dakine %27, İzmir’dekine % 8, kamu yararına çalışan diğer gazeteci derneklerine % 8,” “Kurum şubesi bulunan illerde”, “en fazla üyeye sahip gazeteci derneklerine de % 20 oranında” ibarelerinin iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Onuncu Dairesinin 04/04/2019 tarih ve E:2013/5299, K:2019/2569 sayılı kararıyla;
195 Sayılı Basın İlan Kurumu Teşkiline Dair Kanun’un 8. maddesinin 4. fıkrasına göre, davalı idarenin, kurumun yıllık safi kazancının % 5’inden az olmamak şartıyla, basında fikren veya bedenen çalışanların sendika ve derneklerine yardımda bulunulması şeklinde kamu hizmeti sunduğu,
Anılan Kanun’un 3. maddesinde belirlenen kurum merkezinin ve şubelerinin bulunduğu iller esas alınarak, seçimlere katılabilmek için 15. maddeye göre kurumun idaresine katılmayı kabul eden gazetenin yayın yeri olan Ankara, İstanbul ve İzmir şehirlerinin tercih edilmesinin, basın yayın sektöründe çalışmakta olan ve belirli özellikleri taşıyan gazetecilere verilen sarı basın kartı sayısına bakılmasının, kamuya yararlı dernek statüsünde olduğunun Bakanlar Kurulu kararıyla tespit edilmiş olmasının aranmasının, yardım yapılacak derneklere il bazında oran belirlenmesinin amacının; yayın miktarının ve kalitesinin arttırılmasının sağlanması, daha fazla derneğe az miktarda parasal yardım yerine az sayıda derneğe daha fazla miktarda yardım verilerek paranın amacına uygun kullanılması, diğer bir deyişle söz konusu hizmetin daha kaliteli verilebilmesi ve bunu gerçekleştirebilecek derneğe ulaşmasının sağlanması olduğunun anlaşıldığı,
Bu durumda, davalı idareye tanınan yetkiye dayanılarak yayımlanan dava konusu düzenlemenin ilgili hükümlerinde ve buna dayanılarak davacı Derneğe maddi yardım yapılması istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, 195 sayılı Kanun’un 8. maddesinin 4. fıkrasına göre yapılan yardımın, dava konusu Yönetmelik ile davalı idare tarafından sınırlandırılarak kişiye özel bir yardım haline getirildiği; dava konusu düzenlemlerde yer alan sınırlamaların hukuka aykırı olduğu; Yönetmeliğin dava konusu 102. maddesinin değiştirildiği ve değişiklik sonrasında da iki sınırlama getirildiği, bu sınırlamalardan birincisinin 107. madde ile ilgili olduğu, ikinci getirilen sınırlamanın ise, yardım yapılacak derneklerde aranacak hususların Genel Kurulca belirleneceğine ilişkin olduğu; 107. maddenin de değiştirildiği ve %95 yardımın en fazla üye sayısına sahip gazeteci derneğine; kalan %5’in de ülke çapında üyesi bulunan ve kamuya yararlı olduklarına Bakanlar Kurulu tarafından karar verilen derneklere yapılacağının belirtildiği; dava konusu düzenlemelerin ayrımcılığa yol açtığı, hukuka ve eşitlik ilkesine aykırı olduğu; yürütme erki olan Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek olan kamuya yararlı dernek sıfatının basın özgürlüğünü kısıtlayıcı bir durum olduğu; kamuya yararlı derneklerin yürütme erki tarafından objektif olmayan kıstaslara göre belirlendiği; dava konusu düzenlemeler nedeniyle tüm derneklerin Ankara, İzmir ve İstanbul’da kurulacağı; bu durumun, diğer illerde faaliyet gösteren basın emekçilerinin haklarını gasp ettiği; dava açıldıktan sonra dahi dava konusu düzenlemelerde yapılan değişikliklerin hukuka aykırılığı ortadan kaldırmadığı; Anadolu’da bulunan gazeteci derneklerinin genel kurulda temsil ettikleri üye sayısı bakımından etkisiz olduğu, 36 üye içerisinde 3 üye tarafından temsil edildiği; Genel Kurulun da yardım konusunda karar organı olduğu düşünüldüğünde Ankara, İzmir ve İstanbul dışında diğer illerin temsilinin etkisiz olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, Danıştay Onuncu Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan;
“a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması” sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin Danıştay Onuncu Dairesinin temyize konu 04/04/2019 tarih ve E:2013/5299, K:2019/2569 sayılı kararının ONANMASINA,
3. Kesin olarak, 20/01/2021 tarihinde, Basın İlan Kurumu Yönetmeliği’nin 102 ve 107. maddelerinde yer alan dava konusu ibareler yönünden oyçokluğu; diğer kısımları yönünden ise oybirliği ile karar verildi.

KARŞI OY