Danıştay 9. Daire, Esas No: 2018/5845, Karar No: 2021/2834

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Başkanlığı – …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Yıldırım Belediyesi Temizlik İşleri Müdürlüğü tarafından ihale edilen ihale kayıt numaralı “Temizlik Hizmet Alımı İşi” uhdesinde kalan davacı tarafından, anılan işe ilişkin olarak ödenen ihale kararı damga vergisi, sözleşme damga vergisi ile hakediş ödemeleri üzerinden kesilen damga vergisinin iadesi talebiyle yapılan düzeltme ve şikayet başvurusunun zımnen reddi işleminin iptali ile ödenen tutarın ödeme tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle iadesi istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … Vergi mahkemesinin … tarih ve E:…; K:… sayılı kararıyla; … kayıt nolu ihale nedeniyle iadesi istenilen ihale karar pulu ve sözleşme damga vergisinin 21/10/2013 tarihinde Yıldırım Belediyesi veznesine ödendiği, bu tutarlar ile birlikte hak ediş ödemeleri üzerinden kesilen damga vergisinin Yıldırım Belediyesi tarafından muhtasar beyanname ile bağlı bulunduğu vergi dairesi müdürlüğüne beyan edilerek tahakkuk ettirileceği, dolayısıyla tahakkuk eden ve ödenen damga vergilerinin yatırıldığı vergi dairesi müdürlüğüne yapılan başvuru akabinde 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 116-126. maddelerine göre işlem tesis edildikten sonra bu işlemin idari davaya konu yapılması gerektiği, ancak davacı tarafından işlem tesis etmeye yetkili olmayan mükellefi bulunduğu Batman Vergi Dairesi Müdürlüğü’ne başvurulduğu, bu durumda, yetkili vergi dairesi müdürlüğüne başvurulmaksızın, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın kendisine yapılan şikayet başvurusuna olumlu ya da olumsuz bir cevap vermemesi hususu da dikkate alınarak, tahsil olunan damga vergisinin ret ve iadesi konusunda işlem tesis etmeye yetkili olmayan idareye yapılan başvuru neticesinde tesis edilen işlem üzerine açılan davanın, idari davaya konu olabilecek kesin ve yürütülmesi gerekli bir işlem olmadığından reddi gerektiği gerekçesiyle davanın incelenmeksizin reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu Vergi Mahkemesi Kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davanın Gelir İdaresi Başkanlığı’na yapılan şikayet başvurusunun zımnen reddi üzerine ikame edildiği, davanın tarafının Vergi Dairesi Müdürlüğü olmadığı, düzeltme talebinin Batman Vergi Dairesi Müdürlüğü’ne ya da Yıldırım Belediyesi’nin bulunduğu yer vergi dairesi müdürlüğüne yapılmasının kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem açısından etkisinin bulunmadığı, nihai işlemin tüm vergi dairelerinin bağlı bulunduğu Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından tesis edildiği, 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’nun ek 2. maddesi ile döviz kazandırıcı faaliyetlerin damga vergisinden istisna edildiği, yapılan ihalenin yerli ve yabancı isteklilerin katılımına açık olduğu dolayısıyla döviz kazandırıcı faaliyet kapsamında değerlendirilmesi gerektiği iddialarıyla kararın bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Yasal dayanaktan yoksun olan temyiz isteminin reddi gerektiği yolundadır.

DANIŞTAY TETKİK …’İN DÜŞÜNCESİ: Davacı tarafından her ne kadar yetkili olmayan vergi dairesi müdürlüğüne düzeltme başvurusunda bulunulmuş ise de, söz konusu vergi dairesi müdürlüğünce başvuru değerlendirilerek esas bakımından reddedildiği, şikayet yoluyla, düzeltme istenen hususla ilgili en üst mercii olan Gelir İdaresi Başkanlığı’na başvurulduğu, Gelir İdaresi Başkanlığı’nca da başvurunun zımnen reddedildiği ve anılan zımnen ret işleminin iptali istemiyle dava açıldığı anlaşıldığından, Anayasa’nın 40. maddesi de göz önüne alınarak, davanın esasının incelenmesi gerektiğinden, temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY:
Yıldırım Belediyesi Temizlik İşleri Müdürlüğü tarafından ihale edilen … ihale kayıt numaralı “Temizlik Hizmet Alımı İşi” uhdesinde kalan davacı tarafından, anılan işe ilişkin olarak ödenen ihale kararı damga vergisi, sözleşme damga vergisi ile hakediş ödemeleri üzerinden kesilen damga vergisinin iadesi talebiyle yapılan düzeltme ve şikayet başvurusunun zımnen reddi işleminin iptali ile ödenen tutarın ödeme tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle iadesi istenilmektedir.

İLGİLİ MEVZUAT:
213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 4. maddesinde vergi dairesi; mükellefi tespit eden, vergiyi tarh eden, tahakkuk ettiren ve tahsil eden daire olarak tanımlanmış ve vergiye ilişkin hesaplarda veya vergilendirmede yapılan hataları düzeltme yetkisinin vergi dairesi müdürüne ait olduğu aynı Kanun’un 120. maddesinde öngörülmüştür.
Aynı Kanun’un 122. maddesinde, mükelleflerin, vergi muamelelerindeki hataların düzeltilmesini vergi dairesinden isteyebilecekleri; 123. maddesinde, vergi dairesinin ilgili servisinin, düzeltme talebini kendi mütalaasını da ilave ederek, düzeltme merciine göndereceği, düzeltme merciinin talebi yerinde gördüğü takdirde, düzeltmenin yapılmasını emredeceği; yerinde görmediği takdirde, keyfiyetin düzeltmeyi isteyene yazı ile tebliğ olunacağı, 124. maddesinde de, vergi mahkemelerinde dava açma süresi geçtikten sonra yaptıkları düzeltme talepleri reddolunanların şikayet yolu ile Maliye Bakanlığına müracaat edebilecekleri açıklanmıştır.
5345 sayılı Gelir İdaresi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının (g) bendinde “şikayet başvurularını karara bağlamak” başkanlığın görevleri arasında sayılmış olup, aynı Kanun’un 23. maddesinde, vergi dairesi başkanlıkları ve vergi dairesi müdürlükleri başkanlığın taşra teşkilatı olarak belirtilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer alan mevzuat uyarınca, düzeltme yetkisinin vergi dairesi müdüründe olduğu açık olmakla birlikte, Kanunda düzeltme talebinin reddi halinde şikayet yolu öngörülmüş olduğundan, bu yetkinin nihai ve mutlak bir yetki olduğundan söz edilmesine olanak bulunmamaktadır. Zira, üst makam olan Gelir İdaresi Başkanlığı’nın, şikayet başvurusunu haklı görmesi halinde, hiyerarşik yapı içerisinde bu hatanın düzeltilmesi için talimat verebileceği ve bu talimat üzerine düzeltme işleminin yetkili vergi dairesince yerine getirileceği tabiidir. Dolayısıyla, yetkili olmayan vergi dairesine yapılan başvurunun reddi üzerine şikayet yoluna başvurulması halinde, üst makamca tesis edilen ve idari davaya konu olabilecek şikayet işleminin dava konusu edilmesine ve bu davanın esasının incelenmesine hukuki bir engel bulunmamaktadır.
Vergi Mahkemesince, olayda, davacıdan tahsil edilen vergilerin ihaleyi yapan Yıldırım Belediye Başkanlığı tarafından Yıldırım Vergi Dairesi Müdürlüğü’ne yatırılması nedeniyle iade talebinin de Yıldırım Vergi Dairesi Müdürlüğü’ne yapılması, anılan idare tarafından başvurunun reddedilmesi durumunda Gelir İdaresi Başkanlığı’na şikayet yoluna başvurulması gerekmekte iken, davacı tarafından düzeltme talebini inceleme yetkisi bulunmayan Batman Vergi Dairesi Müdürlüğü’ne düzeltme talebinde bulunulduğu, bu durumda, yetkili vergi dairesi müdürlüğüne başvurulmaksızın, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın kendisine yapılan şikayet başvurusuna olumlu ya da olumsuz bir cevap vermemesi hususu da dikkate alınarak, tahsil olunan damga vergisinin ret ve iadesi konusunda işlem tesis etmeye yetkili olmayan idareye yapılan başvuru neticesinde tesis edilen işlem üzerine açılan davanın, idari davaya konu olabilecek kesin ve yürütülmesi gerekli bir işlem olmadığı gerekçesiyle davanın incelenmeksizin reddine karar verilmiş ve Bölge İdare Mahkemesince de bu karara yönelik istinaf başvurusu reddedilmiş ise de; yukarıda yapılan açıklamalar karşısında ve davacının düzeltme başvurusuna verilen cevaptan sonra şikayet yolunu işlettiği, Gelir İdaresi Başkanlığı’na yaptığı başvurunun zımmen reddi üzerine de bu işleme karşı dava açtığı, davalı idarece verilen savunma dilekçesinde, davacının iddia ve belgelerinin değerlendirildiği, bu değerlendirme sonucunda davacı hakkında tesis edilen işlemin hukuka uygun olduğu savunmasına yer verildiği de dikkate alındığında, düzeltme şikayet başvurunun zımmen reddine ilişkin işleme karşı açılan davanın esasının incelenmesi gerekirken, vergi hatasını düzeltmeye yetkili bulunmayan vergi dairesine yapılan başvurunun reddi üzerine davalı idareye yapılan başvurunun zımnen reddine ilişkin işleme ait davanın incelenmeksizin reddine ilişkin vergi mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunu reddeden Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuka uygunluk görülmemiştir.