Danıştay 8. Daire, Esas No: 2021/4794, Karar No: 2022/136

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Valiliği
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … gün ve E:… , K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı Aydın Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından, 6360 sayılı Kanun uyarınca büyükşehir ilçe belediyesine dönüşen Kuşadası Belediyesi bünyesinde su işleri görevlisi olarak çalışmakta iken, su ve kanalizasyon idaresine devredilen personelin SGK prim borcu olan 1.263.332.44-TL’nin ASKİ’ye devrine dair … gün ve … sayılı Aydın Valiliği Devir-Tasfiye Komisyon kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:… , K:… sayılı kararı ile; 6360 sayılı Kanunun geçici 1. maddesinin 8. fıkrasında, büyükşehir ilçe belediyesi olan belediyelerce yürütülen su, kanalizasyon, katı atık depolama ve bertaraf, ulaşım, her çeşit yolcu ve yük terminalleri, toptancı halleri, mezbaha, mezarlık ve itfaiye hizmetlerine ilişkin olmak üzere personel, her türlü taşınır ve taşınmaz malları ve bu hizmetlerin yerine getirilmesine yönelik yatırım, alacak ve borçlarının, komisyonca ilgisine göre büyükşehir belediyesi ile ilgili bağlı kuruluş arasında paylaştırılacağının hüküm altına alındığı ve iptali istenilen işçi sigorta prim borcunun davacı idareye devredilen personele ilişkin geçmiş dönem personel borcu olduğu dikkate alındığında, dava konusu borcun Aydın Su ve Kanalizasyon İdaresine devrine ilişkin dava konusu komisyon kararının kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun olduğu sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir

Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … gün ve E:… , K:… sayılı kararı ile istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Devir-Tasfiye Komisyonunda kendilerinin bulunmayışı nedeniyle kararın şekil yönünden hukuka aykırı olduğu; borcun doğduğu dönemde sorumlunun ilçe belediyesi olduğu ve kapanmaması sebebiyle bu borçtan ilçe belediyesinin sorumlu olduğu, nakledilen personel borçlarından nakleden kurumun sorumlu olması gerektiği öne sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : İstemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … ‘NUN DÜŞÜNCESİ :
6360 sayılı Yasanın 30/04/2014 gününde yürürlüğe giren geçici 1. maddesinin 8. fıkrasında; bu Kanunla büyükşehir ilçe belediyesine dönüşen belediyece yürütülen su ve kanalizasyon hizmetine ilişkin olmak üzere personel ve bu hizmetin yerine getirilmesine yönelik alacak ve borçların komisyonca, ilgisine göre büyükşehir ve ilgili bağlı kuruluş arasında paylaştırılacağı hükmü yer almakta olup; bu hükme göre, büyükşehir kapsamına alınan Kuşadası İlçe Belediyesinin su – kanalizasyon hizmet görevlilerinin ve hizmetin yerine getirilmesiyle ilgili olması sebebiyle bu görevlilerden (personel) kaynaklanan alacak-borçların belediyeye bağlı kuruluş olan ASKİ’ye devredilmesi gerekmektedir. Söz konusu borçların ise; devri gereken personellerden kaynaklandığının tereddüte yer vermeyecek biçimde ortaya konulması; diğer bir anlatımla, personel devrinin ASKİ açısından kesinleşmiş olması gerekmektedir.
Olayda; ASKİ’ye devredildiği belirtilen personellerden bazıları hakkında kesinleşmiş yargı kararları ile iptal kararı verildiği, borcun kaynağı olan personelin kimler olduğu ve devrinin yapılıp- yapılmadığının araştırılmadığı görülmekle; hizmetin yerine getirilmesine yönelik personelden kaynaklı borcun net olarak tespitinden (hangi işciden ne kadar borç doğduğu yönünden) sonra ilgili idare olan davacıya devrinin yapılması gerektiğinden bu husus gözetilmeksizin tesis edilen işlemde hukuka uyarlık, eksik incelemeye dayalı Mahkeme kararında ise hukuki isabet bulunmamaktadır.
Öte yandan; davacı idarece, Yasanın geçici 1. maddesinin 9/d fıkrası uyarınca, nakledilen personel sebebiyle devralan kurumun sorumlu olmayacağı öne sürülmüş ise de, sözkonusu hükmün, devredildiği kurumda ihtiyaç fazlası personel olarak belirlendikten sonra Devlet Personel Başkanlığınca başka bir kuruma atanan personele ilişkin olması sebebiyle uyuşmazlıkta uygulanmayacağının açık olması ve olayda uygulanacak geçici 1. maddenin 8. fıkrasında, Yasa koyucu tarafından 9/d fıkrasındakine benzer bir düzenlemeye yer verilmemesi karşısında; Komisyonca devri yapılan personele ilişkin borcun da devralan kuruma ait olduğu yönündeki kabulün, Yasanın lafzı ve amacına uygun düşeceği açık olduğundan bu iddiaya itibar edilmemiş olup; yukarıda belirttiğim gerekçelerle davanın reddine ilişkin kararın istinaf isteminin reddine dair Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

İLGİLİ MEVZUAT:

6360 sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 1.maddesinde “Aydın, Balıkesir, Denizli, Hatay, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Ordu, Tekirdağ, Trabzon, Şanlıurfa ve Van illerinde, sınırları il mülki sınırları olmak üzere aynı adla büyükşehir belediyesi kurulmuş ve bu illerin il belediyeleri büyükşehir belediyesine dönüştürülmüştür” hükmüne, geçici 1. maddesinin 1. fıkrasında; “Bu Kanundaki devir, tasfiye ve paylaştırma işlemlerini yürütmek üzere vali tarafından, bir vali yardımcısının başkanlığında, valinin uygun göreceği kurum ve kuruluş temsilcilerinin ve ilgili belediye başkanlarının katılımıyla devir, tasfiye ve paylaştırma komisyonu kurulur.Bu komisyona yardımcı olmak üzere valinin görevlendirmesi ile alt komisyonlar da kurulabilir.” hükmüne, 2. fıkrasında, “1 inci maddeye göre tüzel kişilikleri kaldırılan belediye ve köyler, mevcut personelini, taşınır ve taşınmazlarını, iş makineleri ve diğer taşıtları ile kamu kurum ve kuruluşlarına olan alacak ve borçlarını katılacakları ilçe belediyesine bu Kanunun yayımlandığı tarihten itibaren bir ay içinde bildirir. Bu belediye ve köylerin taşınmazlarının tahsisi ve kiralanması, iş ve toplu iş sözleşmesinin yapılması, yeni nazım ve uygulama imar planının yapılması, imar planı değişikliği ve revizyonu ile her türlü imar uygulaması (inşaat ruhsatı hariç), iş makineleri ve diğer taşıtların satışı ile borçlanmaları katılacakları ilçe belediyesinin onayına bağlıdır. Henüz ilçe belediyesi oluşmamış yerlerde bildirimler il belediyesine yapılır ve onaylar il belediyesince verilir. Bu fıkranın yürürlüğe girdiği tarihten önce ilanı yapılmış memur alımları hariç olmak kaydıyla, yine bu Kanun ile tüzel kişilikleri kaldırılan belediye ve köyler tarafından nakil yoluyla atanacaklar da dâhil olmak üzere hiçbir şekilde yeni personel alımı yapılamaz ve bu belediye ve köyler tarafından aynı tarihten itibaren tüzel kişiliğin sona ereceği tarihi geçecek şekilde veya mevcut hizmet alımlarının kapsamını ve personel sayısını genişletecek şekilde hizmet alımı sözleşmesi düzenlenemez” hükmü, 3. fıkrasında, “1 inci maddeye göre tüzel kişilikleri kaldırılan belediye ve köylerin personeli, her türlü taşınır ve taşınmaz malları, hak, alacak ve borçları, komisyon kararıyla ilgisine göre bakanlıklara, büyükşehir belediyesi, bağlı kuruluşu veya ilçe belediyesine devredilir. Devir işlemi ilk mahalli idareler genel seçimi itibarıyla uygulamaya konulur” hükmüne, 8. fıkrasında ise, “Bu Kanunla büyükşehir ilçe belediyesi olan belediyelerce yürütülen su, kanalizasyon, katı atık depolama ve bertaraf, ulaşım, her çeşit yolcu ve yük terminalleri, toptancı halleri, mezbaha, mezarlık ve itfaiye hizmetlerine ilişkin olmak üzere personel, her türlü taşınır ve taşınmaz malları ve bu hizmetlerin yerine getirilmesine yönelik yatırım, alacak ve borçları, komisyonca ilgisine göre büyükşehir belediyesi ile ilgili bağlı kuruluş arasında paylaştırılır” hükmüne yer verilmiştir.
2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunun 1. maddesinde; ”İstanbul Büyük Şehir Belediyesinin su ve kanalizasyon hizmetlerini yürütmek ve bu amaçla gereken her türlü tesisi kurmak, kurulu olanları devralmak ve bir elden işletmek üzere İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü kurulmuştur.” hükmüne, 2. maddesinde; ”İSKİ’nin görev ve yetkileri şunlardır:a)İçme, kullanma ve endüstri suyu ihtiyaçlarının her türlü yeraltı ve yer üstü kaynaklarından sağlanması ve ihtiyaç sahiplerine dağıtılması için; kaynaklardan abonelere ulaşıncaya kadar her türlü tesisin etüt ve projesini yapmak veya yaptırmak, bu projelere göre tesisleri kurmak veya kurdurmak, kurulu olanları devralıp işletmek ve bunların bakım ve onarımını yapmak, yaptırmak ve gerekli yenilemelere girişmek, b) Kullanılmış sular ile yağış sularının toplanması, yerleşim yerlerinden uzaklaştırılması ve zararsız bir biçimde boşaltma yerine ulaştırılması veya bu sulardan yeniden yararlanılması için abonelerden başlanarak bu suların toplanacakları veya bırakılacakları noktaya kadar her türlü tesisin etüt ve projesini yapmak veya yaptırmak; gerektiğinde bu projelere göre tesisleri kurmak ya da kurdurmak; kurulu olanları devralıp işletmek ve bunların bakım ve onarımını yapmak, yaptırmak ve gerekli yenilemelere girişmek, c) Bölge içindeki su kaynaklarının, deniz, göl, akarsu kıyılarının ve yeraltı sularının kullanılmış sularla ve endüstri artıkları ile kirletilmesini, bu kaynaklarda suların kaybına veya azalmasına yol açacak tesis kurulmasını ve bu tür faaliyetlerde bulunulmasını önlemek, bu konuda her türlü teknik, idari ve hukuki tedbiri almak, d) Su ve kanalizasyon hizmetleri konusunda hizmet alanı içindeki belediyelere verilen görevleri yürütmek ve bu konulardaki yetkileri kullanmak, e) Her türlü taşınır ve taşınmaz malı satın almak, kiralamak, ekonomik değeri kalmamış araç ve gereçleri satmak, İSKİ’nin hizmetleriyle ilgili tesisleri doğrudan doğruya yahut diğer kamu veya özel kuruluşlarla ortak olarak kurmak ve işletmek, bu maksatla kurulmuş veya kurulmakta olan tesislere iştirak etmek, f) Kuruluş amacına dönük çalışmaların gerekli kılması halinde her türlü taşınmaz malı kamulaştırmak veya üzerinde kullanma hakları tesis etmek.” hükmüne, ek 5. maddesinde ise; ”Bu Kanun diğer büyükşehir belediyelerinde de uygulanır.” hükmüne yer verilmiştir.

MADDİ OLAY :

6360 sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 1. maddesi uyarınca 30.03.2014 tarihinde yapılan yerel seçimle birlikte Aydın İlinde sınırları il mülki sınırları olmak üzere aynı adla büyükşehir belediyesi kurulduğu, Aydın İli’ne bağlı ilçelerin mülki sınırları içerisinde yer alan köy ve belde belediyelerinin tüzel kişiliğinin kaldırıldığı, köylerin mahalle olarak, belediyelerin ise belde ismiyle tek mahalle olarak bağlı bulundukları ilçenin belediyesine katıldığı, Aydın İlindeki İl Özel İdaresinin tüzel kişiliğinin kaldırıldığı, anılan Kanun’un geçici 1. maddesi uyarınca, tüzel kişilikleri kaldırılan belediye ve köylerin personeli, her türlü taşınır ve taşınmaz malları, hak, alacak ve borçları, komisyon kararıyla ilgisine göre bakanlıklara, büyükşehir belediyesi, bağlı kuruluşu veya ilçe belediyesine devredilmesine ve tüzel kişiliği kaldırılan il özel idaresinin her türlü taşınır ve taşınmaz malları, hak, alacak ve borçları, komisyon kararıyla ilgisine göre bakanlıklara, bakanlıkların bağlı veya ilgili kuruluşları ile bunların taşra teşkilatına, valiliklere, yatırım izleme ve koordinasyon başkanlığına, büyükşehir belediyesine ve bağlı kuruluşuna veya ilçe belediyesine devredilmesine, büyükşehir ilçe belediyesi olan ilçe belediyelerine ait personel, taşınır ve taşınmazların büyükşehir belediyesinin görev alanına girmesi halinde büyükşehir belediyesi ve ilgili bağlı kuruluşları arasında paylaştırılmasına karar verilebilmesi için devir, tasfiye ve paylaştırma işlemlerini yürütmek üzere vali tarafından, bir vali yardımcısının başkanlığında, valinin uygun göreceği kurum ve kuruluş temsilcilerinin ve ilgili belediye başkanlarının katılımıyla devir, tasfiye ve paylaştırma komisyonu kurulduğu ve 05/03/2014 günlü komisyon kararıyla personellerin devri yönünden karar alınarak alacak-borçların devrinin ileri tarihe bırakıldığı; Aydın Belediyesinin, 6360 sayılı Kanun uyarınca ilk mahalli idareler genel seçiminden sonra Büyükşehir Belediyesine dönüşeceğinden Devir, Tasfiye ve Paylaştırma Komisyonu üyesi olarak sadece Aydın Belediyesinin yetki alanındaki sahip olduğu her türlü taşınır, taşınmaz malları ve personelini ilgilendiren konulardaki toplantılara katılımının sağlanması gerektiği yolunda tesis edilen … tarih ve … sayılı işlemin iptali istemiyle açılan bir başka davada verilen … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı davanın reddine ilişkin kararının, Dairemizin 16.04.2015 tarih ve E:2015/821, K:2015/3390 sayılı kararı ile bozulması üzerine;tüzel kişilikleri sona eren mülga İl Özel İdaresi, belde belediyeleri ve köyler ile büyükşehir ilçe belediyesine dönüşen belediyelerin malvarlıkları ve personelinin devirlerinin oluşturulan devir, tasfiye ve paylaştırma komisyonunca büyükşehir belediyesinin katılımı ile yeniden ele alındığı ve Aydın Valiliği Devir, Tasfiye ve Paylaştırma Komisyonunun 16/02/2016 günlü kararıyla personel devrine karar verildiği, akabindede … tarih ve … sayılı kararı ile Kuşadası Belediyesine ait borç listesinin 96. sırasında yer alan SGK prim borcunun Aydın Su ve Kanalizasyon İdaresine devredilmesi üzerine anılan işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri değerlendirildiğinde; su ve kanalizasyon hizmetlerinin yürütülmesinden davacı idarenin sorumlu olduğu ve bu itibarla sözkonusu hizmetlere ilişkin personel ile bu hizmetlerin yerine getirilmesine yönelik yatırım, alacak ve borçların ilgisi nedeniyle davacı idareye devrinin gerektiği anlaşılmaktadır.
Buna karşın, su ve kanalizasyon idaresine devri gereken borcun, bu idarece yürütülecek hizmetin yerine getirilmesine yönelik bir borç olması; başka bir ifadeyle devralınan hizmete ilişkin yatırım, işletme ve tesisten kaynaklanması gerektiği açık olmakla; devredilen personele ilişkin maaş, sigorta, prim, aidat gibi devirden önceki döneme ilişkin borçların devirden sonra yürütülecek hizmetlerin yerine getirilmesine yönelik borçlardan olmadığı değerlendirildiğinden, bu borçların doğduğu dönemde sorumlusu olan ve halihazırda tüzel kişiliği devam eden büyükşehir ilçe belediyesince ödenmesi gerekmektedir.
Öte yandan; söz konusu borcun, devirden önceki dönemlerde doğmuş ve sorumlusu olan ilçe belediyesince ödenmemiş olan birikmiş borçlardan olduğu; devir öncesi dönemde personelin hizmetinden faydalanılmasına karşın personelin hizmetine bağlı olarak ödenmesi gereken maaş, prim gibi borçlardan teşekkül eden ödemelerin yapılmaması nedeniyle salt devir neden gösterilerek sorumlu idarenin değiştirilmesinin hukuka uygun düşmeyeceği de açıktır.
Bu itibarla; devirden sonra yürütülecek hizmetlerin yerine getirilmesine ilişkin olmayan borcun davacı idareye devrine ilişkin işlemde hukuka uyarlık; aksi gerekçe ile davayı reddeden Mahkeme kararının istinaf isteminin reddine ilişkin Bölge İdare Mahkemesi kararında ise hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU:

Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun’un 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … gün ve E:… , K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 20/01/2022 tarihinde kesin olarak oybirliği ile karar verildi.