Danıştay 8. Daire, Esas No: 2021/3970, Karar No: 2021/6896

Danıştay 8. Daire Başkanlığı 2021/3970 E. , 2021/6896 K.
“İçtihat Metni”

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/3970
Karar No : 2021/6896

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava, bir taşıma kooperatifinin çatısı altında, Mersin ili ile … ilçesinin … ve … belde belediyeleri arasındaki güzergahta minibüsle yolcu taşımacılığı yapan davacı tarafından, bu belediyenin yolcu taşıma hizmetinin büyükşehir belediyesince yapılmasına ilişkin Mersin Büyükşehir Belediye Başkanlığının … tarih ve … sayılı meclis kararı nedeniyle 08.06.2011 tarihinden 30.03.2014 tarihine kadar olan dönem için yoksun kaldığı iddia edilen 80.000,00.-TL zararın yasal faiziyle birlikte tazmini istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince; davacı tarafından tazminat davasına konu işlem hakkında açılan davada, Mahkemelerinin … tarih ve E:…, K:… sayılı davanın reddine ilişkin kararının Danıştay Sekizinci Dairesinin 30/12/2012 tarih ve E:2012/3423, K:2012/8115 sayılı kararı ile işlemde yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle bozulması karşısında davacının işlem nedeniyle yoksun kaldığı 77.396,60-TL maddi zararın dava açma tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davacıya ödenmesine, fazlaya ilişkin tazminat istemi yönünden davanın reddine karar verilmiştir.
Dairemizin 10/02/2021 tarih ve E:2016/13650, K:2021/769 sayılı kararı ile davacının temyiz isteminin reddine, davalı idarenin temyiz isteminin ise idareyi tazminle yükümlü kılacak bir ağırlıkta idareye atfı ve izafesi kabil bir kusurun varlığından söz etmeye olanak bulunmadığından maddi tazminat isteminin kabulüne ilişkin kararda hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle bu kısım yönünden ise bozulmasına kararar verilmiştir.
1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 12/a maddesinde; İl sınırları içinde mahalli ihtiyaç ve şartlara göre trafik düzeni ve güvenliği bakımından Yönetmelikte gösterilen konular ve esaslar çerçevesinde, illerde vali veya yardımcısının başkanlığında, belediye, emniyet, jandarma, milli eğitim, karayolları ve Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonuna bağlı ilgili odanın temsilcileri; Valilikçe uygun görülen trafikle ilgili üniversite, oda, vakıf ve kamuya yararlı dernek veya kuruluşların birer temsilcisinden oluşan İl Trafik Komisyonu, ilçelerde kaymakamın başkanlığında, aynı kuruluşların yöneticileri veya görevlendirecekleri temsilcilerinin katıldığı İlçe Trafik Komisyonu kurulacağı hükme bağlanmış, 12-b/1. maddesinde de il sınırları içinde mahalli ihtiyaç ve şartlara göre trafik düzeni ve güvenliğini sağlamak amacıyla gerekli tedbirleri almak, b/3. maddesinde, Karayolu taşımacılığına ait mevzuat hükümleri saklı kalmak üzere, trafik düzeni ve güvenliği yönünden belediye sınırları içinde ticari amaçla çalıştırılacak yolcu ve yük taşıtları ile motorsuz taşıtların çalışma şekil ve şartları, çalıştırılabileceği yerler ile güzergahlarını tespit etmek ve sayılarını belirlemek, il ve ilçe trafik komisyonlarının görevleri arasındadır.
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 7. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinde, büyükşehir ulaşım ana planını yapmak veya yaptırmak ve uygulamak; ulaşım ve toplu taşıma hizmetlerini planlamak ve koordinasyonu sağlamak; kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergahlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek; kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek; (p) bendinde, büyükşehir içindeki toplu taşıma hizmetlerini yürütmek ve bu amaçla gerekli tesisleri kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek, büyükşehir sınırları içindeki kara ve denizde taksi ve servis araçları dahil toplu taşıma araçlarına ruhsat vermek, büyükşehir belediyesinin görevleri arasında sayılmıştır.
5216 sayılı Yasanın 9. maddesinde, bu Kanun ile büyükşehir belediyesine verilen trafik hizmetlerini planlama, koordinasyon ve güzergah belirlemesi ile taksi, dolmuş ve servis araçlarının durak ve araç park yerleri ile sayısının tespitine ilişkin yetkiler ile büyükşehir sınırları dahilinde il trafik komisyonunun yetkilerinin ulaşım koordinasyon merkezi tarafından kullanılacağı ve Büyükşehir belediyelerine bu Kanun ile verilen görev ve yetkilerin uygulanmasında, 13.10.1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun bu Kanuna aykırı hükümlerinin uygulanmayacağı kurala bağlanmıştır.
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun belediyenin görev ve sorumluluklarının sayıldığı 14. maddesinde, belediyelerin şehir içi trafik hizmetlerini yapacağı, belediyenin görev, sorumluluk ve yetki alanının belediye sınırlarını kapsadığı ve belediye meclisinin kararı ile mücavir alanlara da belediye hizmetlerinin götürülebileceği hükme bağlanmış; 15. maddesinde, toplu taşıma yapmak; bu amaçla otobüs, deniz ve su ulaşım araçları, tünel, raylı sistem dahil her türlü toplu taşıma sistemlerini kurmak, kurdurmak, işletmek ve işlettirmek kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek; kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek belediyenin yetkileri ve imtiyazları arasında belirlenmiştir.
Dosyanın incelenmesinden; davacının üyesi olduğu kooperatife, sözkonusu güzergahta taşımacılık izninin verildiği belirtilen 1991 ve 1997 tarihli Trafik Komisyonu Kararlarında; sözkonusu kooperatifin Mersin ile … ve … belediyesi arasında taşımacılık yaptığına dair bir izin yada yetkilendirme ibaresinin olmadığı; kararlarda sadece kooperatiflerin ünvanları zikredilmeksizin kuzeyden gelen kooperatiflerin izleyeceği güzergahların belirlendiği; 2002 tarihli il trafik komisyonu kararında ise; davacının üyesi olduğu kooperatife … belediyesinin bitişiğinde olan … Mezrasına taşımacılık yapma izninin verildiği anlaşılmaktadır.
Davacının üyesi olduğu kooperatife çalışma izninin verildiği 2002 tarihinde yürürlükte olan 3348 sayılı Ulaştırma Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’un” Karayolu Ulaştırma Genel Müdürlüğü” başlıklı 10. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinde; Karayolu taşıma faaliyetinde bulunacak taşımacı, acente ve komisyoncuların yeterlilik şartlarını düzenlemek, gereken hallerde yetki belgesi vermek, denetlemek ilgili genel müdürlüğün görevleri arasında sayılmıştır.
Öte yandan 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununa dayanılarak hazırlanan Koordinasyon Merkezleri Yönetmeliğinin “Kazanılmış haklar” başlıklı 29. maddesinde; Büyükşehir Belediyeleri dahilinde daha önce il trafik komisyonları veya Valiliklerce alınan karar veya izinlerle elde edilen hakların saklı olduğu, düzenlenmiştir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri değerlendirildiğinde; davacıya yolcu taşımacılığı yapmasını sağlamak üzere izin verildiği öne sürülen 91, 97 ve 2002 tarihlerinde yürürlükte bulunan hükümler uyarınca; iki belediye sınırlarını aşan (İl – belde arası) il içi taşımacılık için, izin – ruhsat verme yetkisinin Bakanlığa ya da yetkilendireceği Valiliklere; bunların çalışma esaslarına ilişkin (sayı, güzergah gibi ) düzenleme yetkisinin ise, İl Trafik komisyonlarına ait olduğu; bu nitelikteki yolcu taşımacılarına izin – ruhsat verme konusunda belediyelerin yetkisi bulunmayıp, yalnız belediye sınırı içinde durak yeri ve güzergah belirleme yetkilerinin bulunduğu görülmektedir.
Olayda; yetkilendirildiğini belirttiği tarihte, il içi şehirler arası taşımacılık (belediye sınırını aşan) yaptığında duraksama bulunmayan davacıya, söz konusu tarihte yetkili mercilerce izin, ruhsat, yetki belgesi gibi çalışma izni verilip verilmediğine ilişkin Bakanlık (ya da Valilik) ve Trafik Komisyonu kararının dosyaya sunulmadığı görülmektedir.
Bu itibarla; söz konusu güzergahta taşımacılık yapmak üzere usulüne uygun olarak alınmış yetki belgesi ve güzergah izin belgesi bulunmayan davacının işlem sebebiyle doğmuş meşru bir zararının varlığından da söz edilemeyeceği açıktır.
Danıştay dava daireleri ve İdari veya Vergi Dava Daireleri Kurulları tarafından verilen kararlar hakkında karar düzeltilmesi yoluna başvurulabilmesi 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesinde yazılı nedenlerin bulunmasına bağlıdır.
Açıklanan nedenlerle, istemde bulunan tarafından öne sürülen düzeltme nedenleri sözü edilen maddede belirtilen nedenlerden hiçbirisine uymadığından karar düzeltme isteminin belirtilen açıklama ile reddine, karar düzeltme giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına, 23/12/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.