Danıştay 8. Daire, Esas No: 2019/6291, Karar No: 2021/4667

Temyiz İsteminde Bulunanlar : 1- (Davalı) … Belediye Başkanlığı
Vekili : Av. ….
2- (Davacı) ….
Vekili : Av. ….
Davalı idare yanında Müdahiller : 1- … Yapı Turizm ve Dış Tic Aş
Vekili : Av. …
İstemin Özeti : … İdare Mahkemesinin …. tarih ve E:…, K:…. sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hakimi : ….
Düşüncesi : Davalı idarenin temyiz isteminin reddi, davacının temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci ve Onüçüncü Dairelerince 2575 sayılı Yasaya 3619 sayılı Yasayla eklenen Ek 1 maddesi hükmü uyarınca birlikte yapılan toplantıda işin gereği görüşüldü:
Dava, Esenyurt Belediye Başkanlığı’nın mülkiyeti davalı idareye ait olan bir kamu arazisinin Altınyıldız daimi halk pazarı isimli bir pazaryeri olarak tahsisi ile eski Cumartesi semt pazarının bu yeni yapılan pazara nakli hakkındaki 24.01.2008 tarih ve 125 sayılı kararın, bu yer için yapılan 14.02.2008 tarihli ihalenin ve ihaleyi kazanan şirketle yapılan sözleşmenin iptali istemiyle açılmıştır.

İdare Mahkemesince; semt pazarlarının veya üretici pazarının belediyeler tarafından bu amaç için ayrılmış yerlerde kurulacağı, buraların doğrudan doğruya belediye tarafından pazar esnafına tahsis edileceği ve denetiminin yine belediyeler tarafından yapılmasının zorunlu olduğu ve ilgili oda temsilcisinin konu ile ilgili komisyonda görev almasının sağlanması gerektiği; meri imar planında bu amaç için ayrılmamış taşınmaz üzerinde oda temsilcisinin katılımının sağlanmadan alınmış olan halk pazarı kurulması, pazaryeri olarak kiraya verilmesi ve ihale yapılmasına ilişkin Meclis Kararında, bu karar doğrultusunda belediye encümeninin kararında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline; ihaleyi kazanan şirketle yapılan sözleşmenin iptali istemi yönünden ise özel hukuk sözleşmesi olması ve ihale sonucunda sözleşme imzalandıktan sonraki aşamaya ilişkin olduğundan adli yargının görevine girdiği, bu nedenle bu istemin incelenemeyeceği sonucuna varılarak görev yönünden reddine karar verilmiştir.
Davalı idarenin temyiz istemi yönünden;
İdare ve vergi mahkemeleri tarafından verilen kararların temyiz yolu ile incelenip bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinin 1. fıkrasında yazılı nedenlerin bulunmasına bağlıdır.
Mahkeme kararının, dava konusu işlemin mülkiyeti davalı idareye ait olan bir kamu arazisinin Altınyıldız daimi halk pazarı isimli bir pazaryeri olarak tahsisi ile eski cumartesi semt pazarının bu yeni yapılan pazara nakli hakkındaki 24.01.2008 tarih ve 125 sayılı kararın, bu yer için yapılan 14.02.2008 tarihli ihaleye” ilişkin bölümünü iptal eden kısmı ve dayandığı gerekçe usul ve kanuna uygun olup bozulmasını gerektiren bir neden bulunmadığından, davalı idarenin temyiz isteminin reddi gerekmektedir.
Davacının temyiz istemi yönünden;
İdare tarafından, bir kamu hizmetinin yürütülmesi dolayısıyla kamu gücü kullanılarak tek taraflı iradeyle tesis edilen kesin ve yürütülmesi zorunlu idari işlemlere karşı açılacak davalarda idarî yargı yerleri görevli bulunmaktadır.
Kamu ihaleleri çerçevesinde ortaya çıkan uyuşmazlıklar açısından ise, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu veya sair ihale mevzuatı çerçevesinde ihale aşamasında tesis edilen işlemlerden doğabilecek uyuşmazlıkların idarî yargı yerlerince; ihale safhası tamamlanıp, taraflar arasında sözleşme imzalandıktan sonra sözleşmenin uygulanmasından kaynaklanan uyuşmazlıkların ise adlî yargı yerinde ele alınması gerekmektedir. Nitekim, Danıştay içtihadı da bu doğrultudadır ve ihale aşamasındaki işlemler idarenin kamu gücüne dayalı olarak tesis ettiği idari işlemler olarak değerlendirilmektedir.
Öte yandan, sözleşmenin uygulanmasından kaynaklanmayan, sözleşme öncesine ve ihale sürecine ilişkin işlemlerin iptali istemiyle açılan davaların da idarî yargı yerinde görülüp çözümlenmesi gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, İstanbul İli, Esenyurt İlçesi, … Mahallesi, … ada arasında kalan mülkiyeti davalı belediyeye ait 10.825,00 m² yüzölçümlü alanın pazaryeri olarak kiraya verilmesine ilişkin 07.01.2008 günlü, 2008/04 sayılı Meclis Kararı alındığı, bu karar doğrultusunda belediye encümeninin … günlü, … sayılı kararı ile ihaleye çıkarılmasına karar verildiği ve encümenin … günlü, … sayılı kararı ile ihalesi yapılıp ihalenin … Yapı Turizm ve Dış Ticaret A.Ş. uhdesinde kaldığı ve anılan şirketle kira sözleşmesinin yapıldığı, davacı tarafından pazarın ihale ile bir şirkete inşa ettirilip inşaat işi karşılığında pazar yerini satma, pazara pazarcı yerleştirme, pazar yerini kiralama ve işletme yetkilerinin aynı şirkete verilmesi hakkında aldıkları belediye meclisi ve belediye encümeni kararlarının, yapılan ihalenin ve ihaleyi kazanan şirketle yapılan sözleşmenin iptali yönünde başvuruda bulunulduğu, başvurunun cevap verilmemek sureti ile reddi üzerine, bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Dava dilekçesinin sonuç ve istem bölümünde, ihale sözleşmesinin iptaline karar verilmesi talep edilmiş ise de, dilekçenin bütününün incelenmesinden, esasen pazaryeri olarak kiralama ihalesinin iptalinin istendiği, genel olarak ihale işleminin hukuka aykırı olduğu yönünde iddiaların ileri sürüldüğü görülmektedir.
Bu bağlamda, uyuşmazlık sözleşmenin uygulanmasından değil, sözleşme öncesine ve ihale sürecine ilişkin hukuka aykırılık iddialarından kaynaklanmaktadır.
Bu itibarla, uyuşmazlığın özel hukuk sözleşmesinden doğan bir ihtilaf olarak nitelendirilmesi suretiyle ve görüm ve çözümünün adli yargının görev alanına girdiği gerekçesiyle davanın görev yönünden reddi yolunda verilen temyize konu Mahkeme kararında usul hükümlerine uygunluk bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle; davalı idarenin temyiz isteminin reddi ile … Mahkemesi kararının iptale ilişkin kısmının onanmasına, davacının temyiz isteminin kabulü ile davanın görev yönünden reddine ilişkin kısmının bozulmasına, bozulan kısımla ilgili olarak yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,2577 sayılı Kanun’un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere) , 20/10/2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.