Danıştay 8. Daire, Esas No: 2016/5859, Karar No: 2020/6071

Danıştay 8. Daire Başkanlığı 2016/5859 E. , 2020/6071 K.

“İçtihat Metni”

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/5859
Karar No : 2020/6071

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava, davacı tarafından, UKOME Genel Kurulu’nun 20.2.2013 tarihli kararı ile … İş Hanı önündeki özel otopark olarak kullanılan alanın iptal edilerek toplu taşıma araçları için şehir içi indir-bindir cebi olarak kulanılmasına karar verilmesi üzerine söz konusu otoparkın 25.9.2014 tarihinden itibaren kullanılamadığından bahisle uğranılan 30.000,00-TL maddi zararın ve 10.000,00-TL manevi zararın yasal faizi ile birlikte tazminine karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince; davacı tarafından … İşhanı önünde özel otopark olarak kullanılan alanın iptal edilerek, söz konusu alanın şehir içi indir-bindir cebi olarak kullanılmasına yönelik … tarih ve … sayılı Mersin (UKOME) Ulaşım Koordinasyon Merkezi Genel Kurulu kararının iptali istemiyle aynı Mahkeme nezdinde açılan davada, … tarih ve E:… K:… sayılı karar ile; “Mersin İli … İlçesi, … İşhanı önünde bulunan özel otopark alanının kullanım şeklinin iptal edilerek, söz konusu alanın şehir içi indir-bindir cebi olarak kullanılmasına ve bu konuda plan değişikliği yapmak üzere kararın ilgili birime iletilmesine yönelik Mersin UKOME Genel Kurulu’nun … tarih ve …sayılı kararında trafik düzenlemelerine, kent ulaşım kalite anlayışına, şehircilik ve planlama ilkelerine, mevzuata ve hukuka aykırılık bulunmadığı sonuç ve kanaatine varıldığından davanın reddine” kararı verildiği görüldüğünden davacının tazminat isteminin dayanağı olan idari işlemin hukuka uygun olduğunun saptanması karşısında, hukuka uygun olarak tesis edilen işlem nedeniyle meydana gelen zararda davalı idarenin kusurunun bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden; Mersin Büyükşehir Belediye Meclisi’nin … tarih ve … sayılı kararı ile Mersin Büyükşehir Belediyesi’ne ait büfe, otopark ve çay bahçelerinin işletilmelerinin beş yıl süreyle … Büyükşehir İmar İnşaat A.Ş’ne devredildiği, anılan şirket tarafından … İş Hanı önünde bulunan otoparkın 10.6.2010 tarihli sözleşme ile davacıya kiralandığı, sözleşme süresi sona ermeden önce Mersin Ulaşım Koordinasyon Merkezinin … tarih ve … sayılı kararı ile … İş Hanı önündeki özel otoparkın iptal edilerek bu yerin toplu taşıma araçları için indir-bindir cebi olarak kullanılmasına karar verildiği, anılan kararın iptali istemiyle … İdare Mahkemesi’nin E:… esasına kayıtlı davanın açıldığı, yargılama devam ederken, davalı idare tarafından … tarih ve … sayılı yazıyla, 21.08.2014 günü itibarıyla gerekli düzenlemeler yapılacağından önlem ve tedbirlerin davacı tarafından alınmasının istenildiği; söz konusu işleme karşı da yine davacı tarafından … İdare Mahkemesi’nin E:… esasına kayıtlı davanın açıldığı, her iki davada verilen yürütmenin durdurulması isteminin reddine ilişkin kararlar sonrasında 25.09.2014 tarihinde davalı idarece uyuşmazlık konusu alana ilişkin çalışmaların başladığı, davacının 24.11.2014 tarihinde davalı idareye başvurarak zararlarının karşılanmasını talep ettiği, başvurusunun reddi üzerine de davacının sözleşmenin bitmesine yaklaşık üç ay kala otoparkı tahliye ederek kullanamadığından bahisle uğranılan 30.000,00-TL maddi zararın ve 10.000,00-TL manevi zararın yasal faizi ile birlikte tazminine karar verilmesi istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Temyize konu kararın maddi tazminat istemine ilişkin kısmının incelenmesi;
İdare Mahkemesi’nce, davacı tarafından … İşhanı önünde özel otopark olarak kullanılan alanın iptal edilerek, söz konusu alanın şehir içi indir-bindir cebi olarak kullanılmasına yönelik … tarih ve …sayılı Mersin (UKOME) Ulaşım Koordinasyon Merkezi Genel Kurulu kararının iptali istemiyle aynı Mahkeme nezdinde açılan davada, … tarih ve E:… K:… sayılı karar ile “Mersin İli … İlçesi, …İşhanı önünde bulunan özel otopark alanının kullanım şeklinin iptal edilerek, söz konusu alanın şehir içi indir-bindir cebi olarak kullanılmasına ve bu konuda plan değişikliği yapmak üzere kararın ilgili birime iletilmesine yönelik Mersin UKOME Genel Kurulu’nun … tarih ve …sayılı kararında trafik düzenlemelerine, kent ulaşım kalite anlayışına, şehircilik ve planlama ilkelerine, mevzuata ve hukuka aykırılık bulunmadığı sonuç ve kanaatine varıldığından davanın reddine” karar verildiği ve hukuka uygun olarak tesis edilen işlem nedeniyle meydana gelen zararda davalı idarenin kusurunun bulunmadığı gerekçesiyle istemin reddine karar verilmiş ise de; anılan Mahkeme kararının karar düzeltme aşamasında Dairemizin 08.05.2018 tarih ve E:2017/2009, K:2018/2524 sayılı kararında; “Olayda; davalı belediyenin, mülkiyeti kendisine ait olan otoparka ilişkin kullanıma son verilme yetkisinin bulunduğu; bu yetkinin, toplu taşıma ve trafiğinin düzenlenmesine ilişkin bir yetkinin kullanılmasına ilişkin olması sebebiyle UKOME tarafından kullanılacağının açık olduğu; söz konusu alanın özel hukuk sözleşmeleriyle üçüncü kişilere bırakılmış olmasının bu yetkinin kullanımına engel teşkil etmeyeceği ve bu kullanım hakkına sahip olan kişi veya kişilerin işlemden kaynaklanan zararlarının tazminini isteyebileceği değerlendirildiğinden; ihtiyaca binaen tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.” şeklindeki açıklamayla karar düzeltme isteminin reddine karar verilmiştir. (… İdare Mahkemesi’nin E:… esasına kayıtlı dava dosyasındaki karar düzeltme istemi de yine aynı açıklama ile reddedilmiştir.)
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İptal ve Tam Yargı Davaları” başlıklı 12. maddesinde; “İlgililer haklarını ihlal eden bir idari işlem dolayısıyla Danıştaya ve idare ve vergi mahkemelerine doğrudan doğruya tam yargı davası veya iptal ve tam yargı davalarını birlikte açabilecekleri gibi ilk önce iptal davası açarak bu davanın karara bağlanması üzerine, bu husustaki kararın veya kanun yollarına başvurulması halinde verilecek kararın tebliği veya bir işlemin icrası sebebiyle doğan zararlardan dolayı icra tarihinden itibaren dava süresi içinde tam yargı davası açabilirler. Bu halde de ilgililerin 11 nci madde uyarınca idareye başvurma hakları saklıdır.” hükmü yer almaktadır.
Yukarıda alıntısı yapılan mevzuat hükmü uyarınca, bir idari işlem nedeniyle hakları ihlal edilenlere doğrudan tam yargı davası açma hakkı tanınarak, idari işlemlerin iptal ve tam yargı davalarına birbirinden bağımsız olarak konu edilebileceği belirlenmiştir. Böylece, idarelerin hukuka uygun işlemlerinden de sorumlu tutulabilecekleri öngörülmüştür.
Bu türden bir davada; idarenin hukuki sorumluluğu, zarara neden olan işlemin niteliği ve ilgilisi açısından oluşan sonuçlara bağlıdır.
Olayda, açık otopark olarak kullanılan yerin kullanım şeklinin iptal edilerek, söz konusu alanın şehir içi indir-bindir cebi olarak kullanılmasına ve bu konuda plan değişikliği yapmak üzere kararın ilgili birime iletilmesine yönelik Mersin UKOME Genel Kurulu’nun … tarih ve …sayılı kararında trafik düzenlemelerine, kent ulaşım kalite anlayışına, şehircilik ve planlama ilkelerine ve sonuç olarak kamu yararına aykırılık bulunmadığının yargı kararlarıyla hüküm altına alındığı ve fakat kamu yararının sağlanması amacıyla tesis edilen söz konusu işlem nedeniyle davacının uyuşmazlık konusu alanı sözleşme süresinden önce tahliye etmesinden kaynaklı maddi zararlarının karşılanması gerektiği sonucuna varılmaktadır.
Bu durumda, davacının işletmekte olduğu otopark alanını sözleşme süresi bitmeden tahliye etmesi nedeniyle söz konusu yeri işletememesinden kaynaklı herhangi bir zararının olup olmadığının (peşin olarak ödediği 1 yıllık kira bedelinden tahliye sebebiyle kendisine iade edilen miktar da göz önünde bulundurularak) bilirkişi marifetiyle incelenerek bir karar verilmesi gerekmektedir.
Temyize konu kararın manevi tazminat istemine ilişkin kısmının incelenmesi;
İdare ve vergi mahkemeleri tarafından verilen kararların temyiz yolu ile incelenip bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında yazılı nedenlerin bulunmasına bağlıdır.
Olayda, davalı idarenin manevi tazminat sorumluluğunu gerektiren koşulların oluşmadığı sonucuna varıldığından, Mahkeme kararının bu kısmının onanması gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle; … İdare Mahkemesinin temyize konu kararının manevi tazminat isteminin reddine ilişkin kısmının onanmasına, maddi tazminat isteminin reddine ilişkin kısmının ise bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 24/12/2020 tarihinde oybirliği ile karar verildi.