Danıştay 7. Daire, Esas No: 2021/14, Karar No: 2022/563

TEMYİZ EDENLER : 1-(DAVACI) … Teknoloji Hizmetleri Anonim Şirketi
VEKİLİ : Av. …

2- (DAVALI) …Bakanlığı adına
… Gümrük Müdürlüğü …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi …Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının taraflarca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: … tarih ve …sayılı transit refakat belgesi muhteviyatı “votka” cinsi eşyayı taşıyan aracın 02/01/2017 tarihinde Cizre -Silopi karayolunun 16. km’sinde yanması üzerine, giriş X-Ray görüntülerinin incelenmesinden, aracın dorsesinde birden fazla sıra votka cinsi eşyanın bulunduğu; ancak, olaya ilişkin tutanaklarda yanan eşyanın tek sıra ve bir kat olduğunun tespit edildiğinden bahisle, yangında sağlam olarak kurtarıldığı belirtilen 90 adet dışında kalan 14.610 adet eşya için tahakkuk ettirilen vergilerin asıl sorumlu sıfatıyla davacıdan tahsilini teminen 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un 37. maddesi uyarınca tesis edilen işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … Vergi Mahkemesinin … tarih E:…, K:… sayılı kararıyla, dorsenin bir sırasında kaç votka şişesinin bulunabileceğine ilişkin ara karara taraflarca verilen cevapların birbiriyle çeliştiği, ancak davalı idarenin tabandan yukarıya doğru dört sıra (her sırada 3264 sıra olmak üzere 13056 adet) bir yarım sıra (1644) olmak üzere beş sıra yüklenebileceği iddiasının X ray görüntüsüyle uyuştuğu, X ray görüntülerinde dört buçuk sıra yüklü olmasına karşın, araçta yanan eşyaların tek sıra olduğunun görüldüğü, yanan eşyadan 90 adedinin sağlam olarak kurtarıldığı, kalan 3174 adedinin ise yangın nedeniyle kullanılamaz hale geldiği; bu durumda, 14700 şişe votka cinsi eşyanın, 11436 adede isabet eden kısmının mücbir sebeple telef veya kaybını ispatlayamayan davacının sorumluluğu bulunduğundan, dava konusu işlemin anılan sayıda eşyaya isabet eden kısmında hukuka aykırılık; yanan 3174 adet eşyaya isabet eden kısmında ise hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle kısmen davanın reddine, kısmen de dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurularına konu kararın hukuka ve usule uygun olduğu ve taraflarca ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurularının reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : Davacı tarafından, transit refakat belgesi kapsamı eşya için belgenin tescil aşamasında tahakkuk yapılmaması nedeniyle 6183 sayılı Kanun’un 37. maddesi uyarınca işlem tesis edilmesinde hukuka uyarlık bulunmadığı, yangında metal kısımları dahil neredeyse tamamen yanan araçta bulunan eşyanın büyük kısmının kullanılamaz hale geldiği, bu durumun yangın raporu ve olay sonrası düzenlenen tutanakla sabit olduğu; davalı idarece, düzenlenen ek tahakkuk kararının itiraz üzerine alacağın teminatlı olması sebebiyle kaldırıldığı, aracın giriş X ray görüntüsünde birden fazla sıra eşyanın yüklü olmasına karşın, olaya ilişkin tutanaklarda araçta yanan eşyanın tek sıra ve bir kat olarak kayıt altına alındığı, davacı tarafından telef veya zayi olduğu ispatlanamayan eşya için tesis edilen işlemin hukuka aykırılık taşımadığı ileri sürülmektedir.

TARAFLARIN SAVUNMALARI : Taraflarca savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ : Yangın raporu ve olay sonrası düzenlenen olay yeri görgü tutanağı ve diğer belgelerden, aracın neredeyse tamamen yanmış olduğunun hukuken geçerli belgelerle tespit edildiği, taşınan “votka” cinsi eşyanın patlayıcı yanıcı özelliği de göz önünde bulundurulduğunda, olayda, transit halindeki eşyanın beklenmeyen haller veya mücbir sebeplerle telef veya kaybının kanıtlanması halinde gümrük vergilerinin aranmayacağı yolundaki düzenlemenin uygulanması gerektiği sonucuna varıldığından kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
… tarih ve … sayılı transit refakat belgesi muhteviyatı “votka” cinsi eşyayı taşıyan aracın 02/01/2017 tarihinde Cizre -Silopi karayolunun 16. km’sinde yanması üzerine, giriş X-Ray görüntülerinin incelenmesinden, aracın dorsesinde birden fazla sıra votka cinsi eşyanın bulunduğu; ancak, olaya ilişkin tutanaklarda yanan eşyanın tek sıra ve bir kat olduğunun tespit edildiğinden bahisle, yangında sağlam olarak kurtarıldığı belirtilen 90 adet dışında kalan 14.610 adet eşya için tahakkuk ettirilen vergilerin asıl sorumlu sıfatıyla davacıdan tahsilini teminen 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un 37. maddesi uyarınca tesis edilen işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 84. maddesinin 1. fıkrasında, ithalat vergileri ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmayan serbest dolaşıma girmemiş eşya ile ihracatla ilgili gümrük işlemleri tamamlanmış eşyanın, gümrük gözetimi altında Türkiye Gümrük Bölgesi içinde bir noktadan diğerine taşınmasının, transit rejimi hükümlerine tabi olduğu; 3. fıkrasının (a) bendinde, 1. fıkrada belirtilen taşıma işleminin transit rejimi beyanı kapsamında da yapılabileceği; 86. maddesinin 1. fıkrasında, asıl sorumlunun, eşyayı öngörülen süre içerisinde ve gümrük idareleri tarafından eşyanın ayniyetinin tespiti amacıyla alınan önlemlere uymak suretiyle, varış gümrük idaresine sağlam ve noksansız olarak sunmak ve transit rejimine ilişkin hükümlere uymakla yükümlü olduğu; 2. fıkrasında, asıl sorumlunun birinci fıkrada belirtilen yükümlülükleri saklı kalmak üzere, transit rejimine göre taşındığını bilerek eşyayı kabul eden taşıyıcı veya alıcının da eşyayı öngörülen süre içerisinde ve gümrük idareleri tarafından eşyanın ayniyetinin tespiti amacıyla alınan tedbirlere uymak suretiyle, varış gümrük idaresine sağlam ve noksansız olarak sunmakla yükümlü olduğu; 87. maddesinde, transit rejiminin işleyişine ilişkin usul ve esaslar ile istisnaların yönetmelikle belirleneceği; 92. maddesinin 5911 sayılı Kanun’un 20. maddesiyle değişik 2. fıkrasında ise, Türkiye Gümrük Bölgesi içinde transit halindeki eşyanın beklenmeyen haller veya mücbir sebeplerle telef veya kaybının kanıtlanması halinde gümrük vergilerinin aranmayacağı düzenlenmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dayandığı hukuki ve kanuni nedenlerle gerekçesi yukarıda açıklanmış bulunan bölge idare mahkemesi kararının, davalı idarenin istinaf başvurusunun reddine ilişkin hüküm fıkrası, aynı gerekçe ve nedenlerle Dairemizce de uygun görülmüş olup, davalı idarenin temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar, sözü geçen hüküm fıkrasının bozulmasını sağlayacak durumda bulunmamıştır.
Kararın, davacı tarafından yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin hüküm fıkrasına yönelik davacının temyiz istemine gelince;
Dosyanın incelenmesinden, … Gümrük Müdürlüğü’nden İran’a gönderilmek üzere Habur Gümrük Müdürlüğü’ne sevk edilen … tarih ve … sayılı transit refakat belgesi muhteviyatı “votka” cinsi eşyayı taşıyan aracın 02/01/2017 tarihinde Cizre -Silopi karayolunun 16. km’sinde yandığı hususu, Cizre İlçe Jandarma Komutanlığınca 03/01/2017(saat 03:30) tarihinde düzenlenen tutanakta “araç dorsesindeki yükün miktarının yangında kupa bölümünde bulunan irsaliyenin, faturanın yanması sebebiyle tam olarak bilinemediği, araç dorsesinin gümrük halatı çekilmiş vaziyette … ve … seri numaralı mühürlerle mühürlenmiş olduğu, yangın sonrası mühürlerin zarar görmediği, fakat gümrük tarafından çekilen halatın kopuk/açık vaziyette bulunduğu, aracın tenteli olduğu ve üzerindeki brandanın yanmış vaziyette araç içerisindeki yükün göründüğü….” yine gümrük personelleri (muayene memuru ve Gümrük Muhafaza KİM memuru) tarafından tutulan tutanakta (saat 06:00); benzer hususlara yer verilerek “…çekici ve dorsenin tamamen yandığı…” olay tarihinde düzenlenen yangın raporunda da “aracın önemli oranda yandığı, mevcut haliyle kullanılamaz hale geldiği,” hususlarının tutanak altına alındığı görülmüş; ayrıca, konuyla ilgili …Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürütülen soruşturma sonucunda kovuşturmaya yer olmadığına karar verildiği anlaşılmıştır.
Bu bakımdan, yangın raporu, olay sonrası düzenlenen olay yeri görgü tutanağı ve diğer belgeler ile “votka” cinsi eşyanın patlayıcı/yanıcı özelliği de dikkate alındığında, olayda, transit eşyanın beklenmeyen haller veya mücbir sebeplerle telef veya kaybının kanıtlanması halinde gümrük vergilerinin aranmayacağı yolundaki düzenlemenin uygulanması gerektiği sonucuna varıldığından, temyize konu kararın araçta yanan eşyaların tek sıra ve 3264 adet olduğunun kabulü suretiyle, taşınan eşyanın yandığının davacı tarafından ispatlanamadığı gerekçesiyle verilen mahkeme kararının redde ilişkin hüküm fıkrasına yönelik istinaf başvurusunun reddedilmesinde yasal isabet bulunmamıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin reddine, davacının temyiz isteminin ise kabulüne,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının davalı idarenin istinaf başvurusunun reddine ilişkin hüküm fıkrasının ONANMASINA,
3. Kararın, davacı tarafından yapılan istinaf başvurusunun reddine dair hüküm fıkrasının ise BOZULMASINA,
4. Bozulan kısım hakkında yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Daireye gönderilmesine,
5. Yargılama giderlerinin yeniden verilecek kararda karşılanması gerektiğine, 14/02/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.