Danıştay 7. Daire, Esas No: 2020/3517, Karar No: 2022/911

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : …Bakanlığı adına ……Gümrük Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …Kimya Mümessillik ve Dış Ticaret Anonim Şirketi
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : …Bölge İdare Mahkemesi …. Vergi Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem: Davacı adına tescilli …tarih ve …, …sayılı serbest dolaşıma giriş beyannameleri ile …gümrük tarife istatistik pozisyonunda özel tüketim vergisinden muaf olarak ithal edilen eşyaların, 27/03/2018 tarih ve 30373 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 2018/11542 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile özel tüketim vergisi kapsamına alındığından bahisle ithalde alınmayan özel tüketim vergisi ile anılan vergiden kaynaklanan katma değer vergisinin teminata bağlanması amacıyla tesis edilen işleme vaki itirazın reddine dair işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …. Vergi Mahkemesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararıyla; ithalde gümrük yükümlülüğünün gümrük beyannamesinin tescil tarihinde başlayacağı ve gümrük vergilerinin, gümrük yükümlülüğünün başladığı tarihte yürürlükte olan gümrük tarifesine göre hesaplanacağı kuralları uyarınca, davalı idarece mühürlenerek 28/03/2018 tarihinde onaylandığı anlaşılan beyannameler muhteviyatı eşyaların 27/03/2018 tarih ve 30373 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2018/11542 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının yayımlandığı tarihten itibaren özel tüketim vergisine tabi olduğunun açık olduğu; öte yandan, 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nun 14. maddesinin 1. fıkrasında, mükellefler tarafından özel tüketim vergisine ilişkin beyannamelerin katma değer vergisi yönünden bağlı oldukları vergi dairesine verileceği, tahsilatların da bu idare aracılığıyla yapılacağının kurala bağlandığı; aynı maddenin 4. fıkrası uyarınca, Cumhurbaşkanı tarafından (I) sayılı listedeki mallar için vergilendirmenin ithal aşamasında gümrük idaresince yapılabileceğine dair herhangi bir yetkilendirme yapılmadığı, özel tüketim vergisinin teminata bağlanmasında yetkili olan idarenin, davacı şirketin katma değer vergisi yönünden bağlı bulunduğu vergi dairesi olduğu ve davalı idarenin özel tüketim vergilerinin tahsilatı aşamasında yetkili olmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu kararın hukuka ve usule uygun olduğu ve davalı idare tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …DÜŞÜNCESİ : (I) sayılı listedeki eşyalara ilişkin özel tüketim vergisi dahilde alınan bir vergi olmakla birlikte 4760 sayılı Kanun’un 16. maddesinin 4. fıkrası uyarınca, bu vergi için teminat isteme yetkisinin gümrük idaresinde olduğu açık olup, davalı idarece tesis edilen işlemde yetki gaspı bulunmadığı anlaşıldığından, davanın esasının incelenmek üzere mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı adına tescilli …tarih ve …, …sayılı serbest dolaşıma giriş beyannameleri ile …gümrük tarife istatistik pozisyonunda özel tüketim vergisinden muaf olarak ithal edilen eşyaların, 27/03/2018 tarih ve 30373 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 2018/11542 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile özel tüketim vergisi kapsamına alındığından bahisle ithalde alınmayan özel tüketim vergisi ile anılan vergiden kaynaklanan katma değer vergisinin teminata bağlanması amacıyla tesis edilen işleme vaki itirazın reddine dair işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nun “Verginin Konusu” başlıklı 1. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde, (I) sayılı listedeki malların ithalatçıları veya rafineriler dahil imal edenler tarafından tesliminin bir defaya mahsus olmak üzere özel tüketim vergisine tâbi olduğu; 2. fıkrasında ise, Kanun’a ekli listelerde yer alan malların Türk Gümrük Tarife Cetvelinde tanımlanan eşyalar olduğu ifade edilmiş; 2. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde, verginin konusuna giren malların Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesine girişi “ithalat” olarak tanımlanmış, 3. maddesinde vergiyi doğuran olay, işlemlerin özelliklerine göre ayrı ayrı tayin ve tespit edilerek 1. fıkrasının (e) bendinde ithalatta, 4458 sayılı Gümrük Kanunu’na göre gümrük yükümlülüğünün doğması, ithalat vergilerine tâbi olmayan işlemlerde ise gümrük beyannamesinin tescili olarak açıklanmıştır. Yine anılan Kanun’un 4. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi uyarınca, (I) sayılı listedeki malları imal veya ithal edenler ile özel tüketim vergisi uygulanmadan önce müzayede yoluyla satışını gerçekleştirenler verginin mükellefi olarak tanımlanmış; 14. maddesinin 4. fıkrasında, Cumhurbaşkanının, (I) sayılı listedeki mallar için vergilendirme dönemini gün veya ay olarak belirlemeye, beyanname verme ve vergi ödeme süresini kısaltmaya, vergilendirmeyi ithal aşamasında gümrük idaresine yaptırmaya yetkili olduğu; 16. maddesinin 3. fıkrasında ise, bu Kanun’a göre gümrükte vergisi ödenmeden veya eksik ödenerek ithal edilen malların hiç alınmamış veya eksik alınmış özel tüketim vergisi ile vergiden müstesna olduğu halde yanlışlıkla alınan veya fazla alındığı anlaşılan özel tüketim vergisi hakkında 4458 sayılı Gümrük Kanunu’ndaki esaslara göre işlem yapılacağı, aynı maddenin 4. fıkrasında ise, (I) sayılı listedeki malların ithalinde, ödenecek özel tüketim vergisine karşılık olmak üzere türü, tutarı ve çözümüne ilişkin usul ve esasları Maliye Bakanlığı’nca belirlenmek suretiyle teminat alınacağı hükme bağlanmıştır.
4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 3. maddesinin 8. fıkrasında, “gümrük vergileri” deyiminin, ilgili mevzuat uyarınca eşyaya uygulanan ithalat vergilerinin tümünü; 9. fıkrasında, “ithalat vergileri” deyiminin, eşyanın ithalinde ödenecek gümrük vergisi ile diğer eş etkili vergiler ve mali yükleri ifade ettiği; 202. maddesinin 1. fıkrasında ise, gümrük mevzuatı uyarınca, gümrük idarelerinin, gümrük vergilerinin ödenmesini sağlamak üzere teminat verilmesini gerekli görmeleri halinde, bu teminatın yükümlü veya yükümlü olması muhtemel kişi tarafından verileceği belirtilmiştir.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 48. maddesinde ise, vergisi ödenmeden veya eksik ödenerek yurda sokulan eşyaların hiç alınmamış veya eksik alınmış katma değer vergileri hakkında 4458 sayılı Gümrük Kanunu’ndaki esaslara göre işlem yapılacağı hüküm altına alınmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda açıklanan düzenlemelere göre, Cumhurbaşkanınca, 4760 sayılı Kanun’un verdiği yetki kullanılarak, (I) sayılı listedeki eşyaya ilişkin özel tüketim vergisinin gümrük idarelerince tahsili yolunda düzenleme yapılmadıkça, söz konusu verginin ithalat aşamasında değil, dahilde ve anılan hüküm uyarınca, davacı şirketin katma değer vergisi yönünden bağlı olduğu vergi dairesi tarafından tahakkuk ettirilerek tahsil edilmesi gerektiğine şüphe yoktur.
Her ne kadar, 4760 sayılı Kanun’un 14. maddesinin 4. fıkrasında, Cmhurbaşkanının vergilendirmeyi ithal aşamasında gümrük idaresine yaptırmaya yetkili olduğu belirtilmiş ise de, bu konuda alınmış herhangi bir karar bulunmadığından, özel tüketim vergisinin gümrük müdürlüklerince istenmesi açıklanan hukuki duruma aykırı olmakla birlikte, teminata bağlanması konusunda,16. maddenin 4. fıkrası ile gümrük idareleri yetkili kılındığından, söz konusu verginin teminata bağlanması amacıyla gümrük idarelerince işlem tesis edilebilecektir.
Dosyanın incelenmesinden, davanın, özel tüketim vergisi ile bu verginin matraha ilavesinden kaynaklanan katma değer vergisinin teminata bağlanması amacıyla tesis edilen işleme vaki itirazın reddine dair işlemin iptali istemiyle açıldığı; Mahkemece, işlemin katma değer vergisine ilişkin kısmı yönünden değerlendirme yapılmaksızın özel tüketim vergisi yönünden yetki bakımından yapılan değerlendirme sonucuna göre davaya konu işlemin iptal edildiği anlaşılmaktadır.
Olayda, dava konusu edilen işlem, tahakkuk işlemi olmayıp anılan vergilerin teminata bağlanmasına yönelik olduğundan, yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri uyarınca bu işlemin özel tüketim vergisine ilişkin kısmının gümrük idaresince tesis edileceği tartışmasızdır. Bu durumda, dahilde doğacak özel tüketim vergisi nedeniyle hesaplanan katma değer vergisinin ithalat sırasında gümrük vergileri kapsamında teminata bağlanmasına hukuken olanak bulunup bulunmadığı hususu da gözetilerek, işlemin tamamı hakkında değerlendirme yapılmak suretiyle yeniden bir karar verilmek üzere temyize konu kararın bozulması gerekmektedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Temyiz isteminin kabulüne,
2….Bölge İdare Mahkemesi …. Vergi Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Daireye gönderilmesine,
4. 492 sayılı Harçlar Kanunu’nun 13. maddesinin (j) bendi parantez içi hükmü uyarınca alınması gereken harç dahil olmak üzere, yargılama giderlerinin yeniden verilecek kararda karşılanması gerektiğine, 09/03/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.