Danıştay 7. Daire, Esas No: 2020/2723, Karar No: 2021/4970

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Tütün Mamulleri Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı adına … Gümrük Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:…sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem: Davacı adına, 2019 yılının Mayıs ayında tescilli muhtelif tarih ve sayılı beyannameler kapsamında ithal edilen ‘tütün” cinsi eşyayla ilgili olarak Gümrük Müdürlüğünce verilen izin doğrultusunda, royalti ve lisans ücretlerinin eklenmesinden kaynaklanan 12/07/2019 tarihinde kayda giren ihtirazi kayıtla verilen tamamlayıcı beyanlar üzerine ek olarak tahakkuk ettirilen gümrük ve katma değer vergilerine vaki itirazın reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; olayda, Mayıs 2019 dönemine ait royalti bedellerine ilişkin tamamlayıcı beyanların, Gümrük Yönetmeliğinin 53. maddesine göre istisnai kıymetle ihtirazi kayıtlı olarak 12/07/2019 tarihinde idarenin kayıtlarına giren dilekçe ile verildiği, anılan Yönetmelik hükmüne göre ithal eşyasının gümrük kıymetine veya katma değer vergisi matrahına girmesi gereken, ancak gümrük beyannamesinin tescili anında beyan sahibi tarafından mevcudiyetinin bilinmesi mümkün olmayan kıymet veya matrah unsurları için, en geç söz konusu kıymet veya matrah unsurunun öğrenildiği ayı takip eden ayın yirmi altıncı günü akşamına kadar beyanda bulunulmasının gerekmesi nedeniyle tamamlayıcı beyannamelere konulacak ihtirazi kaydın, en geç beyanname verme süresinin son günü olan 26/06/2019 günü akşamına kadar konulması gerekirken, bu süre geçirildikten sonra 12/07/2019 tarihinde konulması nedeni ile davacının beyanı üzerine tahakkuk ettirilen vergilere karşı idari itiraz prosedürünün işletilmesi olanaklı olmadığından, davanın esasını inceleme olanağının bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu kararın hukuka ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : İhtirazi kayıtla verilen tamamlayıcı beyannamelerin süresinde verildiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Gümrük Yönetmeliği’nin 53. maddesi ve 2 seri no’lu Gümrük Genel Tebliği’nin (Gümrük Kıymeti) 11. maddesinde, royalti veya lisans ücretlerinin tahakkuk ettiği ayı takip eden ayın yirmi altıncı günü akşamına kadar ilgili gümrük idarelerine beyan edilerek aynı süre içinde ödeneceği, kıymet veya matrah unsurlarıyla ilgili tamamlayıcı beyanların beyannamelerin tescil edildiği tarihi takip eden değil, bu unsurların öğrenildiği ve tahakkuku takip eden ayın yirmi altıncı günü akşamına kadar bildirilmesi gerektiği düzenlendiğinden, öğrenmenin ve royalti ve lisans tahakkukunun gerçekleştiği tarih ile ilgili herhangi bir inceleme yapılmadan verilen kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı adına 2019 yılının Mayıs ayında tescilli muhtelif tarih ve sayılı beyannameler kapsamında ithal edilen ‘tütün” cinsi eşyayla ilgili olarak Gümrük Müdürlüğü’nce verilen izin doğrultusunda, royalti ve lisans ücretlerinin eklenmesinden kaynaklanan 12/07/2019 tarihinde kayda giren ihtirazi kayıtla verilen tamamlayıcı beyanlar üzerine ek olarak tahakkuk ettirilen gümrük ve katma değer vergilerine vaki itirazın reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 18/06/2009 tarih ve 5911 sayılı Kanun’la değişik 242. maddesinin 1. fıkrasında, yükümlülerin, kendilerine tebliğ edilen gümrük vergileri, cezalar ve idari kararlara karşı tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde bir üst makama, üst makam yoksa aynı makama verecekleri bir dilekçe ile itiraz edebilecekleri; 2. fıkrasında, idareye intikal eden itirazların otuz gün içinde karara bağlanarak ilgili kişiye tebliğ edileceği; 4. fıkrasında da, itirazın reddi kararlarına karşı, işlemin yapıldığı yerdeki idari yargı mercilerine başvurulabileceği belirtilmiş; aynı Kanun’un 61. maddesinin 3. fıkrasında, gümrük idaresince tescil edilmiş olan beyannamenin, ait olduğu eşyanın vergileri ve para cezalarından dolayı taahhüt niteliğinde beyan sahibini bağlayacağı ve gümrük vergileri tahakkukuna esas tutulacağı kurala bağlanmıştır.
4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 71. maddesinde, gümrük idarelerinin, usul ve formalitelerin mümkün olduğunca basitleştirilmesi için gümrük işlemlerinin yürürlükteki hükümlere uygun olarak yürütülmesini sağlayacak şekilde, yönetmelikle belirlenen şartlar altında Kanunen beyannameye eklenmesi gereken belgelerden bazılarının eklenmemesine ve kaydedilmesi gereken bazı bilgilerin beyannameye yazılmamasına, beyanname yerine, eşyanın ilgili gümrük rejimine tabi tutulması talebi ile birlikte, ticari veya idari bir belgenin verilmesine ve eşyanın ilgili rejime geçişinin kayıt yoluyla yapılmasına izin verebilecekleri düzenlenmiştir. Basitleştirilmiş usulle beyan adı verilen bu usule göre beyan sahibi sonrasında tamamlayıcı beyanda bulunur, tamamlayıcı beyanlar ile anılan maddede fıkralar halinde sözü edilen beyanlar ayrılmaz bir bütündür ve basitleştirilmiş işleme ilişkin beyannamelerin tescil tarihinden itibaren hüküm ifade ederler.
07/10/2009 tarih ve 27369 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Gümrük Yönetmeliğinin “İstisnai kıymetle beyan” başlıklı 53. Maddesinin 1. fıkrasında, 4458 sayılı Kanun’un 24. maddesine göre kıymet tespitinin yapıldığı hallerde beyan sahibinin talebi üzerine a) Konsinye şekilde teslim edilen çabuk bozulabilir eşyanın, b) Gümrük kıymetine ilave edilmesi gereken, ancak ihracatçı ve ithalatçı arasındaki sözleşme gereği söz konusu kıymet unsurları gümrük yükümlülüğünün başladığı tarihten sonra belli olacak eşyanın, c) Satış sözleşmesinde, fiyatın sonradan gözden geçirilmesini öngören hükümler içeren eşyanın, ç) Boru hatları veya elektrik telleri ile taşınan ve depolama imkanı olmayan sürekli akış halinde olan eşyanın, gümrük kıymetinin tespitinde, beyan sahibinin talebi üzerine, gümrük idaresince basitleştirilmiş usullerin uygulanacağı, 2. fıkrasında, Kanun’un 22 ilâ 24. maddelerindeki genel ve özel koşulların aranmayacağı, 3. fıkrasında, 1. fıkrada belirtilen hallerde, vergi tahakkukunun mevcut belgelerde belirtilen kıymet esas alınarak yapılacağı, tamamlayıcı beyana göre gözden geçirilmiş kıymetin daha yüksek olması halinde ek vergi tahakkukunun yapılacağı, yükümlülerin, anılan kıymet unsurlarının mevcudiyetini gösteren sözleşmelerin örneği ve onaylı çevirisini gümrük idarelerine sunmalarının gerektiği, 5. fıkrasının olay tarihindeki şeklinde ise, ithal eşyasının gümrük kıymetine veya katma değer vergisi matrahına girmesi gereken, ancak gümrük beyannamesinin tescili anında beyan sahibi tarafından mevcudiyetinin bilinmesi mümkün olmayan kıymet veya matrah unsurunun öğrenildiği ayı takip eden ayın yirmi altıncı günü akşamına kadar beyanda bulunularak vergilerinin de aynı süre içinde ödeneceği düzenlenmiştir.
Ayrıca, 28/06/2014 tarih ve 29044 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2 seri no’lu Gümrük Genel Tebliği’nin (Gümrük Kıymeti) “Royalti veya lisans ücretinin beyan edilmesi” başlıklı 11. maddesinin 1. fıkrasında, ithal eşyasının gümrük kıymetine dahil edilmesi gereken royalti veya lisans ücreti tutarının ithal anında belirli olması durumunda, söz konusu ücretin ithal anında gümrük kıymetine dahil edilerek beyan edileceği; 2. fıkrasında, tutarı ithalattan sonra belli olacak royalti ve lisans ücretleri ile ilgili olarak, Gümrük Yönetmeliğinin 53. maddesi çerçevesinde istisnai kıymetle beyanda bulunulabileceği; royalti veya lisans ücreti tutarının net veya brüt satış hasılatı veya kâr üzerinden hesaplanması gereken durumlarda, yükümlülerin talebi ve gümrük idaresinin uygun bulması şartıyla, ithal eşyasının gümrük kıymetine dahil edilecek royalti veya lisans ücreti, eşyanın FOB bedeli esas alınarak sözleşme gereği net veya brüt satış hasılatı veya kârına uygulanacak royalti oranına göre yapılacak uygun bir paylaştırma sonucunda hesaplanacağı, bu durumda, Gümrük Yönetmeliğinin 53. maddesinin ikinci, üçüncü, dördüncü ve altıncı fıkralarına göre işlem yapılacağı, tamamlayıcı beyanın, royalti veya lisans ücreti ödemesinin tahakkuk ettiği ayı takip eden ayın yirmi altıncı günü akşamına kadar verileceği ve vergilerin de aynı süre içinde ödeneceği; 4. fıkrasında, royalti veya lisans ücreti ödemelerinin dönemsel olarak belirlendiği durumlarda, yükümlünün talep etmesi ve gümrük idaresinin izin vermesi şartıyla; royalti veya lisans ücretlerinin dönemsel olarak beyan edilmesinin mümkün olduğu ve bu izin kapsamında yapılacak her bir ithalat için ayrıca başvuru yapılmasının gerekmeyeceği, tamamlayıcı beyanların Tebliğ ekinde yer alan form kullanılarak royalti veya lisans ücretinin tahakkuk ettiği ayı takip eden ayın yirmi altıncı günü akşamına kadar ilgili gümrük idarelerine verileceği ve vergilerin de aynı süre içinde ödeneceği düzenlenmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen düzenlemelerden de anlaşılacağı üzere; Kanun’da ve Yönetmelikte belirlenen ve bu doğrultuda izin verilen hallerde, ithal eşyasının gümrük kıymetine veya katma değer vergisi matrahına girmesi gereken, ancak gümrük beyannamesinin tescili anında beyan sahibi tarafından mevcudiyetinin bilinmesi mümkün olmayan kıymet veya matrah unsurlarının öğrenildiği ayı takip eden ayın yirmi altıncı günü akşamına kadar tamamlayıcı beyanla bildirilmesinin gerektiği, tamamlayıcı beyana göre kıymetin daha yüksek olduğunun tespit edilmesi halinde ise ek vergi tahakkukunun yapılacağı düzenlenmiştir. Aynı şekilde davalı İdarece uygulamaya yönelik çıkarılan Tebliğ’de royalti veya lisans ücretinin tahakkuk ettiği ayı takip eden ayın yirmi altıncı günü akşamına kadar ilgili gümrük idarelerine beyan edileceği ve vergilerin de aynı süre içinde ödeneceği belirlenmiştir.
Dosyanın incelenmesinden; davacı adına tescilli beyannameler kapsamında ithal edilen ‘tütün” cinsi eşyayla ilgili olarak royalti ve lisans ücretlerinin gümrük kıymetine eklenmediğinden bahisle idari işlem ve cezalara muhatap olmamak için 2 seri nolu Gümrük Genel Tebliğinin (Gümrük Kıymeti) 11. maddesinin 3. ve devam eden bentleri uyarınca, dönemsel olarak beyanda bulunabilmek için davacının 14/10/2016 tarihli dilekçe ile başvuru yaptığı, … tarih ve … sayılı Gümrük Müdürlüğü yazısı ile alınan izin doğrultusunda da 2019 yılının Mayıs ayına ait beyannamelerle ilgili 12/07/2019 tarihinde kayda giren dilekçe ile ihtirazi kayıtla tamamlayıcı beyanda bulunduğu, tahakkuk eden gümrük ve katma değer vergilerini ise 17/07/2019 tarihinde ödediği anlaşılmaktadır.
Olayda; Mahkemece, Mayıs 2019 dönemine ait beyannamelerle ilgili royalti bedellerine ilişkin tamamlayıcı beyanların, Gümrük Yönetmeliğinin 53. maddesine göre 26/06/2019 günü akşamına kadar yapılmadığı değerlendirilerek verilen karara yönelik istinaf başvurusunun reddedildiği, oysa, anılan maddede ve konuyla ilgili düzenlemeler yapan 2 seri nolu Gümrük Genel Tebliğinin (Gümrük Kıymeti) 11. maddesinde royalti veya lisans ücretlerinin tahakkuk ettiği ayı takip eden ayın yirmi altıncı günü akşamına kadar ilgili gümrük idarelerine beyan edilerek aynı süre içinde ödeneceği, kıymet veya matrah unsurlarıyla ilgili tamamlayıcı beyanların beyannamelerin tescil edildiği tarihi takip eden değil, bu unsurların öğrenildiği ve royalti veya lisans ücretinin tahakkuk ettiği ayı takip eden ayın yirmi altıncı günü akşamına kadar bildirilmesi gerektiği düzenlendiğinden, öğrenmenin ve royalti ve lisans ücreti tahakkukunun gerçekleştiği tarih ile ilgili herhangi bir inceleme yapılmadan verilen karara yönelik istinaf başvurusunun reddine ilişkin kararda hukuka uyarlık görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Temyiz isteminin kabulüne,
2…. Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Daireye gönderilmesine,
4. Yargılama giderlerinin yeniden verilecek kararda karşılanması gerektiğine, 17/11/2021 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.