Danıştay 7. Daire, Esas No: 2019/3270, Karar No: 2021/6087
Danıştay 7. Daire Başkanlığı 2019/3270 E. , 2021/6087 K.
“İçtihat Metni”
T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/3270
Karar No : 2021/6087
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı adına
… Gümrük Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : … Türkmenistan Bağlı İşletmesi Adına Şirket Yetkilisi …
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu stem: Davacı adına kayıtlı … sayılı TIR karnesi muhteviyatı eşyayı taşıyan … plakalı aracın yurtta kalış süresini mazeretsiz olarak aşarak geçici ithalat rejimi hükümlerini ihlal ettiğinden bahisle gümrük ve katma değer vergileri hesaplanarak 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 238. maddesinin 1. fıkrası uyarınca gümrüklenmiş değerin iki katı tutarında karara bağlanan para cezasına vaki itirazın reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … Vergi Mahkemesi … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; Anayasa Mahkemesi’nin ve Danıştay’ın bir çok kararında hukuki güvenlik ve belirlilik ilkelerinin yasal düzenlemelerin hem kişiler hem de idare yönünden herhangi bir duraksamaya ve kuşkuya yer vermeyecek şekilde açık, net, anlaşılır ve uygulanabilir olmasını, ayrıca bireyin hangi somut eylem ve olguya hangi hukuksal yaptırımın veya sonucun bağlandığını, bunların hangi müdahale yetkisini doğurduğunu bilmesini gerektirdiği belirtilerek, geçici ithalata konu taşıtın mevzuatın tanıdığı süreler içerisinde yurt dışına çıkarılmaması durumunda Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin Gümrük Genel Tebliğinde yapılan değişiklikle 10/11/2016 tarihinden itibaren 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 238. madde hükmünün uygulanabileceği, bu tarihten önce ticari kullanıma mahsus kara taşıtlarının süresi içerisinde yurtdışına çıkarılmaması durumunda anılan maddenin uygulanacağına dair bir düzenlemenin mevcut olmadığı, olayda ise, davacı adına kayıtlı karne içeriği ile taşıma yapan … plakalı aracın 09/04/2016 tarihinde yurda giriş yaptığı, 23/11/2016 tarihinde çıkış yapmak üzere Gürbulak Gümrük Müdürlüğü sahasına geldiğinde Türkiye’de kalma süresini aştığı anlaşılmışsa da, yurda giriş yaptığı 23/06/2016 tarihi itibariyle ticari kullanıma mahsus kara taşıtlarının süresi içerisinde yurtdışına çıkarılmaması durumunda 4458 sayılı Kanun’un 238. maddesinin 1. fıkrasının uygulanacağına dair açık bir düzenlemenin mevcut olmadığı anlaşıldığından, aracın yurda giriş yaptığı tarihte yürürlükte olmayan bir hükme dayanarak tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle davaya konu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu kararın hukuka ve usule uygun olduğu ve davalı idare tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davanın süresinde açılmadığı, tesis edilen işlemin de yürürlükteki mevzuat uyarınca hukuka uygun olduğu ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : 4458 sayılı Kanun’un 238. maddesinin 1. fıkrasının, hem olay tarihinde yürürlükte bulunan şeklinde, hem de 7190 sayılı Kanun’un 14. maddesiyle değiştirilen şeklinde 241. maddenin 3. fıkrasının (l), 4. fıkrasının (g) ile 5. fıkrasının (b) bendinde belirtilen durumlar hariç tutularak geçici ithalat rejimi hükümlerinin ihlalinde uygulanacak cezalara ilişkin düzenleme yapıldığı açık olup, olayda, 241. madde kapsamında belirlenen süreleri aşacak şekilde yurtta kaldığı anlaşılan eşya nedeniyle 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 238. maddesi kapsamında tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı, ancak, 7190 sayılı Kanun ile yapılan değişiklikler nedeniyle “lehe olan kanun hükümlerinin geçmişe yürüyeceği” yolundaki ceza hukukunun temel ilkesi çerçevesinde değerlendirme yapılması için kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı adına kayıtlı … sayılı TIR karnesi muhteviyatı eşyayı taşıyan … plakalı aracın yurtta kalış süresini mazeretsiz olarak aşarak geçici ithalat rejimi hükümlerini ihlal ettiğinden bahisle gümrük ve katma değer vergileri hesaplanarak 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 238. maddesinin 1. fıkrası uyarınca gümrüklenmiş değerin iki katı tutarında karara bağlanan para cezasına vaki itirazın reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 238. maddesinin 1. fıkrasının olay tarihinde yürürlükte bulunan şeklinde, 241. maddenin 3. fıkrasının (l), 4. fıkrasının (g) ile 5. fıkrasının (b) bendinde belirtilen durumlar hariç, geçici ithalat rejimine ilişkin hükümlerin ihlali halinde eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı para cezası alınacağı, bu cezanın ödeme süresi içinde eşyanın gümrükçe onaylanmış başka bir işlem veya kullanıma tabi tutulmaması halinde eşyanın gümrük vergileri tutarında para cezası tahsil edileceği düzenlenmiş olup, anılan maddenin 24/10/2019 tarih ve 7190 sayılı Kanun’un 14. maddesi ile değişik halinin 1. fıkrasında ise; 241. maddenin 3. fıkrasının (l), 4. fıkrasının (g) ile 5. fıkrasının (b) bendinde belirtilen durumlar hariç, geçici ithalat rejimine ilişkin hükümlerin ihlali hâlinde, eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı, (b) bendinde, tam muafiyet suretiyle geçici olarak ithal edilen özel kullanıma mahsus taşıtlara ilişkin rejim ihlallerinde, gümrük vergileri tutarının dörtte biri, (d) bendinde, (b) bendinde belirtilen taşıtlar hariç olmak üzere, geçici ithalat rejimi kapsamında ithal edilen eşyanın süresi içerisinde gümrükçe onaylanmış başka bir işlem veya kullanıma tabi tutulmaması durumunda gümrük vergileri ile rejime ilişkin beyannamenin tescil tarihinden tespitin yapıldığı tarihe kadar geçen süre için 6183 sayılı Kanun’a göre tespit edilen gecikme zammı oranında faizin toplamı kadar idari para cezası verileceği, 2. fıkrasında, 1. fıkranın (c) ve (d) bentlerinde belirtilen eşyanın, yapılacak tebligat tarihinden itibaren altmış gün içinde gümrükçe onaylanmış başka bir işlem veya kullanıma tabi tutulmaması hâlinde, ayrıca gümrük vergileri tutarında idari para cezası verileceği; 241. maddesinin 3. fıkrasının (l) bendinde; geçici ithalat rejimi kapsamında Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen taşıtın verilen sürenin bitimini takiben bir ay içerisinde yeniden ihraç edilmesi veya gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulması halinde usulsüzlük cezasının 1. fıkrada belirtilen miktarın iki katı, 4. fıkrasının (g) bendinde, aynı eylemin iki ayı aşmayan sürede gerçekleşmesi halinde dört katı, 5. maddesinin (b) bendinde, üç ayı aşmayan sürede gerçekleşmesi halinde altı katı olarak uygulanacağı hükme bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen mevzuatın değerlendirilmesinden, 4458 sayılı Kanun’un 238. maddesinin 1. fıkrasının olay tarihinde yürürlükte bulunan şeklinde, 241. maddenin 3. fıkrasının (l), 4. fıkrasının (g) ile 5. fıkrasının (b) bendinde belirtilen durumlar hariç, geçici ithalat rejimine ilişkin hükümlerin ihlali halinde eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı para cezası verileceğinin düzenlendiği ancak 238. maddede değişiklik yapan 7190 sayılı Kanun ile rejim hükümlerinin ihlali ile yurtta kalış süresinin ihlali şeklinde ikili bir ayrıma gidildiği ve süre ihlali halinde ceza miktarında yükümlüler lehine değişiklik yapıldığı görülmüştür. 4458 sayılı Kanun’un 238. maddesinin 7190 sayılı Kanun’un 14. maddesiyle değiştirilen halinde açıkça geçici ithalat rejimi kapsamında ticari kullanıma mahsus kara taşıtlarının yurtta kalış süresinin ihlali halinde öncelikle 241. maddenin 3. fıkrasının (l), 4. fıkrasının (g) ve 5. fıkrasının (b) bentleri dikkate alınarak izin süresinin bitiminden itibaren üç ayı aşmayan süreler için anılan bentler uyarınca işlem yapılması, üç ay dolduktan sonra ise, 238. maddenin 1. fıkrasının (d) bendine göre gümrük vergileri ile faizin toplamı kadar ceza kesilmesi, sunulmamışsa yapılacak tebligattan itibaren altmış gün içinde eşyanın gümrükçe onaylanmış başka bir işlem veya kullanıma tabi tutulmaması halinde, ayrıca gümrük vergileri kadar ceza kesilmesi öngörülmüştür.
4458 sayılı Kanun’un 238. maddesinin 1. fıkrasının, hem olay tarihinde yürürlükte bulunan şeklinde, hem de 7190 sayılı Kanun’un 14.maddesiyle değiştirilen şeklinde 241. maddenin 3. fıkrasının (l), 4. fıkrasının (g) ile 5. fıkrasının (b) bendinde belirtilen durumlar hariç tutularak geçici ithalat rejimi hükümlerinin ihlalinde uygulanacak cezalara ilişkin düzenleme yapıldığı açık olup; davacı adına kayıtlı … sayılı TIR karnesi muhteviyatı eşyayı taşıyan … plakalı aracın yurda giriş yaptığı 09/04/2016 tarihinden itibaren 7 ay sonra 23/11/2016 tarihinde çıkış yaptığı, bu şekilde 4458 sayılı Kanun’un 241. maddesinin 3. fıkrasının (l), 4. fıkrasının (g) ile 5. fıkrasının (b) bendinde belirtilen sürelerin de aşıldığı, bu nedenle 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 238. maddesine göre geçici ithalat rejimine ilişkin hükümlerin ihlal edildiği anlaşıldığından, davacı hakkında anılan madde kapsamında ceza tayininde hukuka aykırılık bulunmamaktadır. Ancak, gümrük mevzuatından kaynaklanan para cezaları bakımından da uygulanacağı kuşkusuz bulunan “lehe olan kanun hükümlerinin geçmişe yürüyeceği” yolundaki ceza hukukunun temel ilkesi çerçevesinde, davacının eylemine uyan ceza miktarının 4458 sayılı Kanun’un 238. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendi uyarınca değerlendirilmesi gerekmektedir.
Yukarıda belirtilen hususlar göz önünde bulundurularak karar verilmesi gerektiğinden işlemin iptali yolunda verilen temyize konu kararda isabet bulunmamıştır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Temyiz isteminin kabulüne,
2. … Bölge İdare Mahkemesi Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Daireye gönderilmesine,
4. 492 sayılı Harçlar Kanunu’nun 13. maddesinin (j) bendi parantez içi hükmü uyarınca alınması gereken harç dahil olmak üzere, yargılama giderlerinin yeniden verilecek kararda karşılanması gerektiğine, 30/12/2021 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.
