Danıştay 6. Daire, Esas No: 2021/8382, Karar No: 2022/426

KARAR DÜZELTME İSTEMİNDE
BULUNAN (DAVALI) : …Belediye Başkanlığı – …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACILAR): 1- … İnşaat Turizm Gıda Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …
2- …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının onanmasına dair Danıştay Altıncı Dairesinin 21/04/2021 tarih ve E:2019/21457, K:2021/5904 sayılı kararının; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İstanbul İli, Sarıyer İlçesi, … Mahallesi, … ada, …parsel sayılı taşınmazdaki inşaatın, söz konusu alana ilişkin 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesi uyarınca yapılan ve yapı ruhsatının dayanağı olan imar uygulamasının yargı kararı ile iptal edildiğinden bahisle durdurulmasına ilişkin … tarih ve … sayılı Sarıyer Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince; davacılardan … İnşaat Turizm Gıda Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. yönünden davanın reddine, davacılardan … yönünden ise davanın açılmamış sayılmasına yolundaki İdare Mahkemesi kararının davanın reddine ilişkin kısmının Danıştay Ondördüncü Dairesinin 28/05/2015 tarih ve E:2013/3186, K:2015/4568 sayılı kararıyla bozulması üzerine, bozma kararına uyularak dava konusu işlemin … İnşaat Turizm Gıda Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti yönünden iptaline dair verilen kararın Danıştay Altıncı Dairesinin 06/05/2019 tarih ve E:2019/3349, K:2019/3578 sayılı kararıyla bozulması üzerine, bozma kararına uyularak dava konusu işlemin … İnşaat Turizm Gıda Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti yönünden iptaline karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Davalının temyiz başvurusu üzerine Danıştay Altıncı Dairesince, temyize konu karar hukuk ve usule uygun bulunmuş ve kararın onanmasına karar verilmiştir.

KARAR DÜZELTME TALEP EDENİN İDDİALARI : Davalı tarafından, Mahkeme kararının uygulanmasının bir gereği olarak dava konusu işlemin tesis edildiği ileri sürülerek Danıştay Altıncı Dairesince verilen kararın düzeltilmesi istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ…’IN DÜŞÜNCESİ : Karar düzeltme isteminin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Kararın düzeltilmesi dilekçesinde ileri sürülen nedenler, 2577 sayılı Kanunun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi hükmüne uygun bulunduğundan, karar düzeltme isteminin kabulü ile Danıştay Altıncı Dairesinin 21/04/2021 tarih ve E:2019/21457, K:2021/5904 sayılı kararı kaldırılarak uyuşmazlık yeniden incelendi:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
İstanbul İli, Sarıyer İlçesi, … Mahallesi, …ada, … parsel sayılı uyuşmazlık konusu taşınmazı da kapsayan alana ilişkin 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesi uyarınca yapılan ve yapı ruhsatının dayanağı olan imar uygulamasının yargı kararı ile iptal edilmiştir.
Anılan taşınmazdaki inşaatın %80 seviyede olduğunun davalı idare elemanlarınca düzenlenen … tarih ve … sayılı rapor ile tespit edilmiştir.
Bunun üzerine, uyuşmazlığa konu inşaatın durdurulmasına ilişkin tesis edilen … tarih ve … sayılı Sarıyer Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle bakılmakta olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 138. maddesinin son fıkrasında “Yasama ve yürütme organları ile idare, mahkeme kararlarına uymak zorundadır; bu organlar ve idare, mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremez ve bunların yerine getirilmesini geciktiremez” hükmüne yer verilmiş, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunun 28. maddesinin 1. fıkrasında ise, “Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemelerinin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idare, gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecburdur. Bu süre hiçbir şekilde kararın idareye tebliğinden başlayarak otuz günü geçemez” hükmü yer almıştır.
Diğer yandan; 3194 sayılı İmar Kanununun 20. maddesinde; “Yapı: a) Kuruluş veya kişilerce kendilerine ait tapusu bulunan arazi, arsa veya parsellerde, b) Kuruluş veya kişilerce, kendisine ait tapusu bulunmamakla beraber kamu kurum ve kuruluşlarının vermiş oldukları tahsis veya irtifak hakkı tesis belgeleri ile, imar planı, yönetmelik, ruhsat ve eklerine uygun olarak yapılabilir” düzenlemesine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden; … tarih ve … sayılı yapı ruhsatının düzenlendiği, uyuşmazlık konusu taşınmazı da kapsayan alana ilişkin 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesi uyarınca yapılan ve yapı ruhsatının dayanağı olan imar uygulamasının …İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile iptaline karar verildiği, bunun üzerine anılan taşınmazdaki inşaatın %80 seviyede olduğunun davalı idare elemanlarınca düzenlenen … tarih ve … sayılı rapor ile tespit edildiği, akabinde dava konusu işlemin tesis edildiği, … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının Dairemizin 11/07/2017 tarih ve E:2014/3724, K:2017/5684 sayılı kararıyla karar düzeltme aşamasında onanarak kesinleştiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda; hukuka aykırılığı yargı yerince saptanarak iptaline karar verilen 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesi uyarınca yapılan imar uygulamasına istinaden düzenlenen yapı ruhsatına dayalı olarak devam eden inşai faaliyetin, davacı şirket yönünden herhangi bir hak mağduriyetinin yaşanmasının önüne geçilmesi ve ilerleyen süreçte idare aleyhine herhangi bir tazminat yükümlülüğünün doğmaması amacıyla ve 2577 sayılı Kanunun 28. maddesi uyarınca, yargı kararının gereklerinin gecikmeksizin uygulanması kapsamında, iptaline karar verilen imar uygulamasına istinaden inşa edilmekte olan yapının mevcut durumu tespit edilerek, inşai faaliyetlerinin durdurulması yönünde tesis edilen işlemde hukuka aykırılık, dava konusu işlemin … İnşaat Turizm Gıda Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti yönünden iptaline ilişkin temyize konu İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
Öte yandan; imar mevzuatı uyarınca yapılar, ancak yürürlükte olan plan hükümlerine uygun olarak inşa edilebileceğinden, hukuka aykırılığı yargı kararıyla saptanmış olan planlara göre düzenlenen yapı ruhsatının iptal edilmemiş olmasının, yapıların inşai faaliyetlerinin durdurulmasına engel teşkil etmeyeceği açıktır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin … İnşaat Turizm Gıda Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti yönünden yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, 19/01/2022 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY (X) :
Dava, İstanbul İli, Sarıyer İlçesi, … Mahallesi, … ada, …parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan ruhsatlı inşaatın, söz konusu alana ilişkin 3194 sayılı Kanunun 18. maddesi uyarınca yapılan imar uygulamasının yargı kararı ile iptal edildiğinden bahisle, inşai faaliyetin durdurulmasına ilişkin … günlü, … sayılı Sarıyer Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 28. maddesinin 4001 sayılı Yasanın 13. maddesi ile değişik birinci fıkrasında: “Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemelerinin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idare,gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecburdur. Bu süre hiçbir şekilde kararın idareye tebliğinden başlayarak otuz günü geçemez. Ancak, haciz veya ihtiyati haciz uygulamaları ile ilgili davalarda verilen kararlar hakkında,bu kararların kesinleşmesinden sonra idarece işlem tesis edilir” hükmüne yer verilmiştir.
3194 sayılı İmar Kanunu’nun Ruhsatsız veya Ruhsat ve Eklerine Aykırı Olarak Başlanan Yapılar başlıklı 32.maddesinde ise: “Bu Kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığı ilgili idarece tespiti, fenni mesulce tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilir. Yapı mühürlenerek inşaat derhal durdurulur. Durdurma, yapı tatil zaptının yapı yerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılır. Bu tebligatın bir nüshası da muhtara bırakılır. Bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibi, yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak, belediyeden veya valilikten mühürün kaldırılmasını ister. Ruhsata aykırılık olan yapıda, bu aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat alındığı ve yapının bu ruhsata uygunluğu, inceleme sonunda anlaşılırsa, mühür, belediye veya valilikçe kaldırılır ve inşaatın devamına izin verilir. Aksi takdirde, ruhsat iptal edilir, ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan bina, belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip, belediye veya valilikçe yıktırılır ve masrafı yapı sahibinden tahsil edilir” kuralı yer almıştır.
Dosyanın incelenmesinden, İstanbul İli, Sarıyer İlçesi, …Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerindeki ruhsatlı inşaatın bulunduğu alana ilişkin 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesi uyarınca … tarih ve … sayılı, … tarih ve …sayılı Belediye Encümen kararları ile yapılan imar uygulamasının iptali istemiyle açılan davada, … İdare Mahkemesinin … günlü, E: …, K: … sayılı kararı ile işlemin iptaline karar verildiği, kararın davalı idareye tebliği üzerine, uyuşmazlık konusu parseldeki ruhsatlı yapının, betonarme, duvar ve sıva işlemlerinin %80 oranında tamamlanmış olduğunun 26.08.2011 tarihli raporla tespit edildiği, inşaatların hukuki süreç neticelenene kadar bu aşamada durdurularak, devam etmemesi gerektiğine ilişkin … tarih ve … sayılı Sarıyer Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğü işleminin tesis edilmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
2577 sayılı Kanunun 28.maddesi uyarınca, uyuşmazlık konusu yapıların yapımına dayanak oluşturan, 3194 sayılı Kanunun 18. maddesi uyarınca yapılan imar uygulamasına ilişkin işlemin iptali yolundaki yargı kararı üzerine, davalı idarece bu kararın gereklerine göre gecikmeksizin uygulanması amacıyla, plana göre yapılmakta olan yapıların mevcut durumunun tespitine yönelik olarak 3194 sayılı Kanunun 32. maddesine göre inşai faaliyete devam edilmesinin tedbir olarak mühürlenmek suretiyle durdurulması gerekmektedir.
Olayda, 3194 sayılı Kanunun 18. maddesi uyarınca yapılan imar uygulamasının yargı kararı ile iptal edildiğinden bahisle, Sarıyer Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün … günlü, … sayılı işlemi ile inşai faaliyetin durdurulmasına karar verildiği görülmekte ise de, bir imar uygulamasının yargı yerince iptali halinde bu kararın uygulamasının imar uygulaması öncesine dönülüp yasal koşulları var ise yeni bir imar uygulaması yapılması şeklinde olacağı, bunun dışında bu imar uygulamasına doğrudan dayalı bireysel işlemler tesis edilmiş ise bu işlemlerin de yetkili mercilerce iptal edilebileceği, bunun yapılmaması durumunda ise bu işlemlere karşı yargı yoluna başvurulabileceği mümkün ise de, imar mevzuatına uygun olarak devam eden bir inşaatın imar uygulamasının yargı kararı ile iptal edildiğinden bahisle durdurulabilmesi için öncelikle yapı ruhsatının iptal edilmesi ve bundan sonra yetkili organ olan belediye encümenince inşaatın mühürlenebileceği anlaşılmaktadır.
Bu durumda uyuşmazlık konusu parselde yürürlükte olduğu dönemde geçerli olan imar uygulaması uyarınca alınan yapı ruhsatına göre yapılmakta olan yapının, yapı ruhsatının dayanağı olan imar uygulaması hakkında verilen yargı kararı üzerine, 3194 sayılı Kanunun 32. maddesindeki usul izlenmeden tesis edilen inşaatın durdurulmasına ilişkin işlemde hukuka uygunluk bulunmadığından, aksi yöndeki dairemiz kararına katılmıyorum.