Danıştay 6. Daire, Esas No: 2021/7872, Karar No: 2022/1212

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı – …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACILAR) : 1- … 2- …
3- … 4- …
VEKİLLERİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Ankara İli, Altındağ İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan ve imar yolu üzerinde kalan ruhsatsız yapının 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca yıkımına ilişkin … tarihli ve … sayılı Altındağ Belediye Encümeni kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararının Danıştay Altıncı Dairesinin 05/02/2020 tarih ve E:2019/4564, K:2020/1197 sayılı kararıyla bozulması üzerine, bozma kararına uyularak verilen temyize konu kararda; Ankara İli, Altındağ İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan davacılara ait yapı için 2981 sayılı Kanun hükümleri uyarınca imar affından yararlanmak amacıyla müracaat edildiği, ruhsat alınması için dosya hazırlandığı, fakat davalı idarece yasal düzenlemelerle verilen yükümlülüklerin yerine getirilmesi suretiyle yapı ruhsatı veya kullanma izni düzenlenmediği gibi başvurunun da reddedilmediği, dolayısıyla hak sahipliği başvurusunun değerlendirilerek sonuçlandırılmadığının anlaşıldığı, 2981 sayılı Kanun uyarınca; ilgililerin süresi içerisinde yaptıkları af başvurularını, idarelerin belli bir sürede sonuçlandırma yükümlülüğü bulunduğundan, ilgilinin af başvurusu üzerine idarenin tespit ve değerlendirme işlemleri sonrasında, davacının kendi hisseli parseli üzerinde yaptığı yapısı hakkında yapının korunup korunamayacağı, yapı ruhsatı veya kullanma izni verilip verilemeyeceği hususunda bir karar vermesi gerektiği, dolayısıyla davalı idarece davacıların murisi adına yapılan af başvurusunun değerlendirilerek sonuçlandırılması ve buna göre işlem tesis edilmesi gerektiği sonucuna ulaşıldığından, imar affı başvurusu sonuçlandırılmadan alınan dava konusu yıkım kararında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Yıkım kararı alınan yapı için yapılan imar affı başvurusunun sonuçlandırıldığı, hisseli arsa üzerine ruhsatsız yapı yapıldığı, özel mülkiyete konu taşınmazın diğer hissedarlarının muvafakati alınmadığı için başvurunun geçersiz sayıldığı, mahkeme kararının gerekçesinin yerine getirildiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : 2981 sayılı Kanun kapsamında yapılan başvurunun sonuçlandırılmadığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’NIN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Ankara İli, Altındağ İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan ve imar yolu üzerinde kalan ruhsatsız yapının 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 32. maddesi uyarınca yıkımına ilişkin … tarihli ve … sayılı Altındağ Belediye Encümeni kararı alınmıştır.
Bunun üzerine bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2981 sayılı İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 sayılı İmar Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun’un 1. maddesinde; bu Kanunun amacının; imar ve gecekondu mevzuatına aykırı olarak inşa edilmiş ve inşa halindeki bütün yapılar hakkında uygulanacak işlemleri düzenlemek ve bu işlemlere dair müracaat tespit, değerlendirme uygulama ve duyuru esaslarını ve ilgili diğer hususları belirlemek olduğu açıklanmış; 2. maddesinde Kanunun kapsamı; 3. maddesinde de, bu Kanunun uygulanmayacağı yerler belirtilmiş; 4. maddesinde Kanun kapsamında kalan yapılar için müracaat süreleri belirtilmiş; 7. maddesinde, bu Kanun kapsamına giren bütün yapılardan tek maliki olanların sahibi, apartmanların müteahhitleri veya yöneticileri veya kat maliklerinin herhangi biri veya bunların vekillerinin form dilekçe ile Belediye ve mücavir alan sınırları içinde Belediyelere; Belediye ve mücavir alan sınırları dışında ise valiliğe bizzat müracaat edecekleri, süresi içinde belediye veya valiliğe müracaat eden fakat 2981 sayılı Kanuna göre kurulan yeminli özel teknik bürolara başvurmayan kişilere ait yapıların belediye veya valiliklerce tespit ve değerlendirme işlemlerinin tamamlanacağı; 2981 sayılı Kanuna göre kurulan yeminli özel teknik büroların kendilerine intikal eden müracaatlara ilişkin tespit ve değerlendirme işlemlerine ait dosyaları en geç 07/09/1987 gününe kadar tamamlayarak sonuçlandırması için belediye, hazine, özel idare veya vakıflar idaresine teslim etmekle ve bu idarelerin de kendilerine intikal eden dosyaları intikal tarihinden itibaren en geç 3 ay içinde sonuçlandırmakla görevli ve sorumlu oldukları, 9. maddesinde ise; müstakilen kendisine ait arsa üzerinde imar mevzuatına aykırı yapı yapılmış olması durumunda; yapı, korunacak durumda ise, müracaat dilekçesine ekli tespit ve değerlendirme belgelerine göre gerekli harçlar tahsil edilmek suretiyle hemen, yapı, ıslah edilerek korunacak durumda ise, ıslah edildikten sonra hemen yapı ruhsatı veya kullanma izni verileceği kurala bağlanmıştır.
Aynı Kanun’un “Uygulama işlemleri” başlıklı 9. maddesinin (c) bendinde; “Başkasının arsa veya arazisi üzerine yapılmış gecekondular hakkında aşağıdaki hükümler uygulanır: Arsa veya arazi sahibi ile üzerinde gecekondusu bulunan kişilerin anlaşmaları ve bu Kanundan yararlanmak için süresi içinde belediye veya valiliğe müracaat ettiklerinin tespiti halinde, varsa ıslah imar planı, yoksa binanın konumu dikkate alınarak ifrazen veya hisse olarak gecekondu sahibine devir, temlik ve adına tescil edilir. Arsa veya arazi sahibi, yerinin gecekondu sahibine devrini isterse müracatı üzerine, mahkemece rayiç değer takdiri yaptırılarak bedelin ödenmesini talep edebilir. Gecekondu sahibi bu bedeli peşin veya anlaşmaları halinde taksitle öderse adına devir ve tescil yapılır. Gecekondu sahibi ödemeye yanaşmaz ise, arsa veya arazi sahibi Türk Medeni Kanununun 649 uncu maddesinin son fıkrası gereğince işlem yapılmasını mahkemeden isteyebilir.” hükmü yer almaktadır.
2981 sayılı Yasanın 9. maddesinin (c) bendinde; başkasının arsa veya arazisi üzerine yapılmış gecekondular için, arsa sahibi ile gecekondu sahibinin anlaşmaları ve süresi içinde müracaat etmeleri halinde, varsa ıslah imar planı, yoksa binanın konumu dikkate alınarak ifrazen veya hisse olarak gecekondu sahibine devir, temlik ve adına tescil edileceği, arsa sahibinin, yerinin gecekondu sahibine devrini istemesi üzerine, mahkemece rayiç değerin takdiri yapılarak bedelin ödeneceği, gecekondu sahibi ödemeye yanaşmazsa, arsa sahibinin Türk Medeni Kanununun 649. maddesinin son fıkrası gereğince işlem yapılmasını Mahkemeden isteyeceği, lüzum görülen hallerde ve üzerinde bir yerleşme alanı veya yapı topluluğu bulunması halinde yukarıdaki işlemler beklenilmeksizin belediye veya valiliklerce arsa veya arazilerin kamulaştırılacağı, 10. maddesinin (a) fıkrasında, bu Kanun hükümlerine göre hazine, belediye, il özel idaresine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün idare ettiği arsa veya araziler üzerinde, gecekondu sahiplerince yapılmış yapıların, 12. madde hükümlerine göre tespit ettirildikten sonra, kayıt maliki kamu kuruluşunca bu yerin hak sahibine tahsis edileceği ve bu tahsisin yapıldığının tapu sicilinin beyanlar hanesinde gösterilerek ilgilisine “Tapu Tahsis Belgesi” verileceği hükme bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
2981 sayılı Kanun’da, ilgililerin müstakilen kendisine ait parsel üzerinde imar mevzuatına aykırı olarak inşa ettiği yapılar ile özel şahıslara ait taşınmazlar üzerinde ya da hazine, belediye, il özel idaresine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün idare ettiği taşınmazlar üzerine yapılan gecekonduların durumunun farklı şekilde düzenlendiği, af başvurusunda bulunulan gecekondunun başkasının arazisi olmaksızın ilgililerin müştereken malik olduğu taşınmaz üzerinde yer alması halinde ise 2981 sayılı Kanunun 9/c maddesi gereğince diğer hissedarlardan muvafakat alınması gerektiği açık olmakla birlikte, taşınmazın bu durumunun af başvurusu tarihinde mevcut olması, başka bir ifadeyle, af başvurusu tarihinde sadece hazine, belediye, il özel idaresinin mülkiyetinde olan veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün idare ettiği taşınmazın, daha sonra şahıslarla hisseli duruma gelmesi halinde muvafakat aranmayacağı, ayrıca 2981 sayılı Kanun uyarınca gecekondusu muhafaza edilemeyen hak sahiplerine aynı bölgede veya diğer gecekondu ıslah veya önleme bölgesinden başka bir arsa veya hisse verileceği açıktır.
Uyuşmazlıkta, Ankara İli, Altındağ İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan davacılara ait yapı için 06/04/1983 tarihinde imar affından yararlanmak amacıyla müracaat edildiği, davalı idare tarafından gecekondunun bulunduğu taşınmazın hisseli olduğu, davacıların diğer hissedarlardan muvafakat almadığı, bu nedenle tapu tahsis sürecinin tamamlanmadığının, dolayısıyla başvurunun geçersiz sayıldığının iddia edildiği; dava dilekçesi ekinde sunulan tapu kaydına göre ise, arsa niteliğindeki … ada, … parsel sayılı taşınmazda, davacılar miras bırakanı …’ın 19600/83900 hisse payı ile malik olarak göründüğü, diğer hissedarların ise dava dışı gerçek kişiler olduğu, öte yandan, anılan tapu belgesinde söz konusu taşınmaza malik olan tüm kişilerin edinme tarihlerinin 21/06/2007 olduğu görülmektedir.
Bu durumda, uyuşmazlık konusu gecekondu için 2981 sayılı Kanun kapsamında 06/04/1983 tarihinde başvuru yapıldığı ve davalı idare tarafından gecekondunun bulunduğu taşınmazın özel mülkiyete konu hisseli arsa niteliğinde olduğu ve imar affı başvurusu yapılırken diğer hissedarların muvafakatinin alınmadığı için başvurunun geçersiz sayıldığı yönelik iddiada bulunulduğu dikkate alındığında; söz konusu gecekondunun bulunduğu … ada, … parsel sayılı taşınmazın, 2981 sayılı Kanun uyarınca imar affı başvurusunun yapıldığı 06.04.1983 tarihi itibarıyla mülkiyet durumunun araştırılması, anılan tarih itibarı ile özel mülkiyete konu olduğunun tespit edilmesi halinde tüm hissedarların belirlenmesi ve davacıların miras bırakanı dışında kalan diğer hissedarlar tarafından yapının korunması hususunda davacıların miras bırakanına muvafakat verildiğine ilişkin bir belgenin veya davacıların miras bırakanı ve diğer hissedarların parselin ifrazı yolu ile uyuşmazlık konusu yapının müstakil bir parselde davacıların miras bırakanı mülkiyetine terk edilmesi konusunda bir anlaşmaya vardıklarına ilişkin bir belgenin af başvurusu sırasında davalı idareye sunulup sunulmadığının araştırılması ve bunun sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, eksik incelemeye dayalı olarak dava konusu işlemin iptali yolunda verilen temyize konu İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.