Danıştay 6. Daire, Esas No: 2021/6362, Karar No: 2022/2352

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı – …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Ankara İli, Çankaya İlçesi (… Mahallesi, dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte Yenimahalle İlçesine bağlı olmakla birlikte; 06/12/2012 tarih ve 28489 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6360 sayılı Kanun’un ilk mahalli idareler genel seçiminin yapıldığı 30/03/2014 tarihinde yürürlüğe giren 2. maddesinin 42. fıkrası uyarınca, … Mahallesinin çevre yolu içinde kalan kısımları, Çankaya İlçesine bağlanmıştır.) … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazın “park alanı” içinde kalan kısmında bulunan ruhsatsız yapılar yapıldığından bahisle, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 42. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca davacıya 68.115,55-TL para cezası verilmesine ilişkin Yenimahalle Belediye Encümeninin … tarih ve … sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Davanın süre aşımı nedeniyle reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararının, Danıştay Altıncı Dairesinin 25/04/2019 tarih ve E:2019/2754, K:2019/3130 sayılı kararıyla bozulması üzerine, bozma kararına uyularak verilen temyize konu kararda, dava konusu işlemin dayanağı niteliğindeki Yenimahalle Belediye Başkanlığı Emlak ve İstimlak Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davada, … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla davanın reddine karar verildiği; imar planında kamuya ait park alanında bulunan ve ruhsatsız olduğu tespit edilen yapının, davacıya ait olduğu ve kendisi tarafından yapıldığı anlaşıldığından, imar mevzuatı kapsamında tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Uyuşmazlık konusu taşınmazın imar planı değişikliği sonucunda bir kısmının kamu adına yeşil alan olarak terk edildiği, söz konusu alanların yeşil alan olarak terk edilmesinden önce yapılan villanın, Yenimahalle Belediye Başkanlığınca düzenlenen yapı ruhsatına istinaden inşa edildiği, anılan imalata ilişkin elektrik, su, doğalgaz,vb. aboneliklerin mevcut olduğu; imar planı değişikliği teklifinin kabul edilerek idare adına yeşil alan olarak terk edilmiş olmasının davacının anılan yapılar üzerindeki haklarını sona erdirmeyeceği, 3194 sayılı Kanun’un 18. maddesi uyarınca yapıların bedelinin idare tarafından ödenmesi gerektiği, imalatlardan bir kısmının taraflarınca değil yapıların bulunduğu site yönetimce yapıldığının sabit olduğu, bu nedenle cezaların şahsiliği ilkesi uyarınca para cezasının iptaline karar verilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Temyize konu İdare Mahkemesi kararının hukuka uygun olduğu, davacının temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ … ‘NIN DÜŞÜNCESİ : Uyuşmazlıkta, Yenimahalle Belediye Başkanlığı görevlilerince düzenlenen … tarih ve … seri numaralı “Yapıların, 3194 Sayılı İmar Kanunu’nun 32. ve 42. Maddeleri Gereğince Durumu Tespit Eden Tutanak” ile tespit edilen imalatlardan 341 m2’lik tek bağımsız villa ve 288 m2’lik çocuk oyun alanının (basketbol sahasının) ruhsatsız yapıldığından bahisle davacı adına 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 42. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca 68.115,55-TL para cezası verilmesine ilişkin Yenimahalle Belediye Encümeninin … tarih ve … sayılı kararının iptali istemiyle görülmekte olan davanın açıldığı ve anılan imalatlardan 341 m2’lik tek bağımsız villanın, Yenimahalle Belediye Başkanlığınca düzenlenen … tarih ve … sayılı yapı ruhsatına istinaden ve anılan yapı ruhsatı ve eki projelerine uygun biçimde inşa edildiğinin davacı tarafından iddia olunduğu görülmektedir. Bu itibarla, tespite konu villanın … tarih ve … sayılı yapı ruhsatına aykırı olarak inşa edilip edilmediğine ilişkin davalı idare tarafından herhangi bir tespit ve değerlendirmeye yer verilmeksizin, söz konusu yapının yalnızca sonradan yapılan imar planı değişikliği uyarınca yeşil alan olarak belirlenen alanda kaldığından bahisle, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 42. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca para cezası verilmesinin mümkün olmadığı, zira inşa edildiği tarihte ruhsata aykırılığı tespit edilmeyen bir yapı nedeniyle sonradan yapılan imar planı değişikliği nedeniyle para cezası verilmesinin mümkün olmadığı sonucuna varıldığından ve villanın etkilediği alan dikkate alınarak yapılan para cezası hesaplamasının temel cezayı etkileyen nitelikte olduğu değerlendirildiğinden; dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi gerekirken, davanın reddi yolunda verilen İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Ankara İli, Çankaya İlçesi, … Mahallesi, … ada, … sayılı parsel sayılı 12.642 m2’lik tapuda (… tarih, … yevmiye, … cilt, … sahife numaralı tapu senedi dava dilekçesi ekinde sunulmuştur.) davacı adına kayıtlı bulunan taşınmaz üzerinde inşa edilmesi planlanan 17 adet villa için Yenimahalle Belediye Başkanlığınca … tarih ve … sayılı yapı ruhsatı düzenlenmiştir. Davacı tarafından 17 adet villanın temelinin atıldığı, villalardan birinin inşaatının tamamlanarak iskana açıldığı, diğer 16 villanın temelinin atılmış vaziyette bulunduğu, anılan taşınmaz üzerinde villa yapılmaktan vazgeçilmesi ve çok katlı yapı için imar değişikliği talebi ile Yenimahalle Belediye Başkanlığına başvuruda bulunulması üzerine, … ada, … parsel sayılı 1.640 m2’lik kısmının yeşil alan olarak kamuya terki koşuluyla istemin uygun görüldüğü hususları davacı tarafından iddia olunduğu ve bu hususun Yenimahalle Belediye Başkanlığının 27/08/2019 tarihinde kayda giren savunma dilekçesinde doğrulandığı görülmekte olup; söz konusu alanın 11.002 m2’lik kısmının tapu kayıtlarına göre (… tarih, … yevmiye, … cilt, … sahife numaralı tapu senedi dava dilekçesi ekinde sunulmuştur.) davacı adına tescil edildiği anlaşılmaktadır.
Ankara İli, Çankaya İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde inşa edilmesi planlanan 3 adet 17 katlı konut hakkında Yenimahalle Belediye Başkanlığınca … tarih ve … sayılı yapı ruhsatı ve her bir blok için ayrı ayrı … tarih ve …, … ve … sayılı yapı (tadilat) ruhsatları; anılan inşaatların tamamlanması üzerine Yenimahalle Belediye Başkanlığınca … tarih ve …, … ve … sayılı yapı kullanma izin belgeleri düzenlendiği görülmektedir.
Ankara İli, Çankaya İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazın “park alanı” içinde kalan kısmında ruhsatsız olarak 24 metre x 12 metre ebatlarında basketbol sahası yapılarak etrafının tel örgü ile çevrildiği, 10 metre x 8 metre ebatlarında iki katlı 70 m2’lik bodrum ve 4 metre x 4 metre ebatlarında iki katlı, 5 metre x 3 metre ve 8 metre x 8 metre ebatlarında tek katlı yapılarla villa (tek bağımsız) tipi betonarme konut yapıldığı, yeşil alan üzerine 30 metre x 20 metre ebatlarında beton atıldığı ve park alanının 150 metre x 1,50 metre ebatlarındaki bahçe duvarı ile çevrilerek kamu alanının işgal edildiği hususu, Yenimahalle Belediye Başkanlığı görevlilerince düzenlenen … tarih ve … seri numaralı “Yapıların, 3194 Sayılı İmar Kanunu’nun 32. ve 42. Maddeleri Gereğince Durumu Tespit Eden Tutanak” ile tespit edilmiş ve anılan tutanakta söz konusu yapıların yıkılmaması veya ıslah edilmemesi halinde, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 32. ve 42. maddelerine göre yasal işlem uygulanacağı belirtilmiştir.
Bunun üzerine, anılan tutanak dayanak alınarak 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 32. maddesi uyarınca tespite konu imalatların ıslahı mümkünse belirtilen yasal süre içinde belediyeye müracaat edilerek tasdikli mimari projesinin onaylanarak ruhsata bağlanmasına, aksi halde yıkımına ve aynı Kanun’un 42. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca dava dışı … Yapı Sanayi A.Ş. adına 82.569,55-TL para cezası verilmesine ilişkin Yenimahalle Belediye Encümeninin … tarih ve … sayılı kararı tesis edilmiştir.
Davacı tarafından Yenimahalle Belediye Başkanlığına hitaben yazılan ve 09/05/2012 tarihinde anılan idare kayıtlarına giren dilekçede, uyuşmazlık konusu taşınmazda yer alan bahçe içerisinde çocuk parkı ve voleybol sahasının kendisi tarafından inşa edildiği ikrar edilerek, anılan alanın tarafına kiralanması talebinde bulunulduğu; dava dışı … Yapı Sanayi A.Ş. tarafından Yenimahalle Belediye Başkanlığına hitaben yazılan 02/07/2012 tarihli dilekçede ise, villanın arsa sahibi tarafından, basketbol sahasının ise, firmalarınca değil site yönetimince inşa ettirildiği yolunda iddia ve itirazlarda bulunulması üzerine, davalı idare tarafından 3194 sayılı Kanun’un 32. ve 42. maddeleri uyarınca tesis edilen Yenimahalle Belediye Encümeninin … tarih ve … sayılı kararı hakkında yeniden bir değerlendirme yapıldığı ve anılan encümen kararı ile dava dışı … Yapı Sanayi A.Ş. adına 82.569,55-TL para cezasının, 68.115,55-TL’lik kısmının yapı sahibi … adına, 14.454,00-TL’lik kısmının ise yapı müteahhidi … Yapı Sanayi A.Ş. adına uygulanmasına karar verildiği görülmektedir. Öte yandan, davacı adına verilen para cezasının dayanağı olarak Yenimahalle Belediye Başkanlığı görevlilerince düzenlenen … tarih ve … seri numaralı “Yapıların, 3194 Sayılı İmar Kanunu’nun 32. ve 42. Maddeleri Gereğince Durumu Tespit Eden Tutanak”ta yer alan 341 m2’lik tek bağımsız villa ve 288 m2’lik çocuk oyun alanının (basketbol sahası) ruhsatsız yapıldığından bahisle davacı adına 68.115,55-TL; 825 m2 bahçe duvarı ve bağlantı geçiş yolunun ruhsatsız yapıldığından bahisle dava dışı … Yapı Sanayi A.Ş. adına 14.454,00-TL para cezası verildiği görülmektedir.
Bunun üzerine, Yenimahalle Belediye Encümeninin … tarih ve … sayılı kararının 3194 sayılı Kanun’un 42. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca davacı adına 68.115,55-TL para cezası verilmesine ilişkin kısmının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanunu’nun 32. maddesinde; “Bu kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığının ilgili idarece tespiti, fenni mesulce tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya Valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilerek inşaat derhal durdurulur, durdurma yapı tatil zaptının yapı üzerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılır. Bu tebligatın bir nüshası da muhtara bırakılır. Bu tarihten itibaren en çok 1 ay içinde yapı sahibi yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak, belediyeden veya valilikten mührün kaldırılmasını ister. Ruhsata aykırılık olan yapıda, bu aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat alındığı ve yapının ruhsata uygunluğu inceleme sonucunda anlaşılırsa mühür belediye veya valilikçe kaldırılır ve inşaatın devamına izin verilir. Aksi takdirde ruhsat iptal edilir, ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan bina belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip belediye veya valilikçe yıktırılır ve masrafı yapı sahibinden tahsil edilir.” hükmüne; aynı Kanun’un 42. maddesinde ise; “…Bu maddede belirtilen ve imar mevzuatına aykırılık teşkil eden fiil ve hallerin tespit edildiği tarihten itibaren on iş günü içinde ilgili idare encümenince sorumlular hakkında, üstlenilen her bir sorumluluk için ayrı ayrı olarak bu maddede belirtilen idari müeyyideler uygulanır. Ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapı müteahhidine ve aykırılığı altı işgünü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz Türk Lirasından az olmamak üzere aşağıdaki şekilde hesaplanan idari para cezaları uygulanır. (…)” hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın ve Dairemizin E:2020/5783 sayılı dosyasının birlikte incelenmesinden; dava konusu işlemin dayanağı niteliğinde olan ve Yenimahalle Belediye Başkanlığı görevlilerince düzenlenen … tarih ve … seri numaralı “Yapıların, 3194 Sayılı İmar Kanunu’nun 32. ve 42. Maddeleri Gereğince Durumu Tespit Eden Tutanak”ın iptali istemiyle açılan davada; davanın reddi yolundaki … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, Dairemizin 01/03/2022 tarih ve E:2020/5783, K:2022/2351 sayılı kararıyla bozulduğu anlaşılmaktadır.
Bu durumda; işlemin dayanağı tutanağa karşı açılan davada, bozma kararı uyarınca verilecek kararın göz önünde bulundurulması suretiyle İdare Mahkemesince bakılmakta olan davada yeniden bir karar verilmesi gerektiğinden; davanın reddi yolunda verilen İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 01/03/2022 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.