Danıştay 6. Daire, Esas No: 2021/4475, Karar No: 2022/4806

Danıştay 6. Daire Başkanlığı 2021/4475 E. , 2022/4806 K.
“İçtihat Metni”

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2021/4475
Karar No : 2022/4806

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ….’NİN DÜŞÜNCESİ : Uyuşmazlık konusu taşınmazın özelleştirme kapsam ve programına alınması üzerine 3194 sayılı Kanunun 9. maddesinin 2. fıkrasında verilmiş olan yetkiye istinaden davalı Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’nca dava konusu imar planı değişiklikleri yapılmış ise de söz konusu taşınmazın 29.04.2021 tarih ve 3923 sayılı Cumhurbaşkanı kararı ile özelleştirme kapsam ve programından çıkartıldığı, bu itibarla dava konusu imar planlarını yapma yetkisinin hukuki dayanağının ortadan kalktığı görüldüğünden, dava konusu imar planı değişikliklerine ilişkin işlemde hukuka uygunluk bulunmadığından dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.
DANIŞTAY SAVCISI …’IN DÜŞÜNCESİ : Dava, … A.Ş adına kayıtlı, Eskişehir ili, Beylikova ilçesi, … Mahallesi, … parsel sayılı taşınmaza ilişkin olarak … Bakanlığı Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından hazırlanarak … tarih ve 3799 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararı ile onaylanan ve 10.04.2021 tarih ve 31450 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliği ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin iptali istemiyle açılmıştır.
Davalı idarelerin usule ilişkin savları yerinde görülmemiştir.
3194 sayılı İmar Kanununun “İmar Planlarında Bakanlığın Yetkisi”ni düzenleyen 9. maddesinin 2. fıkrasında: “Belediye hudutları ve mücavir alanlar içerisinde bulunan ve özelleştirme programına alınmış kuruluşlara ait arsa ve arazilerin, ilgili kuruluşlardan (Belediye) gerekli görüş alınarak çevre imar bütünlüğünü bozmayacak imar tadilatları ve mevzi imar planlarının ve buna uygun imar durumları; Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca hazırlanarak Özelleştirme Yüksek Kurulunca onaylanmak suretiyle yürürlüğe girer ve ilgili Belediyeler bu arsa ve arazilerin imar fonksiyonlarını 5 yıl değiştiremezler. İlgili belediyeler görüşlerini onbeş gün içinde bildirir.” hükmüne yer verilmiştir.
Anılan Kanun’un Ek:3. maddesinde: “Özelleştirme programındaki kuruluşlara ait veya kuruluş lehine irtifak ve/veya kullanım hakkı alınmış arsa ve araziler ile özel kanunları uyarınca özelleştirilmek üzere özelleştirme programına alınan arsa ve arazilerin, 3621 sayılı Kıyı Kanunu veya 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu kapsamında kalan yerler dahil olmak üzere genel ve özel kanun hükümleri kapsamında yer alan tüm alanlarda imar planlarını yapmaya ve onaylamaya yetkili olan kurum veya kuruluşlardan görüş alınarak çevre imar bütünlüğünü bozmayacak her tür ve ölçekte plan, imar planı ile değişiklik ve revizyonları müellifi şehir plancısı olmak üzere Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca yapılarak veya yaptırılarak Özelleştirme Yüksek Kurulunca onaylanmak ve Resmi Gazetede yayımlanmak suretiyle kesinleşir (İptal ibare: Anayasa Mahkemesi’nin 09/06/2011 tarih ve 2008/87 E, 2011/95 K. sayılı Kararı ile.) yürürlüğe girer. İlgili kuruluşlar bu madde kapsamında yapılan planları devir tarihinden itibaren beş yıl süreyle değiştiremezler. Bu süre içerisinde imar planlarına ilişkin olarak, verilecek mahkeme kararlarının gereklerinin yerine getirilmesini teminen yapılacak imar planı değişikliğine ilişkin iş ve işlemler Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca bu maddede belirtilen usul ve esaslara göre gerçekleştirilir. İlgili kuruluşlar görüşlerini onbeş gün içinde bildirirler. Bu madde kapsamında yapılan her ölçekteki plan ve imar planlarında 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 17 nci maddesinin (a) bendinin ikinci ve sekizinci paragrafındaki hükümler uygulanmaz. Özelleştirme sürecinde ihtiyaç duyulması halinde, bu planlara göre yapılacak imar uygulamasına ilişkin parselasyon planları Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından yapılır veya yaptırılır. Bu parselasyon planları Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca onaylanır (İptal ibare: Anayasa Mahkemesi’nin 09/06/2011 tarih ve 2008/87 E, 2011/95 K.sayılı Kararı ile.) Bu planlara göre yapılacak yapılarda her türlü ruhsat ve diğer belgeler ile izinler, ilgili mevzuat çerçevesinde yetkili kurum ve kuruluşlarca verilir.” hükmü yer almaktadır.
4046 sayılı Özelleştirme Kanunu’nun Geçici 29.maddesinde “Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla Özelleştirme Yüksek Kurulunca görülmekte olan işler Cumhurbaşkanı veya yetkilendireceği makam tarafından sonuçlandırılır” hükmüne yer verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, Danıştay Altıncı Dairesi’nin 17/05/2021 , 23/09/2021 tarih ve E:2021/4475 sayılı ilk incelemeye esas karar ile ara kararına gelen ve 01/07/2021 ,16/11/2021 tarihlerinde Danıştay Yazı İşleri Müdürlüğü’nde kayda geçen cevap ve eklerinin incelenmesinden, … Fabrikaları A.Ş.’nin, … tarih ve … sayılı Özelleştirme Yüksek Kurulu karar ile özelleştirme kapsamına, 12/08/2008 tarih ve 2008/50 sayılı Özelleştirme Yüksek Kurulu karar ile de özelleştirme programına alındığı, 29.04.2021 tarih ve 3923 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararı ile de; Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun 20.12.2000 tarih ve 2000/92 sayılı ve 12.08.2008 tarih ve 2008/50 sayılı kararları ile özelleştirme programına alınan … Fabrikaları A.Ş.’nin sermayesinde bulunan hisselerin tamamının özelleştirme kapsam ve programından çıkartılarak Türkiye Varlık Fonu’na devrine, yine … Fabrikaları A.Ş. adına kayıtlı, ekli (EK-1) listede yer alan gayrimenkuller ile ekli (EK-2 ve EK-3) krokiler ve listelerde sınırları ve koordinatları gösterilen bölgeler içerisinde kalan gayrimenkullerin özelleştirme kapsam ve programından çıkartılmayarak bu gayrimenkullerin özelleştirme işlemlerinin 31.12.2025 tarihine kadar tamamlanmasına karar verildiği,
anılan kroki ve listelerin incelenmesinde uyuşmazlık konusu taşınmazın bu krokilerde ve listelerde yer almadığı anlaşılmıştır.
Bu itibarla, uyuşmazlık konusu taşınmazın özelleştirme kapsam ve programına alınması üzerine 3194 sayılı Kanunun 9. maddesinin 2. fıkrasında ve Ek 3.maddesinde verilmiş olan yetkiye istinaden davalı Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’nca dava konusu imar planı değişiklikleri yapılmış ise de anılan taşınmazın 29.04.2021 tarih ve 3923 sayılı Cumhurbaşkanı kararı ile özelleştirme kapsam ve programından çıkartıldığından dava konusu imar planlarını yapma yetkisinin ve dolayısıyla onama yetkisinin hukuki dayanağının ortadan kalktığı görüldüğünden, dava konusu imar planı değişikliklerine ilişkin işlemde hukuka uyarlık bulunmadığından iptaline karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Daire since, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Mülkiyeti … Fabrikalarına ait uyuşmazlık konusu Eskişehir ili, Beylikova ilçesi, … Mahallesi, … parsel sayılı taşınmaz, Hazine ve Maliye Bakanlığı Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından hazırlanarak 09.04.2021 tarih ve 3799 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararı ile onaylanan ve 10.04.2021 tarih ve 31450 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliği ile ”ticaret-konut alanı”, 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği ile ”’kısmen bitişik nizam 5 kat, TAKS:… KAKS:… yapılaşma koşullu ticaret-konut alanı” ve ”kısmen park alanı” olarak planlanmıştır. Söz konusu imar planı değişiklikleri davacı … Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından …, … Belediye Başkanlığı tarafından ise …. tarihleri arasında askıya çıkarılmış, davacı Belediye tarafından … tarihinde itiraz edilen bu imar planı değişikliklerinin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun “İmar Planlarında Bakanlığın Yetkisi”ni düzenleyen 9. maddesinin 2. fıkrasında: “Belediye hudutları ve mücavir alanlar içerisinde bulunan ve özelleştirme programına alınmış kuruluşlara ait arsa ve arazilerin, ilgili kuruluşlardan (Belediye) gerekli görüş alınarak çevre imar bütünlüğünü bozmayacak imar tadilatları ve mevzi imar planlarının ve buna uygun imar durumları; Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca hazırlanarak Özelleştirme Yüksek Kurulunca onaylanmak suretiyle yürürlüğe girer ve ilgili Belediyeler bu arsa ve arazilerin imar fonksiyonlarını 5 yıl değiştiremezler. İlgili belediyeler görüşlerini onbeş gün içinde bildirir.” hükmüne yer verilmiştir.
Anılan Kanun’un Ek:3. maddesinde: “Özelleştirme programındaki kuruluşlara ait veya kuruluş lehine irtifak ve/veya kullanım hakkı alınmış arsa ve araziler ile özel kanunları uyarınca özelleştirilmek üzere özelleştirme programına alınan arsa ve arazilerin, 3621 sayılı Kıyı Kanunu veya 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu kapsamında kalan yerler dahil olmak üzere genel ve özel kanun hükümleri kapsamında yer alan tüm alanlarda imar planlarını yapmaya ve onaylamaya yetkili olan kurum veya kuruluşlardan görüş alınarak çevre imar bütünlüğünü bozmayacak her tür ve ölçekte plan, imar planı ile değişiklik ve revizyonları müellifi şehir plancısı olmak üzere Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca yapılarak veya yaptırılarak Özelleştirme Yüksek Kurulunca onaylanmak ve Resmi Gazetede yayımlanmak suretiyle kesinleşir (İptal ibare: Anayasa Mahkemesi’nin 09/06/2011 tarih ve 2008/87 E, 2011/95 K. sayılı Kararı ile.) yürürlüğe girer. İlgili kuruluşlar bu madde kapsamında yapılan planları devir tarihinden itibaren beş yıl süreyle değiştiremezler. Bu süre içerisinde imar planlarına ilişkin olarak, verilecek mahkeme kararlarının gereklerinin yerine getirilmesini teminen yapılacak imar planı değişikliğine ilişkin iş ve işlemler Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca bu maddede belirtilen usul ve esaslara göre gerçekleştirilir. İlgili kuruluşlar görüşlerini onbeş gün içinde bildirirler. Bu madde kapsamında yapılan her ölçekteki plan ve imar planlarında 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 17 nci maddesinin (a) bendinin ikinci ve sekizinci paragrafındaki hükümler uygulanmaz. Özelleştirme sürecinde ihtiyaç duyulması halinde, bu planlara göre yapılacak imar uygulamasına ilişkin parselasyon planları Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından yapılır veya yaptırılır. Bu parselasyon planları Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca onaylanır (İptal ibare: Anayasa Mahkemesi’nin 09/06/2011 tarih ve 2008/87 E, 2011/95 K.sayılı Kararı ile.) Bu planlara göre yapılacak yapılarda her türlü ruhsat ve diğer belgeler ile izinler, ilgili mevzuat çerçevesinde yetkili kurum ve kuruluşlarca verilir.” hükmü bulunmaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Bakılan davada, usuli itirazlar yerinde görülmemiş, uyuşmazlığın çözümlenebilmesi için; Dairemizin 17.05.2021 tarih ve E:2021/4475 sayılı İlk İncelemeye Esas Ara Kararı ile; davacı Eskişehir Büyükşehir Belediye Başkanlığı, davalı Hazine ve Maliye Bakanlığı Özelleştirme İdaresi Başkanlığı ve dava dışı Beylikova Belediye Başkanlığı’ndan; dava konusu nazım ve uygulama imar planı değişikliklerine ilişkin askı-ilân tutanaklarının istenilmesine, davacının bu plan değişikliklerine itirazının olup olmadığının ve itiraz sonrasında değişikliğe gidilip gidilmediğinin ve planların ne zaman kesinleştiğinin sorulmasına karar verilmiş, Hazine ve Maliye Bakanlığı Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’nın 01.07.2021 tarihinde Danıştay Genel Yazı İşleri Müdürlüğü kaydına giren cevabı yazısında, uyuşmazlık konusu parselin 29.04.2021 tarih ve 3923 sayılı Cumhurbaşkanı kararı ile özelleştirme kapsam ve programından çıkartıldığı ve idare tarafından 3194 sayılı İmar Kanunu’nun Ek-3. maddesi kapsamında yapılacak işlemlerin dayanağının ortadan kalktığı belirtilerek, dava konusu plan değişikliklerine ilişkin askı-ilân tutanakları, 09.04.2021 tarihli, 3799 sayılı ve 29.04.2021 tarihli, 3923 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararları dosyaya sunulmuştur.
29.04.2021 tarih ve 3923 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararının incelenmesinde ise; Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun 20.12.2000 tarih ve 2000/92 sayılı ve 12.08.2008 tarih ve 2008/50 sayılı kararları ile özelleştirme programına alınan … Fabrikaları A.Ş.’nin sermayesinde bulunan hisselerin tamamının özelleştirme kapsam ve programından çıkartılarak Türkiye Varlık Fonu’na devrine, yine … Fabrikaları A.Ş. adına kayıtlı, ekli (EK-1) listede yer alan gayrimenkuller ile ekli (EK-2 ve EK-3) krokiler ve listelerde sınırları ve koordinatları gösterilen bölgeler içerisinde kalan gayrimenkullerin özelleştirme kapsam ve programından çıkartılmayarak bu gayrimenkullerin özelleştirme işlemlerinin 31.12.2025 tarihine kadar tamamlanmasına karar verildiği görülmekle birlikte bu kararın ekleri, karar içeriğinde belirtilen Özelleştirme Yüksek Kurulu kararları dosyaya sunulmadığından ve kararın hangi tarih ve sayılı resmi gazetede yayımlandığı belirtilmediğinden, söz konusu karar ile uyuşmazlık konusu parselin özelleştirme kapsam ve programından çıkartılıp çıkartılmadığı anlaşılamamış, bu nedenle Dairemizin 23.09.2021 tarih ve E:2021/4476 sayılı Ara Kararı ile; davalı Hazine ve Maliye Bakanlığı Özelleştirme İdaresi Başkanlığı ile Cumhurbaşkanlığı’ndan; uyuşmazlık konusu taşınmazın özelleştirme kapsam ve programından çıkartılıp çıkartılmadığı sorularak, çıkartılmış ise buna ilişkin tüm bilgi ve belgeler ile 29.04.2021 tarih ve 3923 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararında belirtilen ekli kroki ve listelerin dosyaya sunulmasının istenilmesine ve bu kararın hangi tarih ve sayılı resmi gazetede yayımlandığının sorulmasına, 29.04.2021 tarih ve 3923 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararında belirtilen Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun 20.12.2000 tarih ve 2000/92 sayılı ve 12.08.2008 tarih ve 2008/50 sayılı kararlarının istenilmesine karar verilmiştir.
Hazine ve Maliye Bakanlığı Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’nın 16.11.2021 tarihinde Danıştay Genel Yazı İşleri Müdürlüğü kaydına giren cevabı yazısında, uyuşmazlık konusu parselin 29.04.2021 tarih ve 3923 sayılı Cumhurbaşkanı kararı ile özelleştirme kapsam ve programından çıkartıldığı belirtilerek söz konusu Cumhurbaşkanlığı kararı ile bu kararın eki krokiler ve listeler dosyaya sunulmuştur. Söz konusu kroki ve listelerin incelenmesinde ise uyuşmazlık konusu taşınmazın bu krokilerde ve listelerde yer almadığı görülmüştür.
Bu durumda, uyuşmazlık konusu taşınmazın özelleştirme kapsam ve programına alınması üzerine 3194 sayılı Kanunun 9. maddesinin 2. fıkrasında verilmiş olan yetkiye istinaden davalı Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’nca dava konusu imar planı değişiklikleri yapılmış ise de söz konusu taşınmazın 29.04.2021 tarih ve 3923 sayılı Cumhurbaşkanı kararı ile özelleştirme kapsam ve programından çıkartıldığı, bu itibarla dava konusu imar planlarını yapma yetkisinin hukuki dayanağının ortadan kalktığı görüldüğünden, dava konusu imar planı değişikliklerine ilişkin işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Dava konusu Eskişehir ili, Beylikova ilçesi, … Mahallesi, … parsel sayılı taşınmaza ilişkin olarak Hazine ve Maliye Bakanlığı Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından hazırlanarak 09.04.2021 tarih ve 3799 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararı ile onaylanan ve 10.04.2021 tarih ve 31450 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliği ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin İPTALİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam …-TL yargılama giderinin davalı idarelerden alınarak davacıya verilmesine, davalı idareler tarafından yapılan yargılama giderlerinin davalı idareler üzerinde bırakılmasına,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …-TL vekâlet ücretinin davalı idarelerden alınarak davacıya verilmesine,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
5. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 20/A maddesi uyarınca, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 18/04/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.