Danıştay 6. Daire, Esas No: 2021/2385, Karar No: 2021/4430

DAVACILAR :
1- …
2- ..
3- …
…

90- …
91- …
92- …

VEKİLLERİ : Av. …, Av. …

DAVALILAR : 1- …
2- … Başkanlığı

DAVANIN KONUSU : … (…) bölgede yürütülen kentsel dönüşüm çalışmaları kapsamında müze olarak düzenlenecek olması nedeniyle, … esnafı için Toplu Konut İdaresi Başkanlığının (TOKİ) iştirakiyle İstanbul İli, Başakşehir İlçesi, … Mahallesinde inşa edilmekte olan çarşının ulaşım sistemine bağlanarak çevresiyle bütünlük arz edecek şekilde tamamlanması amacıyla ihtiyaç duyulan ve ekli harita ile listede sınır ve koordinatları gösterilen sahada yer alan özel mülkiyete konu taşınmazların, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun 27. maddesi uyarınca TOKİ tarafından acele kamulaştırılmasına ilişkin 06/02/2021 tarih ve 31387 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 05/02/2021 tarih ve 3509 sayılı Cumhurbaşkanı Kararının iptali istenilmektedir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’NIN DÜŞÜNCESİ : 2577 sayılı Kanun’un 5. maddesine uygun olmayan dava dilekçesinin, aynı Kanun’un 15. maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi uyarınca reddedilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 14. maddesi gereğince incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İdari davaların açılması” başlıklı 3, maddesinin 2. fıkrasının (b) bendinde; dava dilekçelerinde davanın konusu ve sebepleri ile dayandığı delillerin gösterileceği; 14. maddesinin üçüncü fıkrasında, dilekçelerin sırayla a) görev ve yetki, b) idari merci tecavüzü, c) ehliyet, d) idari davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olup olmadığı, e) süre aşımı, f) husumet, g) 3. ve 5. maddelere uygun olup olmadıkları yönlerinden inceleneceği belirtilmiş; 15. maddenin birinci fıkrasının (d) bendinde, dilekçelerde 14. maddenin 3/g bendine aykırılık görülmesi halinde otuz gün içinde 3 ve 5. maddelere uygun şekilde düzenlemek veya noksanları tamamlamak üzere dilekçenin reddine karar verileceği; beşinci fıkrasında ise, 1. fıkrasının (d) bendine göre dilekçenin reddedilmesi üzerine yeniden verilen dilekçelerde aynı yanlışlıklar yapıldığı takdirde davanın reddedileceği hükme bağlanmıştır.
Aynı Kanun’un 5. maddesinin birinci fıkrasında, her idari işlem aleyhine ayrı ayrı dava açılacağı, ancak aralarında maddi veya hukuki yönden bağlılık ya da sebep sonuç ilişkisi bulunan birden fazla işleme karşı bir dilekçe ile de dava açılabileceği, ikinci fıkrasında da, birden fazla şahsın müşterek dilekçe ile dava açabilmesi için davacıların hak veya menfaatlerinde iştirak bulunması ve davaya yol açan maddi olay veya hukuki sebeplerin aynı olması gerektiği hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden, dava konusu acele kamulaştırmaya ilişkin 05/02/2021 tarih ve 2509 sayılı Cumhurbaşkanı Kararının ekinde acele kamulaştırmaya konu taşınmazların mahalle adı, ada ve parsel numarası verilmek suretiyle belirlendiği; birden çok ve farklı taşınmazlar yönünden acele kamulaştırma kararınının iptali için görülmekte olan davanın açıldığı; söz konusu taşınmazlara ilişkin güncel tapu kayıtlarının ve mülkiyet durumunu gösterir tüm bilgi ve belgelerin tetkikinden, mezkur taşınmazların hepsinde davacıların tamamının malik olmadığı, davacıların bir kısmının ayrı ayrı hissedar olarak veya müstakil olarak farklı taşınmazların maliki oldukları anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlık konusu Cumhurbaşkanlığı kararı İstanbul İlinde bulunan, farklı imar adalarında ve farklı parsel sayılı taşınmazların acele kamulaştırılmasına ilişkin olup; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 5. maddesi kapsamında; bir taşınmazda hissedar olan (ya da tek taşınmaz üzerinde bağımsız bölüm sahibi olan) ya da birden çok taşınmazı olan (birden çok taşınmazda aynı şekilde hissedar olan) malikler açısından maddi ve hukuki yönden bağlılık bulunduğundan, yalnızca söz konusu durumda olan taşınmaz malikleri (hissedarları) tarafından, anılan Cumhurbaşkanı kararının maliki oldukları taşınmaza ilişkin kısmının iptali istemiyle tek bir dilekçe ile tek dava açılabileceği sonucuna varılmaktadır.
Buna karşın, birbirinden farklı taşınmazlarda malik olanlar açısından, 2577 sayılı Kanun’un 5. maddesi kapsamında her bir taşınmazın incelemesinin ayrı ayrı yapılması gerekmekte olup; bu bağlamda farklı taşınmazlara malik olduğu anlaşılan davacıların hak ve menfaatlerinde iştirak bulunmadığından; her bir taşınmaz için taşınmaz sahipleri veya hissedarları tarafından ayrı ayrı dava dilekçesi düzenlenerek dava açılması gerekmektedir.
Bu durumda, 2577 sayılı Kanun’un yukarıda yer verilen 5. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca aranan davacıların hak veya menfaatte iştirakinin bulunması koşulunun somut olayda gerçekleşmediği görüldüğünden; davaya konu taşınmazlardan her biri için ayrı ayrı o taşınmazda malik veya hissedar olanlar tarafından tek bir dilekçe ile veya birden fazla taşınmazın hepsinde birlikte malik veya hissedar olanların bu taşınmazlar için tek bir dilekçe ile dava açılması mümkündür. Bu itibarla; 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun 27. maddesi uyarınca tesis olunan 05/02/2021 tarih ve 3509 sayılı Cumhurbaşkanı Kararının hangi taşınmaza ilişkin kısmının iptalinin istenildiğinin açıkça belirtilmesi ve davacıların anılan taşınmazlarda malik olduğunu gösterir tapu belgelerinin eklenmesi suretiyle dava açmakta serbest olmak üzere yeniden dava açılması gerekmektedir.