Danıştay 6. Daire, Esas No: 2021/1263, Karar No: 2021/2548

DAVACI : … Tarım Ürünleri Besicilik Tic. ve San. A. Ş.
VEKİLİ : Av. …

DAVALI : … Bakanlığı – …

DAVANIN KONUSU : İzmir İli, Kemalpaşa İlçesi, … Köyü, … parsel sayılı taşınmaz hakkında “Kemalpaşa OSB Lojistik Köyü Kamulaştırma Projesi” kapsamında alınan … tarih ve (…)/…sayılı Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’nın acele kamulaştırma olurunun, bu olura istinaden yapılan acele kamulaştırma ve kamulaştırma işlemlerinin, Kemalpaşa OSB Lojistik Köyü Projesine ilişkin alınan kamulaştırma kararının ve … Asliye Hukuk Mahkemesinin … tarihli ve … E. ve … K. sayılı kamulaştırma kararının iptali, kamulaştırmaya konu … parsel sayılı taşınmazın davacı şirkete iadesi istenilmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakimi …’ın açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 14. maddesi gereğince incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

İLGİLİ MEVZUAT:
2575 sayılı Danıştay Kanunu’nun “İlk derece mahkemesi olarak Danıştay’da görülecek davalar” başlıklı 24. maddesinin 1. fıkrasında, Danıştay’ın ilk derece mahkemesi olarak; Cumhurbaşkanı kararlarına, Başbakanlık, bakanlıklar ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarının müsteşarlarıyla ilgili müşterek kararnamelere, bakanlıklar ile kamu kuruluşları veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarınca çıkarılan ve ülke çapında uygulanacak düzenleyici işlemlere, Danıştay İdari Dairesince veya İdari İşler Kurulunca verilen kararlar üzerine uygulanan eylem ve işlemlere, birden çok idare veya vergi mahkemesinin yetki alanına giren işlere, Danıştay Yüksek Disiplin Kurulu kararları ile bu Kurulun görev alanı ile ilgili Danıştay Başkanlığı işlemlerine karşı açılacak iptal ve tam yargı davaları ile tahkim yolu öngörülmeyen kamu hizmetleri ile ilgili imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan idari davaları karara bağlayacağı hüküm altına alınmıştır.
2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanunun 5. maddesinin 1. fıkrasında; idare mahkemelerinin, vergi mahkemelerinin görevine giren davalarla ilk derecede Danıştayda çözümlenecek olanlar dışındaki iptal ve tam yargı davaları ile idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalara bakacağı hükme bağlanmıştır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 5. maddesinin 1. fıkrasında, her idari işlem aleyhine ayrı ayrı dava açılacağı; ancak aralarında maddi veya hukuki yönden bağlılık ya da sebep-sonuç ilişkisi bulunan birden fazla işleme karşı bir dilekçe ile de dava açılabileceği hükmü yer almaktadır.
Aynı Kanunun “İdari davaların açılması” başlıklı 3. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendinde; dava dilekçelerinde davanın konusu ve sebepleri ile dayandığı delillerin gösterileceği, 14. maddesinin 3. fıkrasının (g) bendinde; dilekçelerin 3 ve 5 inci maddelere uygun olup olmadıkları yönlerinden inceleneceği, 15. maddenin 1. fıkrasının (d) bendinde; dilekçelerde 14 üncü maddenin 3/g bendine aykırılık görülmesi halinde otuz gün içinde 3 ve 5. maddelere uygun şekilde düzenlemek veya noksanları tamamlamak üzere dilekçenin reddine karar verileceği, 5. fıkrasında; 1. fıkrasının (d) bendine göre dilekçenin reddedilmesi üzerine yeniden verilen dilekçelerde aynı yanlışlıklar yapıldığı takdirde davanın reddedileceği, 20/A maddesinin 1. fıkrasında ise, acele kamulaştırma işlemlerinin ivedi yargılama usulüne tabi olduğu, hükme bağlanmıştır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 34. maddesi; İmar, kamulaştırma, yıkım, işgal, tahsis, ruhsat ve iskan gibi taşınmaz mallarla ilgili mevzuatın uygulanmasında veya bunlara bağlı her türlü haklara veya kamu mallarına ilişkin idari davalarda yetkili mahkemenin taşınmaz malların bulunduğu yer idare mahkemesi olduğunu düzenlediğinden, kamulaştırma işlemine karşı açılan davanın taşınmazın bulunduğu yer idare mahkemesinde çözümlenmesi gerekmektedir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yargılama usulü ilkeleri uyarınca, idari yargı merciilerinin taleple bağlı olarak hukuka uygunluk denetimi yapmaları nedeniyle ilgililerce dava dilekçelerinde davanın konusunun hiç bir tereddüde mahal bırakmaksızın açık ve net olarak ortaya konulması gerekmektedir.
İdari yargı yerinden hangi işlem ya da işlemlerin iptali talep ediliyorsa dava dilekçesinde bu durumun açıkça belirtilmesi; iptal talebinin hangi işleme ilişkin olduğunun konusu, mahiyeti gibi hususlarla birlikte, tarihi, sayısı ve davacıya tebliğ tarihi yahut öğrenme tarihi de yazılmak suretiyle karışıklığa mahal vermeden anlaşılır bir şekilde ortaya konulması ve iptali istenen idari işlem/işlemlerin dava dilekçesine eklenerek dava açılması gerekmektedir. Öte yandan idari yargı yerlerince idari işlem niteliğinde karar verilemeyeceği açıktır.
Dosyanın incelenmesinden; İzmir İli, Kemalpaşa İlçesi, … Köyü, …parsel sayılı taşınmaz hakkında “Kemalpaşa OSB Lojistik Köyü Kamulaştırma Projesi” kapsamında alınan … tarih ve (…)/… sayılı Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’nın acele kamulaştırma olurunun, bu olura istinaden yapılan acele kamulaştırma ve kamulaştırma işlemlerinin, Kemalpaşa OSB Lojistik Köyü Projesine ilişkin alınan kamulaştırma kararının iptalinin talep edildiği, ancak iptali talep edilen işlemlerin tarih ve sayılarının belirtilerek açık bir şekilde ortaya konulamadığı, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 27. maddesine göre alınan acele kamulaştırmaya ilişkin Bakanlar Kurulu (Cumhurbaşkanlığı) kararlarının Danıştay Altıncı Dairesince çözümlenecek uyuşmazlıklar arasında yer aldığı, kamulaştırmaya ilişkin kararların ise ilk derece olarak idare mahkemesince incelenmesi gerektiği, bu nedenle dava konusu edilen işlemler arasında 2577 sayılı Kanunun 5. maddesinde aranılan biçimde maddi veya hukuki yönden bağlılık bulunmadığından, ayrı yargı yerlerince değerlendirilerek sonuçlandırılması gereken acele kamulaştırma ve kamulaştırma işlemlerinin iptali istemine ilişkin davanın aynı dilekçeyle açılmasına olanak bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Öte yandan, davacı şirket tarafından, … Asliye Hukuk Mahkemesinin … tarihli ve … E. ve … K. sayılı kararının iptali, kamulaştırmaya konu … parsel sayılı taşınmazın da tarafına iadesine karar verilmesi talep edilmiş olmakla birlikte, idari yargı yerlerince idari işlem niteliğinde karar verilemeyeceği gibi, … Asliye Hukuk Mahkemesinin … tarihli ve … E. ve … K. sayılı kararının iptalinin, idari yargı yerince değerlendirilemeyeceği açıktır.
Bu itibarla, 2575 sayılı Kanunun 24. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendi uyarınca ilk derece mahkemesi olarak Danıştayın görevinde bulunan acele kamulaştırmaya ilişkin Bakanlar Kurulu (Cumhurbaşkanlığı) kararının iptali istemiyle ayrı dilekçeyle Danıştay Altıncı Dairesinde, 2576 sayılı Kanunun 5. maddesi uyarınca idare mahkemelerinin görevinde bulunan kamulaştırma kararı ve işlemlerinin iptali istemiyle ayrı dilekçeyle taşınmazın bulunduğu yer idare mahkemesinde çözümlenmesi gerektiği dikkate alınmalıdır.
Ayrıca, dava dilekçesi, 2577 sayılı Kanunun 3. maddesine uygun olarak düzenlenmemiş olup, davacı tarafından, idari yargı yetkisinin, idari eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlı olduğu, idari eylem ve işlem niteliğinde yargı kararı verilemeyeceği de dikkate alınarak, bu nitelikte herhangi bir isteme yer verilmeksizin, hangi işlemlerin iptalinin istenildiğinin tarih ve sayıları da belirtilerek, açık ve tereddüde yer bırakmayacak şekilde dava dilekçesinde açıklanarak yeniden dava açılması gerekmektedir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 3. ve 5. maddesi hükmüne uygun bulunmayan dava dilekçesinin, aynı Kanunun 15. maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi uyarınca bu kararın bildirim tarihinden itibaren 30 gün içinde belirtilen eksiklikler giderilerek görevli ve yetkili yargı yerlerinde yeniden dava açılmak üzere REDDİNE,
2. Yeniden verilecek dilekçede aynı yanlışlıklar yapıldığı takdirde davanın reddedileceğinin davacıya duyurulmasına,
3. Davanın yenilenmesi hâlinde Danıştay nezdinde açılacak davada yeniden harç alınmamasına, yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, dilekçe örneği ve eklerinin davacıya iadesine, 24/02/2021 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY (X) :
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 5. maddesinin 1. fıkrasında, her idari işlem aleyhine ayrı ayrı dava açılacağı; ancak aralarında maddi veya hukuki yönden bağlılık ya da sebep-sonuç ilişkisi bulunan birden fazla işleme karşı bir dilekçe ile de dava açılabileceği hükmü yer almaktadır.
İzmir İli, Kemalpaşa İlçesi, … Köyü, … parsel sayılı taşınmaz hakkında “Kemalpaşa OSB Lojistik Köyü Kamulaştırma Projesi” kapsamında alınan … tarih ve (…)/… sayılı Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’nın acele kamulaştırma olurunun, bu olura istinaden yapılan acele kamulaştırma ve kamulaştırma işlemlerinin, Kemalpaşa OSB Lojistik Köyü Projesine ilişkin alınan kamulaştırma kararının, … Asliye Hukuk Mahkemesinin … tarihli ve … E. ve … K. sayılı kararının iptali, kamulaştırmaya konu … parsel sayılı taşınmazın davacı şirkete iadesi talebiyle açılan davada, dava dilekçesinin 2577 sayılı Kanunun 3. maddesine uygun olarak düzenlenmediği ve bu yönden dilekçenin reddine karar verilmesi gerektiği açık olmakla birlikte, acele kamulaştırma ve kamulaştırma işlemlerinin aralarında sebep-sonuç ilişkisi bulunduğundan, söz konusu işlemlere karşı bir dilekçe ile de Danıştay’da dava açılabileceği görüşüyle çoğunluk kararına katılmıyorum.