Danıştay 6. Daire, Esas No: 2020/10345, Karar No: 2020/13441

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı – …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Otelcilik Turizm Eğitim Hiz. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Davacı şirkete, katı atık toplama bertaraf ve nakliye ücreti tahakkuk ettirilmesine dair … tarihli ihbarname ile dayanağını oluşturan … tarih ve … sayılı Manavgat Belediye Meclisi kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Temyize konu kararda; katı atık bertaraf tesislerinin kurulması ve işletilmesi ile oluşacak maliyete göre yapılacak ücretlendirmenin usul ve esaslarının belirlendiği ve yetkisi kanunla düzenlenmiş yönetmelik hükümleri mevcut olduğu halde, idare tarafından bu yönetmelik hükümlerine aykırı olarak katı atık toplama ve bertaraf ücreti belirlenmesine ilişkin alınan meclis kararının hukuka uygun olmadığı ve bu meclis kararına dayanılarak düzenlenen ihbarnamenin de hukuka uygun olmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı tarafından, yatak sayısı kriterine göre tarife belirleme yetkilerinin olduğu, belediyelerince katı atıkların bertaraf tesisine nakliye hizmetinin sağlandığı, tarifenin 2872 sayılı Kanunun 11. maddesine göre belirlendiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, İdare Mahkemesi kararının hukuka uygun olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Mahkeme kararının katı atık ücreti ihbarnamesine ilişkin kısmının onanması, Manavgat Belediyesi Meclis Kararına ilişkin kısmının gerekçesi değiştirilmek suretiyle onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Danıştay Sekizinci Dairesinin 29/09/2020 tarih ve E:2016/15232, K:2020/3885 sayılı kararı ile Dairemize gönderilen dosyada Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Dava konusu … tarih ve … sayılı Manavgat Belediye Meclisi kararı ile 2015 yılı için katı atık toplama, taşıma ve bertaraf ücreti tarifesi belirlenmiştir.
Dava konusu … tarihli ihbarname ile davacıya 11.900,00 TL katı atık toplama bertaraf ve nakliye ücreti tahakkuk ettirilmiştir.
Bunun üzerine bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2872 sayılı Çevre Kanununun 11. maddesinin 11. fıkrasında; Büyükşehir belediyeleri ve belediyelerin evsel katı atık bertaraf tesislerini kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmekle yükümlü oldukları, bu hizmetten yararlanan ve/veya yararlanacakların, sorumlu yönetimlerin yapacağı yatırım, işletme, bakım, onarım ve ıslah harcamalarına katılmakla yükümlü oldukları, bu hizmetten yararlananlardan, belediye meclisince belirlenecek tarifeye göre katı atık toplama, taşıma ve bertaraf ücreti alınacağı, ve bu fıkra uyarınca tahsil edilen ücretlerin katı atıkla ilgili hizmetler dışında kullanılamayacağı hükümlerine yer verilmiştir.
10/07/2004 tarihli ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanununun “Büyükşehir, İlçe ve İlk Kademe Belediyelerinin Görev ve Sorumlulukları” başlıklı 7. maddesinin birinci fıkrasının (i) bendinde; büyükşehir katı atık yönetim plânını yapmak, yaptırmak; katı atıkların kaynakta toplanması ve aktarma istasyonuna kadar taşınması hariç katı atıkların ve hafriyatın yeniden değerlendirilmesi, depolanması ve bertaraf edilmesine ilişkin hizmetleri yerine getirmek, bu amaçla tesisler kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek; sanayi ve tıbbî atıklara ilişkin hizmetleri yürütmek, bunun için gerekli tesisleri kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek; deniz araçlarının atıklarını toplamak, toplatmak, arıtmak ve bununla ilgili gerekli düzenlemeleri yapmak Büyükşehir Belediyesi’nin görevleri arasında sayılmış, aynı maddenin üçüncü fıkrasının (a) bendinde; Kanunlarla münhasıran büyükşehir belediyesine verilen görevler ile birinci fıkrada sayılanlar dışında kalan görevleri yapmak ve yetkileri kullanmak, (b) bendinde; Büyükşehir katı atık yönetim plânına uygun olarak, katı atıkları toplamak ve aktarma istasyonuna taşımak ilçe ve ilk kademe belediyelerinin görev ve yetkileri arasında olduğu hükmüne yer verilmiştir.
06/12/2012 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 6360 sayılı On Üç İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Altı İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 1. maddesinin birinci fıkrasında “Aydın, Balıkesir, Denizli, Hatay, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Ordu, Tekirdağ, Trabzon, Şanlıurfa ve Van illerinde, sınırları il mülki sınırları olmak üzere aynı adla büyükşehir belediyesi kurulmuş ve bu illerin il belediyeleri büyükşehir belediyesine dönüştürülmüştür.” hükmüne, ikinci fıkrasında ise “Adana, Ankara, Antalya, Bursa, Diyarbakır, Eskişehir, Erzurum, Gaziantep, İzmir, Kayseri, Konya, Mersin, Sakarya ve Samsun büyükşehir belediyelerinin sınırları il mülki sınırlarıdır.” hükmüne yer verilerek il mülki sınırları Büyükşehir Belediyesi sınırları içine dahil edilmiş ve bu düzenlemenin yürürlük tarihi olarak ilk mahalli idareler genel seçimi tarihi belirlenmiş, ilk mahalli idareler genel seçimi ise 30 Mart 2014 tarihinde yapılmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyize konu İdare Mahkemesi kararının, … tarihli ihbarname ile davacıya evsel katı atık ücreti tahakkuk ettirilmesine ilişkin kısmında 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmamaktadır.
Kararın, … tarih ve … sayılı Manavgat Belediye Meclisi kararına ilişkin kısmına gelince;
Yukarıda yer verilen 5216 sayılı Kanun hükümleri ile, katı atık bertaraf tesislerinin kurulması, işletilmesi ve buna bağlı olarak bu tesislere ilişkin tüm yükümlülüklerin yerine getirilmesi hususunda Büyükşehir Belediyelerinin yetkili ve görevli kabul edildiği, ilçe ve/veya ilk kademe belediyelerinin ise, bu süreçte sadece katı atıkları toplamak ve aktarma istasyonlarına taşımak ile yükümlü kılındıkları, 2872 sayılı Kanunun 11. maddesinde ise; söz konusu bertaraf tesislerinin işletme, bakım ve onarım masraflarını karşılamak üzere, katı atık toplama, taşıma ve bertaraf ücretinin alınacağı ifade edilerek, katı atık bertaraf sürecinde oluşan maliyetlerin bir bütün olarak (toplama, taşıma ve bertaraf) değerlendirildiği ve bu süreçte oluşan giderlerin bu hizmetten yararlananlardan alınacak katılım ücreti ile karşılanacağının ifade edildiği, ilgili Yönetmelikte de aynı doğrultuda düzenlemeler yapıldığı, görevli ve yetkili olan Belediye tarafından kurulacak olan katı atık bertaraf tesisleri için, bu tesisin işletme maliyetlerine katılım ve katı atıkların toplanma ve taşınma maliyetlerine ilişkin objektif maliyet hesaplama kuralları getirildiği ve buna göre belirlenen ücretin ise su faturaları ile katı atık üreticisi olan ilgililere faturalandırılacağının belirtildiği, sonuç olarak anılan hizmetten yararlananlara yönelik olarak belirlenecek olan tarife uyarınca yapılacak olan ücretlendirme yetkisinin, bahsi geçen tesisleri kurma ve işletme sorumluluğu olan Belediyeye, diğer bir ifadeyle, Büyükşehir Belediyesi olan yerlerde anılan Büyükşehir Belediyesine ait olduğu görülmektedir.
Buna göre, 6360 sayılı Kanunun 1. maddesinin yürürlüğe girdiği 30/03/2014 tarihinden itibaren Antalya ilinde büyükşehir belediyesi kurulduğu, Antalya Büyükşehir Belediye sınırlarının il mülki sınırı olduğu, katı atık bertaraf tesislerinin kurulması, işletilmesi ve buna bağlı olarak bu tesislere ilişkin tüm yükümlülüklerin yerine getirilmesi hususunda Büyükşehir Belediyelerinin yetkili ve görevli olduğu ve katı atık bertaraf tesisini işletmekte olan kurumun Antalya Büyükşehir Belediyesi olduğu dikkate alındığında, evsel katı atıkları toplama ve taşıma aşamalarının da dahil olduğu katı atıkların bertaraf sürecine ilişkin giderlerin içinde yer aldığı bütün maliyet unsurlarına göre belirlenecek olan ücretin, 2872 sayılı Kanunun 11/11. maddesi ve 5216 sayılı Kanunun 7/1-i maddesi uyarınca Antalya Büyükşehir Belediye Meclisince belirlenmesi gerekmektedir.
Bu durumda; 5216 sayılı Kanunun 7/3. maddesinin (b) bendi uyarınca davalı ilçe belediyesinin söz konusu süreçteki görevinin “katı atıkları toplama ve taşıma” olduğu ve bunun dışında katı atıkların bertaraf edilmesi sürecinde, 5216 ve 2872 sayılı Kanun hükümleri ile verilen başka bir görev ve buna bağlı yetkisi bulunmadığından, evsel katı atık ücret tarifesinin Büyükşehir Belediyesi olan yerlerde Büyükşehir Belediyesi tarafından belirlenmesi gerektiğinden, evsel katı atık ücret tarifesinin belirlenmesine ilişkin dava konusu Manavgat Belediye Meclisi kararında yetki yönünden hukuka uyarlık, dava konusu işlemin iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararının bu kısmında sonucu itibarıyla isabetsizlik görülmemiştir.
Öte yandan; Manavgat ilçesine ilişkin 2015 yılı katı atık toplama, taşıma ve bertaraf ücret tarifesinin, Atıksu Altyapı ve Evsel Katı Atık Bertaraf Tesisleri Tarifelerinin Belirlenmesinde Uyulacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik hükümleri uyarınca Antalya Büyükşehir Belediyesi tarafından yeniden belirleneceği tabiidir.