Danıştay 6. Daire, Esas No: 2019/14566, Karar No: 2022/434

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : … Haf. ve İnş. Malz. San. Tic. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirkete, 2872 sayılı Çevre Kanununun 8. maddesi ile Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliğinin ihlal edildiğinden bahisle aynı Kanunun 20. maddesinin (r) bendi uyarınca 152.925,00-TL idari para cezası verilmesine ilişkin … tarihli ve … sayılı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı Çevre Koruma Müdürlüğü işleminin iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:… , K:… sayılı kararda; hafriyat dökümünün, idari para cezasına konu fiilin tespit edildiği tarihten önce olmak şartıyla; bir kamu hizmetinin yerini getirilmesi amacıyla imzalanan ve çevreyi kirletme sonucunu doğurmayan bir sözleşme (yol yapım ihalesi neticesinde imzalanan sözleşme gibi) kapsamında olması durumunda, 2872 sayılı Çevre Kanunu ile Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümleri ihlal edilerek hafriyat döküldüğünden bahsedilmesine olanak bulunmadığı, bu durumda; Büyükçekmece Belediyesi tarafından yol açma çalışmalarında kullanıldığı sabit olan davacıya ait kamyonun, bu çalışmaları nedeniyle izinsiz hafriyat dökümü yaptığından söz edilemeyeceğinden, dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka aykırı bulunarak dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından eylemin sabit olduğu, çevreyi kirletenlerin kusur şartı aranmaksızın sorumlu olduğu, İstanbul’da hafriyat toprağı ve İnşaat/yıkıntı atıklarının denetim ve idari yaptırım yetkisinin Büyükşehir Belediyelerinde olduğu ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ … ‘IN DÜŞÜNCESİ : Temyize konu kararın, Dairemiz kararında belirtilen gerekçe ile onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Avrupa Yakası Zabıta Müdürlüğü ekiplerince 14.09.2017 tarihinde yapılan denetimde, Büyükçekmece, … Mahallesi, … Sokakta bulunan alanda, davacı şirkete ait … pakalı kamyonun Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliğine aykırı olarak hafriyat toprağı dökümü yaptığının tespit edilerek tutanak altına alınması üzerine 2872 sayılı Çevre Kanununun 20. maddesinin (r) bendi uyarınca 152.925,00-TL idari para cezası verilmiştir.
Bunun üzerine görülmekte olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2872 sayılı Çevre Kanunu’nun ”Tanımlar” başlıklı 2. maddesinde; ”Atık: Herhangi bir faaliyet sonucunda oluşan, çevreye atılan veya bırakılan her türlü madde olarak” tanımlanmış, ”Kirletme yasağı” başlıklı 8. maddesinin 1. fıkrasında; ”Her türlü atık ve artığı, çevreye zarar verecek şekilde, ilgili yönetmeliklerde belirlenen standartlara ve yöntemlere aykırı olarak doğrudan ve dolaylı biçimde alıcı ortama vermek, depolamak, taşımak, uzaklaştırmak ve benzeri faaliyetlerde bulunmak yasaktır.”; ”İdari nitelikli para cezaları” başlıklı 20. maddesinin (r) bendinde de; ”Bu Kanunda ve yönetmeliklerde öngörülen usûl ve esaslara, yasaklara veya sınırlamalara aykırı olarak atık toplayan, taşıyan, geçici ve ara depolama yapan, geri kazanan, geri dönüşüm sağlayan, tekrar kullanan veya bertaraf edenlere 24.000 Türk Lirası, ithal edenlere 60.000 Türk Lirası idari para cezası verilir.”; aynı maddenin 2. fıkrasında ise; “Bu maddenin (k), (l), (r), (s), (t), (u), (v) ve (y) bentlerinde öngörülen idarî para cezaları kurum, kuruluş ve işletmelere üç katı olarak verilir.” hükümlerine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyada yer alan bilgi ve belgelerin incelenmesinden; davacı şirkete ait … plakalı kamyonun, Büyükçekmece Belediye Başkanlığının 2017 yılı içerisinde ihale ettiği … ihale kayıt numaralı “Büyükçekmece Belediyesi Fen İşleri Müdürlüğü 2017 Yılı İçerisinde Altyapı Bakım ve Orarım ve Yeni Yol Yapım Hizmetlerinin Yürütülmesi İşi Kapsamında İş Makineleri ve Hafriyat Kamyonu Kiralanması Hizmet Alımı” işi kapsamında davacı şirketten 12 ay süresince kiralandığı, Büyükçekmece Belediyesi Fen İşleri Müdürlüğünün … tarihli, E.… sayılı yazısında, söz konusu iş kapsamında çalıştırılan araçlar içerisinde, aralarında dava konusu … plakalı kamyonun da bulunduğunun belirtildiği, araçların plakalarının liste halinde İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığına bildirilerek bu kamyonlarca yürütülen çalışma esnasında yapılması muhtemel tüm tespit ve işlemlerde yüklenici (davacı şirket) yerine Büyükçekmece Belediye Başkanlığının muhatap kabul edilmesinin istenildiği, 14.09.2017 tarihli tespit sırasında çekilen fotoğraflarda dava konusu kamyonun çeşitli yerlerinde Büyükçekmece Belediye Başkanlığına ait logonun bulunduğu görülmektedir.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının ”Suç ve Cezalara İlişkin Esaslar” başlıklı 38. maddesinin 7. fıkrasında ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 20. maddesinde kurala bağlanan, ”ceza sorumluluğunun şahsiliği” ilkesi, herkesin kendi fiilinden sorumlu tutulmasını, cezanın yalnız, suçu işleyenlerle, iştirak edenlere verilmesini, suça katkısı bulunmayanlara ceza sorumluluğu yükletilemeyeceğini, hiç kimsenin işlemediği bir suçtan dolayı sorumlu tutulamayacağını, bir başkasının işlediği suçun, suçu işlemeyenlere sirayet edemeyeceğini ifade etmektedir. Ceza Hukukunun temel ilkelerinden biri olan bu ilkenin idari para cezaları için de geçerli olduğu konusunda kuşku bulunmamaktadır.
Bu durumda, aracın davacının hüküm ve tasarrufunda olmadığı, Büyükçekmece Belediye Başkanlığının 2017 yılı içerisinde ihale ettiği … ihale kayıt numaralı “Büyükçekmece Belediyesi Fen İşleri Müdürlüğü 2017 Yılı İçerisinde Altyapı Bakım ve Orarım ve Yeni Yol Yapım Hizmetlerinin Yürütülmesi İşi Kapsamında İş Makineleri ve Hafriyat Kamyonu Kiralanması Hizmet Alımı” işi kapsamında Büyükçekmece Belediye Başkanlığınca davacı şirketten 12 ay süresince kiralandığı döneme yönelik tespite dayalı olarak para cezası verilmesi, cezaların şahsiliği ilkesine aykırı olduğundan, dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmaktadır.
Bu itibarla, dava konusu işlemin iptali yolunda verilen ilk derece Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında sonucu itibarıyla isabetsizlik görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının yukarıda belirtilen gerekçe ile ONANMASINA,
3. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 50. maddesi uyarınca, bu onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın … İdare Mahkemesine gönderilmesine, 19/01/2022 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.