Danıştay 6. Daire, Esas No: 2019/11682, Karar No: 2021/13012

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : …Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : …Lojistik Uluslararası Nakliyat Petrol İnş.Tar. San. ve Tic. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : …Bölge İdare Mahkemesi …İdari Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 2872 sayılı Çevre Kanununun 8. maddesi ile Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliğinin 23, 24 ve 25. maddelerinin ihlal edildiğinden bahisle, davacı şirkete 152.925,00-TL idari para cezası verilmesine ilişkin …tarih ve …sayılı Kocaeli Büyükşehir Belediye Encümeni kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …İdare Mahkemesince verilen …tarih ve E:…, K:…, sayılı kararda; davacı şirkete ait …plakalı aracın Gebze İlçesi, …Mahallesi, …isimli işletmenin önünde bulunan karayoluna hafriyat toprağı döktüğü, taşıma sırasında oluşabilecek çevresel kirlenmeyi önlemek amacıyla hafriyat yüklü dorsenin üzerinin uygun malzemeyle kapatılmadığı, ‘Hafriyat Toprağı, İnşaat/Yıkıntı Atıkları Taşıma İzin Belgesi’ ile ‘Atık Taşıma ve Kabul Belgesi’ olmadan izinsiz olarak inşaat atığı taşıdığı, 2872 sayılı Kanun ve Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine aykırı olarak hareket edildiği hususlarının sabit olduğunun anlaşılması karşısında, davacı şirkete idari para cezası verilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İdari Dava Dairesince verilen kararda; Gebze İlçe Jandarma Komutanlığı görevlilerince düzenlenen tutanakta …plakalı kamyon ve bu kamyona bağlı …plakalı dorsenin yapılan kontrolünde hafriyat taşıma ile ilgili herhangi bir belgesinin bulunmadığının belirtildiği, Çevre Kanunu kapsamındaki uygulamaların denetlenmesi yetkisinin Çevre ve Şehircilik Bakanlığına ait olduğu, bu yetkinin, Bakanlıkça; il özel idarelerine, çevre denetim birimlerini kuran belediye başkanlıklarına, Denizcilik Müsteşarlığına, Sahil Güvenlik Komutanlığına ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre belirlenen denetleme görevlilerine devredilebileceği, bu itibarla, söz konusu tutanağın davalı idareye gönderilmesi üzerine dava konusu idari para cezasının verildiğinin anlaşıldığı, 2872 sayılı Çevre Kanunu uyarınca Jandarma Genel Komutanlığına yapılan bir yetki devri olmadığı ve denetim yetkisi bulunmayan kurumda görevli jandarmalar tarafından düzenlenen tutanağa dayanılarak idari para cezası verilmesinde hukuka uyarlık bulunmadığından, davanın reddi yolundaki istinafa konu kararda hukuki isabet bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun kabulüne, İdare Mahkemesi kararının kaldırılarak dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Yönetmelik hükümlerine aykırı olarak hafriyat taşındığının sabit olduğu, kolluk kuvvetlerince yapılan kontrolde yapılan tespit üzerine düzenlenen tutanağa dayanılarak tesis edilen işlemin usul ve yasaya uygun olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’NUN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Gebze İlçe Jandarma Komutanlığı ekipleri tarafından 16.06.2017 günü düzenlenen tutanakta; Gebze İlçesi, …Mahallesi, …isimli işletmenin önünde bulunan karayoluna hafriyat toprağı dökerek giden …plakalı aracın olduğu, araç sürücüsü tarafından hafriyat toprağı taşınması ile ilgili herhangi bir belgesinin olmadığını ve ibraz edemeyeceğini beyan edildiği, …plakalı dorsenin üzerinde bulunan çadırın çekili olmadığı hususlarının tespit edilmesi üzerine anılan tutanağa istinaden, Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanlığı teknik ekiplerince yapılan incelemede …plakalı aracın Kocaeli Büyükşehir Belediyesi uydu takip sistemine uyumlu Hafriyat Araçları Uydu Takip Cihazının, ‘Hafriyat Toprağı, İnşaat/Yıkıntı Atıkları Taşıma İzin Belgesi’ ve ‘Atık Taşıma ve Kabul Belgesi’ olmadan izinsiz olarak inşaat atığı taşıdığının tespit edildiği belirtilerek gerekli eksik evrakların 09.10.2017 tarihine kadar tamamlatılması aksi takdirde, idari para cezası uygulanacağının 24.07.2017 tarihli yazı ile davacı şirkete bildirildiği, davacı tarafından 24.08.2017 tarihli dilekçe ile idareye sunulan belgelerin sadece Mardin il sınırlarında geçerli olduğu, Kocaeli il sınırlarında geçerli olmadığı anlaşıldığından bahisle Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanlığı Encümeninin …tarih ve …sayılı kararıyla davacı şirket hakkında 152.925,00-TL idari para cezası verilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT ve HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
2803 sayılı Jandarma Teşkilat, Görev ve Yetkileri Kanununun 3. maddesinde, Jandarmanın, emniyet ve asayiş ile kamu düzeninin korunmasını sağlayan ve diğer kanunların verdiği görevleri yerine getiren silahlı genel kolluk kuvveti olduğu, ”Jandarmanın genel olarak görevleri”ni düzenleyen 7. maddesinde, Jandarmanın sorumluluk alanlarında emniyet ve asayiş ile kamu düzenini sağlamak, korumak ve kollamak, kaçakçılığı men, takip ve tahrik etmek, suç işlenmesini önlemek için gerekli tedbirleri almak ve uygulamak, ceza infaz kurumları ve tutukevlerinin dış korunmalarını yapmak, (b) ve (c) bentlerinde belirtilen görevler dışında kalan ve diğer kanun ve nizam hükümlerinin icrası ile bunlara dayalı emir ve kararlarla Jandarmaya verilen görevleri yapmakla görevli olduğu hükmüne yer verilmiştir.
Jandarmanın genel olarak görev ve sorumluluk alanının, polis ve sahil güvenlik teşkilatının görev alanının dışındaki yerler olduğu, Jandarmanın görev alanının genellikle Ülkemizin kırsal kesimleri olduğu görülmektedir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden; Jandarmanın sorumluluk alanlarında kamu düzenini korumak, asayiş ile kamu düzenini sağlamak, koruma ve kollamak ve bunun için gerekli tedbirleri almak ve uygulamak görevinin bulunduğu, çevrenin korunmasına ve kirletilmesinin önlenmesine yönelik uygulamaların da kamu düzenine ilişkin olduğu, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının çevre denetimi ile ilgili görevli personel kapasitesinin sınırlı olması nedeniyle geniş bir alanı kapsayan ülkenin kırsal alanlarında çevre denetiminin yeterince ve sağlıklı bir şekilde gerçekleştirilmesinin mümkün olmadığı da dikkate alındığında Jandarmanın Çevre Kanunu kapsamındaki konusu suç teşkil eden fiil ve uygulamaları tespit yetki ve görevinin bulunduğunun kabulü gerekmektedir.
Nitekim Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 05/12/2019 tarihli, E:2019/616, K:2019/6248 sayılı kararı da bu yönde olup, görev ve sorumluluk alanı çerçevesinde jandarma personelinin Çevre Kanununa ilişkin, konusu suç teşkil eden fiil ve uygulamaları tespit etme yetkisi ve görevinin bulunduğu sonucuna varılmıştır.

Bu itibarla, dava konusu işlemin iptaline ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın reddi yolundaki Mahkeme kararının kaldırılarak yukarıda özetlenen gerekçeyle dava konusu işlemin iptali yolunda temyize konu …Bölge İdare Mahkemesi …İdari Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 24/11/2021 tarihinde, kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.