Danıştay 6. Daire, Esas No: 2018/9549, Karar No: 2021/7863

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın, usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Gaziantep ili, Şehitkamil ilçesi, … Mahallesi, … ada, … sayılı parselin bulunduğu alanda yapılan 1/5.000 ölçekli nazım imar planı revizyonunun onaylanmasına ilişkin … tarih ve … sayılı Gaziantep Büyükşehir Belediye Meclisi kararının ve bu karara yapılan itirazın reddine dair … tarih ve … sayılı belediye meclisi kararının iptali istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; dava konusu 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliğinin … ada, … sayılı parsele ilişkin kısmı yönünden; dava dosyası içerisinde yer alan 1/5000 ölçekli revizyon nazım imar planı ile bu planın dayanağı 1/25000 ölçekli nazım imar planın birlikte incelenmesinden, … ada, … sayılı parselin 1/25000 ölçekli nazım imar planında “orta yoğunluklu kentsel gelişme alanı” kullanımında, dava konusu 1/5000 ölçekli nazım imar planı revizyonunda “düşük yoğunluklu gelişme konut alanı” kullanımda olduğu, kullanım kararları yönünden ölçekler arası tutarlılığın sağlanmasına karşın yoğunluk kararları bakımından yürürlükteki 1/25000 ölçekli nazım imar planında orta yoğunluklu kentsel gelişme alanı olarak 250 Kişi/Ha brüt yoğunluk, dava konusu 1/5000 ölçekli nazım imar planı revizyonunda ise düşük yoğunluklu gelişme konut alanı olarak 51-120 Kişi/Ha brüt yoğunluk öngörülmesinde planların kademeli birlikteliği ilkesine, planlama tekniklerine, imar mevzuatına ve hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçesinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Dava konusu alanın büyük çoğunluğunun jeolojik etüt raporunda Önlemli Alan (ÖA) notasyonu içinde kaldığı, Önlemli Alanlara ilişkin “temel kazı ve dolgu çalışmaları istinat duvarıyla desteklenmesi ve seyrek iskan yapılması gerekmektedir” notu bulunduğu, bilirkişi raporuna yapılan itirazların Mahkemece değerlendirilmediği ve raporun karara esas alınacak yeterlikte olmadığı, dava konusu imar planının mevzuata, kamu yararına ve üst ölçekli planlara uygun olduğu ileri sürülmektedir.

SAVUNMANIN ÖZETİ : Temyiz edilen kararda bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, usul ve kanuna uygun olan kararın onanması gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’ÜN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
Gaziantep ili, Şehitkamil ilçesi, … Mahallesi, … ada, … sayılı parselin bulunduğu alanın orta yoğunluklu gelişme konut alanı kullanımından düşük yoğunluklu gelişme konut alanı kullanımına dönüştürülmesine dair 1/5000 ölçekli nazım planı revizyonunun onaylanmasına ilişkin … tarih ve … sayılı Gaziantep Büyükşehir Belediye Meclisi kararının ve bu karara yapılan itirazın reddine dair … tarih ve … sayılı belediye meclisi kararının iptali istemiyle bakılmakta olan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanunu’nun 5. maddesinin dava konusu işlem tarihinde yürürlükte bulunan halinde, “Nazım İmar Planı; varsa bölge veya çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklüklerini ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla beraber bütün olan plandır.” hükmü yer almıştır.
Anılan Kanun’da yer alan tanıma göre nazım imar planları, bir kentin gelecekteki nüfus ve işgücü tahmin ve dağılımlarına bağlı olarak alacağı formu ve ticaret, sanayi, konut gibi bölgelerle iskan bakımından yoğun veya seyrek bölgeleri ve iskana elverişli, iskana elverişli olmayan veya iskana izin verilmeyen bölgeleri, sosyal donatı alanları, kamusal ve yeşil alanları da içerecek şekilde kentin gelişme yönlerini, ana ulaşım sistemine ait bilgileri ana hatları ile göstermek suretiyle arazi parçalarının kullanma şekillerini belirleyen planlardır. Bu planlarda yerleşmenin gelişme yönü, büyüklüğü ve arazi kullanımlarının fonksiyonel dağılımı ve genel yoğunlukları belirlenmekte ve alt ölçekteki uygulama imar planları da ancak nazım imar planları esaslarına göre çizilebilmektedir.
3194 sayılı Yasanın 6. maddesinin işlem tarihinde yürürlükte olan halinde, planlar kapsadıkları alan ve amaçları açısından bölge planları ve imar planları olarak iki ana kategoriye ayrılmış, imar planları da uygulamaya esas olan uygulama imar planları ve bu planın hazırlanmasındaki temel hedefleri, ilkeleri ve arazi kullanım kararlarını belirleyen nazım imar planları olarak sınıflandırılmıştır. Anılan Yasanın 8. maddesinde ise alt ölçekli planların üst ölçekli planlarda belirlenen planlama ana ilkelerine, stratejilerine ve kararlarına uyumlu olması zorunluluğu getirilmiştir.
Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği’nin “Amaç” başlıklı 1. maddesinde, bu yönetmeliğin amacının, fiziki, doğal, tarihi ve kültürel değerleri korumak ve geliştirmek, koruma ve kullanma dengesini sağlamak, ülke, bölge ve şehir düzeyinde sürdürülebilir kalkınmayı desteklemek, yaşam kalitesi yüksek, sağlıklı ve güvenli çevreler oluşturmak üzere hazırlanan, arazi kullanım ve yapılaşma kararları getiren mekânsal planların yapımına ve uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemek olduğu belirtilmiş, “Tanımlar” başlığı altında düzenlenen 4. maddesinde; “Nazım imar planı: Mevcut ise çevre düzeni planının genel ilke, hedef ve kararlarına uygun olarak, arazi parçalarının genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, çeşitli kentsel ve kırsal yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, kentsel, sosyal ve teknik altyapı alanlarını, ulaşım sistemlerini göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere, varsa kadastral durumu işlenmiş olarak 1/5000 ölçekte, büyükşehir belediyelerinde 1/5000 ile 1/25000 arasındaki her ölçekte, onaylı halihazır haritalar üzerine, plan notları ve ayrıntılı raporuyla bir bütün olarak hazırlanan planı ifade eder” kuralı yer almaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İmar planları, çeşitli kentsel işlevler arasında var olan ya da sağlanabilecek olanaklar ölçüsünde en iyi çözüm yollarını bulmak, belde halkına iyi yaşama düzeni ve koşulları sağlamak amacıyla kentin kendine özgü yaşayış biçimi ve karakteri, nüfus, alan, hizmet ve yapı ilişkileri, yörenin gerek çevresiyle ve gerekse çeşitli alanları arasında olan bağlantılar gözönüne alınarak hazırlanır.
Toplum yaşamını yakından etkileyen fiziksel çevrenin sağlıklı bir yapıya kavuşturulması ve toprağın koruma ve kullanma dengesinin en rasyonel biçimde belirlenmesi için hazırlanan imar planlarının yargısal denetiminde, bu hususlara uyulup uyulmadığının, planlanan yörede taşınmazların imar planında tahsis edildikleri amaç yönünden şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararına uygunluk açısından incelenmesi gerekmektedir.
İmar planları yapılırken 1/25000 ölçekli nazım imar planı ile belirlenen yapılaşma koşulları 1/5000 ölçekli planda aynen korunabileceği gibi bölgenin doğal yapısı, jeoljik yapısı veya başka etkenlerden dolayı daha düşük yapılaşma koşulları belirlenebilecektir. Bu durum 1/5000 ölçekli nazım imar planının üst ölçekli plan olan 1/25000 ölçekli plana aykırı olduğu anlamına gelmeyecektir. Ancak, 1/5000 ölçekli imar planıyla 1/25000 ölçekli imar planında getirilen yoğunluk kararından fazla yapılaşma koşulu getirilemeyeceği tabiidir.
Dava konusu taşınmazların 1/100000 ölçekli çevre düzeni planında “kentsel gelişme alanında”, Gaziantep Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile onaylanan 1/25000 ölçekli nazım imar planında (üst sınır niteliğinde olan) “orta yoğunluklu kentsel gelişme alanında (150 k/ha-250 k/ha)”, Gaziantep Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile onaylanan 1/5000 ölçekli nazım imar planında ise “orta yoğunlukta gelişme konut alanında (brüt 250 k/ha)” kaldığı ve Gaziantep Valiliği Bayındırlık ve İskan Müdürlüğünün 25.07.2006 onay tarihli jeolojik ve jeoteknik etüt raporu doğrultusunda “Önlemli Alanlarda” işaretlendiği, dava konusu 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliği ile taşınmazların bulunduğu alana “düşük yoğunluklu konut alanı (51-120 k/ha)” kullanımının getirildiği anlaşılmıştır.
Bu durumda, 1/25000 ölçekli nazım imar planında belirtilen brüt yoğunluk değerleri her ne kadar bağlayıcı olsa da, donatı alanlarının niceliksel ve niteliksel dağılımının 1/5000 ölçekli nazım imar planında belirlendiği, dava konusu taşınmazların içinde yer aldığı alanda 1/25000 ölçekli nazım imar planında belirlenen yoğunluk değerleri doğrultusunda onaylanan 1/5000 ölçekli nazım imar planının da jeolojik ve jeoteknik etüt raporuna uygun olduğu ve taşınmazların yoğunluk kararları açısından plan kademelendirilmesi ilkelerine aykırı bir durum görülmediğinden davaya konu 1/5000 ölçekli nazım imar planı revizyonunda hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Bu itibarla, işlemin iptali yolundaki Mahkeme kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolunda verilen temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi kararında isabet bulunmamaktadır.