Danıştay 6. Daire, Esas No: 2018/9014, Karar No: 2022/101

KARARIN DÜZELTİLMESİNİ İSTEYEN
(DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALILAR): 1- … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
2- … Belediye Başkanlığı-…
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Altıncı Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Sakarya ili, … ilçesi, … mevki, … pafta, … parsel sayılı taşınmazı kapsayan alanda Sakarya Büyükşehir Belediye Meclisi’nin … tarih ve … sayılı kararı ile onaylanan 1/5000 ölçekli revizyon nazım imar planı ile Serdivan Belediye Meclisi’nin … tarih ve … sayılı kararı ile kabul edilen ve Sakarya Büyükşehir Belediye Meclisi’nin … tarih ve … sayılı kararı ile değiştirilerek onaylanan Serdivan İlçesi Merkez 1.Kısım (Güney) 1/1000 ölçekli revizyon uygulama imar planının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile; mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda hazırlanan bilirkişi raporundaki tespitler ile dava dosyasında yer alan diğer tüm bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, uyuşmazlığa konu parseli kapsayan alanda kabul edilen dava konusu 1/1000 ölçekli revizyon uygulama imar planı ile 1/5000 ölçekli revizyon nazım imar planının kamu yararına, şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve imar mevzuatına uygun olduğu sonucuna ulaşıldığından dava konusu işlemlerde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Davacı tarafından yapılan temyiz başvurusu üzerine, Danıştay Altıncı Dairesince, temyize konu karar hukuk ve usule uygun bulunmuş ve kararın onanmasına karar verilmiştir.

KARAR DÜZELTME TALEP EDENİN İDDİALARI: Dava konusu işlemler ile parselinin bir kısmının bölünerek plan kapsamına alındığı ve yapılaşmaya açıldığı bir kısmının ise plan kapsamı dışında bırakılarak ”diğer tarım alanı” olarak planlandığı, böylelikle parsel bütünlüğünün bozulduğu, ilgili mevzuatlarda ”diğer tarım arazisi” adı altında bir kullanım kararının bulunmadığı, eğimli arazide tarım yapılıp yapılamayacağı ve/veya burada özel önlemli yapılaşmanın mümkün olup olamayacağı uzman kişi veya kuruluşlar tarafından incelenmeksizin planlama bölgesinde bulunan eğimli arazilerin plan sınırı dışında bırakıldığı, taşınmazın diğer tarım alanı olarak planlanması gerektiğine dair Tarım Müdürlüğü görüşünün bulunmadığı, bölgenin toprak ve arazi yapısının tarım yapmaya elverişli olmadığı, taşınmazda uzun yıllardan bu yana tarımsal bir faaliyet yapılmadığı, gelecekte de burada tarım yapılmasının mümkün olmadığı, Adapazarı ve Hendekte bulunan verimli tarım arazileri sanayi ve konut alanı olarak planlanmakta iken tepeli ve eğimli bir arazi olan taşınmazının tarım alanı olarak planlanmasının nimet-külfet dengesini bozduğu, mülkiyet hakkını kullanmasını imkansız hale getirdiği, tüm bu nedenlerle dava konusu imar planlarının hukuka aykırı olduğu ve iptali gerektiği ileri sürülmektedir.

DAVALILARIN SAVUNMASI:
… Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından; Karar düzeltme isteminin reddi gerektiği
savunulmaktadır.
… Belediye Başkanlığı tarafından; Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’NİN DÜŞÜNCESİ: Kararın düzeltilmesi isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

6545 sayılı Türk Ceza Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 103. maddesinin b) bendi ile 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesi yürürlükten kaldırılmış ise de; anılan Yasanın 27. maddesiyle 2577 sayılı Yasaya eklenen Geçici 8. maddenin 1. fıkrasındaki “Bu Kanunla idari yargıda kanun yollarına ilişkin getirilen hükümler, 2576 sayılı Kanunun, bu Kanunla değişik 3 üncü maddesine göre kurulan bölge idare mahkemelerinin tüm yurtta göreve başlayacakları tarihten sonra verilen kararlar hakkında uygulanır. Bu tarihten önce verilmiş kararlar hakkında, kararın verildiği tarihte yürürlükte bulunan kanun yollarına ilişkin hükümler uygulanır.” kuralı uyarınca, bu maddeye göre kararın düzeltilmesi yolundaki istemin incelemesine geçildi.
Kararın düzeltilmesi dilekçesinde ileri sürülen nedenler, 2577 sayılı Kanunun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi hükmüne uygun bulunduğundan, karar düzeltme isteminin kabulü ile Danıştay Altıncı Dairesinin 19/06/2018 tarih ve E:2016/13891, K:2018/6129 sayılı kararı kaldırılarak uyuşmazlık yeniden incelendi:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Uyuşmazlık konusu taşınmaz; Sakarya Büyükşehir Belediyesi Meclisi’nin … tarih ve … sayılı kararı ile onaylanan, … tarih ve … sayılı kararıyla değişikliğe uğrayıp kesinleşen 1/25000 ölçekli nazım imar planında; ”diğer tarım alanları”, Sakarya Büyükşehir Belediye Meclisi’nin … tarih ve … sayılı kararı ile onaylanan ve … tarih ve … sayılı kararı ile kesinleşen 1/5000 ölçekli revizyon nazım imar planında; ”diğer tarım alanları” olarak planlanmış, üst ölçekli plan kararları doğrultusunda hazırlanan ve Serdivan Belediye Meclisi’nin … tarih ve … sayılı kararı ile kabul edilen ve Sakarya Büyükşehir Belediye Meclisi’nin … tarih ve … sayılı kararı ile değiştirilerek onaylanan Serdivan İlçesi Merkez 1.Kısım (Güney) 1/1000 ölçekli revizyon uygulama imar planında ise; tamamı ”diğer tarım alanı” vasfında olduğundan plan onama sınırı dışında bırakılmıştır. Davacı tarafından 05.01.2015 tarihli dilekçe ile bu imar planına yapılan itirazın reddi üzerine de bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
İşlem tarihindeki yürülükteki şekliyle 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 5. maddesinde, nazım imar planı; varsa bölge veya çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla beraber bütün olan plan; uygulama imar planı da; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan olarak tanımlanmıştır.
3194 sayılı İmar Kanununun 6. maddesinde, planlar kapsadıkları alan ve amaçları açısından bölge planları ve imar planları olarak iki ana kategoriye ayrılmış, imar planları da uygulamaya esas olan uygulama imar planları ve bu planın hazırlanmasındaki temel hedefleri, ilkeleri ve arazi kullanım kararlarını belirleyen nazım imar planları olarak sınıflandırılmıştır. Anılan Kanun’un 8. maddesinde ise alt ölçekli planların üst ölçekli planlarda belirlenen planlama ana ilkelerine, stratejilerine ve kararlarına uyumlu olması zorunluluğu getirilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen Kanun hükümleri uyarınca alt ölçekli planların üst ölçekli planlarda belirlenen planlama ana ilkelerine, stratejilerine ve kararlarına uyumlu olması zorunludur. Planların kademeli birlikteliği ve planlama hiyerarşisi olarak da adlandırılan bu ilke gereği alt ölçekli planın hukuki denetiminin yapılabilmesi üst ölçekli planın varlığına bağlıdır. Aksi halde alt ölçekli plan dayanaksız kalacağından hukuka uygunluğundan söz etmek mümkün olmayacaktır.
Bakılan uyuşmazlıkta, dava konusu imar planlarının dayanağı niteliğinde olan Sakarya Büyükşehir Belediyesi Meclisi’nin … tarih ve … sayılı kararı ile onaylanan, … tarih ve … sayılı belediye meclisi kararıyla değişikliğe uğrayıp kesinleşen 1/25000 ölçekli nazım imar planının … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:… ve K:… sayılı kararı ile tümüyle iptaline karar verildiği, bu kararın Dairemizin 03.10.2017 tarihli E:2015/2290, K:2017/7093 sayılı kararı ile onandığı görülmüştür.
Bu durumda, uyuşmazlık konusu taşınmazı kapsayan alanda kabul edilen 1/25000 ölçekli nazım imar planında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verildiği görüldüğünden, üst ölçekli bu plan kararları doğrultusunda hazırlanarak kabul edilen dava konusu 1/5000 ölçekli nazım imar planında ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planında hukuka uygunluk, davanın reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamıştır.