Danıştay 6. Daire, Esas No: 2018/7766, Karar No: 2022/2289

TEMYİZ EDEN (DAVALILAR) :1- … Bakanlığı-ANKARA
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …
2- … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

DİĞER DAVALI İDARE : … Belediye Başkanlığı-…
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

DAVACI YANINDA MÜDAHİL : … Otomotiv ve Savunma Sanayi AŞ
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Sakarya ili, … ilçesi, … pafta, … ve … parseller ile … pafta, … parsel sayılı taşınmazları kapsayan alanda Sakarya Büyükşehir Belediye Meclisi’nin … tarih ve … sayılı kararı ile kabul edilen 1/5000 ölçekli nazım imar planı ile Sakarya Büyükşehir Belediye Meclisi’nin … tarih ve … sayılı kararı ile kabul edilen 1/1000 ölçekli uygulama imar planının ve bu plana yapılan itirazın reddine ilişkin Sakarya Büyükşehir Belediye Meclisi’nin … tarih ve … sayılı kararının ve bu alanda ilave imar planı yapılması için 5403 sayılı Kanun’un 13. maddesinin (d) bendi uyarınca kamu yararı kararı alınmasına ilişkin İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü’nün … tarih ve … sayılı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile; … İdare Mahkemesi’nin E:2015/890 sayılı dosyasında yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi neticesinde hazırlanan bilirkişi raporu ile dosyanın birlikte değerlendirilmesinden, İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü’nün … tarih ve … sayılı kamu yararı kararı dayanak alınmak suretiyle hazırlanan dava konusu 1/5000 ölçekli nazım imar planının uyuşmazlık konusu parsellere getirilen arazi kullanım kararı açısından dayanağı 1/25000 ölçekli nazım imar planı hükümleri ile çelişmediği, ancak ölçeğinin gerektirdiği ayrıntıda hazırlanmadığı, süs bitkiciliği üretimi dışında ne tür kullanımlara yer verileceği ve ana ulaşım akslarının nasıl düzenleneceğinin belirtilmediği anlaşıldığından, dava konusu 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliğinde hukuka uygunluk bulunmadığı, dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği ile de planlama alanında düzenlenen sosyo-kültürel tesis alanı ve kongre merkezi, Ar-Ge merkezi, eğitim tesis alanı, ticaret alanı, ibadet yeri, teknik altyapı alanı ve botanik park kullanımlarının alanın fuar kullanım kararıyla uyumlu olduğu, 40 metrelik yolun şehircilik ilkeleri ve planlama esasları açısından doğru bir yaklaşım olduğu ancak ulaşım ve yeşil alan kurgusunun alanın tarımsal niteliğinin korunması yaklaşımıyla uyumlu olmadığı, E:0,60 yapılaşma koşulunun söz konusu kullanımlar için kalıcı yapı yapılmasına imkan tanıyacağı, bu haliyle dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinde de hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDEN DAVALI … BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANLIĞI’NIN İDDİALARI : Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesince verilen kararın usul ve yasaya aykırı olduğu bozulmasına karar verilmesi gerektiği ileri sürülmüştür.

TEMYİZ EDEN DAVALI … BAKANLIĞI’NIN İDDİALARI : 5403 sayılı Kanun’un 13. maddesinin (d) bendi uyarınca Bakanlık tarafından tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı, Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesince verilen kararın bozulmasına karar verilmesi gerektiği ileri sürülmüştür.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’NİN DÜŞÜNCESİ : Temyiz istemlerinin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının ek gerekçe ile onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, Kanun Hükmünde Kararnamenin Geçici 1. maddesi, 10.07.2018 tarihli, 30474 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 1 numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 97., 99.,100. ve 256. maddeleri ile 15.07.2018 tarihli, 30479 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 4 numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 798. maddesi uyarınca da İçişleri Bakanlığı hasım mevkiinden çıkarılarak Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının hasım mevkiine alınmasına karar verilerek, gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
İLGİLİ MEVZUAT:
İşlem tarihindeki yürülükteki şekliyle 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 5. maddesinde: “Nazım İmar Planı; varsa bölge veya çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlemiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla beraber bütün olan plandır. Uygulama İmar Planı; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plandır.” şeklinde nazım ve uygulama imar planlarının tanımları yapılmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer alan hükümlere göre, nazım imar planları, halihazır haritalar üzerine çizilen ve ticaret, sanayi, konut gibi bölgelerle iskan bakımından yoğun veya seyrek bölgeleri ve iskana elverişli, iskana elverişli olmayan veya iskana izin verilmeyen bölgeleri, topografik özelliklerden faydalanma konularını, ulaşım sistemlerini ve bu gibi ana hatları göstermek suretiyle arazi parçalarının genel kullanma şekillerini belirleyen planlar, uygulama imar planları ise, varsa kadastral durumu da işlenmiş halihazır haritaların üzerine nazım plan esaslarına göre çizilen ve yol, yapı adası ve muhtelif bölgelerin detayları ile inşaat nizamlarını ve uygulama için gerekli bilgileri içeren planlardır.
Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği’nin ”Nazım imar planı” başlıklı 23. maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinin n) alt bendinde; ana ulaşım sistemlerinin (karayolu, demiryolu, denizyolu, havayolu, terminal, gar, liman ve havalimanı) planda gösterilmesi gerektiği ifade edilmiştir.
Dolayısıyla, 1/5000 ölçekli nazım imar planında, 10,00 metre enkesitli trafik yollarının ulaşım sistemlerinin ve ulaşım problemlerinin çözümünün gösterilmesi gerekmekte, daha dar enkesitli olan yaya yolunun ise üst ölçekli nazım imar planında yer almadan da 1/1000 ölçekli uygulama imar planında gösterilmesi mümkün bulunmaktadır.
Dava konusu 1/5000 ölçekli planda 10 metre ve üstü trafik yollarının gösterilmediği, fuar alanlarının ticari faaliyete, süs bitkiciliği alanlarının ise ekim-dikim faaliyetine konu farklı kullanımlar içermesi nedeniyle bu alanların ayrı lejantlar ile gösterilmesi gerekirken planlama bölgesinde bu alanların ”süs bitkiciliği ve fuar alanı” olarak tek bir lejant ile gösterildiği, bu nedenle plan genelinde hangi alanların ekim-dikim, hangi alanların süs bitkilerinin sergilenmesi faaliyeti için kullanılacağı anlaşılamadığından, dava konusu 1/5000 ölçekli planda bu yönlerden de hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Dava konusu 1/1000 ölçekli plan incelendiğinde ise tarım arazilerinin üzerinden 15 metre ve 20 metre genişliğinde oldukça geniş yollar geçirilerek tarım arazilerinin bütünlüğüne zarar verildiği, kıymetli tarım toprakları parçalandığı ve plan genelinde uyuşmazlık konusu taşınmazlardan hangisinin ekim dikim faaliyeti, hangisinin süs bitkilerinin sergilenmesi faaliyeti için kullanılacağı da anlaşılamadığından dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planında bu yönden de hukuka uyarlık bulunmamaktadır.