Danıştay 6. Daire, Esas No: 2017/5444, Karar No: 2021/461

TEMYİZ EDENLER : I- DAVACILAR
1- …
…
9- …
VEKİLİ : Av. …
II- DAVALILAR
1- … Bakanlığı
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …
2- … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
3- … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAFLAR : I- DAVALILAR
1- … Bakanlığı
2- … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
3- … Belediye Başkanlığı
II- DAVACILAR
1- …
…
9- …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İstanbul İli, Fatih İlçesi, … Mahallesi, … Kapısı Sokak, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmaza ilişkin 04.10.2012 tarihli 1/1000 ölçekli Fatih Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı ile 30.12.2011 tarihli 1/5000 ölçekli Fatih Koruma Amaçlı Nazım İmar Planının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporla dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, davacılara ait parselin ticaret adaları içerisinde yapılaşmamış olması nedeniyle yeşil alan olarak ayrıldığı, yeşil bir sistem ve devamlılık sağlanmadığı, bölgenin bütününe hitap etmediği ve taşınmazın niteliklerinin park alanına uygun olmadığı görüldüğünden, dava konusu imar planlarında hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Bu sebeplerle, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İdari Dava Dairesince verilen kararda; 1/5000 ölçekli nazım imar planı yönünden Kanunda sayılan nedenler bulunmadığından kararın bu kısmına yapılan istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
1/1000 ölçekli uygulama imar planı yönünden değerlendirme yapıldığında; kademeli olarak yapılması gereken imar planlarında, her planın üst ölçekli plana uygun hazırlanması gerektiği, bu durumda 1/5000 ölçekli nazım imar planında ticaret alanında kalan taşınmazın 1/1000 ölçekli uygulama imar planında park ve yol alanında kalması nedeniyle üst ölçekli plana aykırı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 4. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun 1/5000 ölçekli nazım imar planına ilişkin kısmına ilişkin istinaf isteminin reddine, 1/1000 ölçekli plana ilişkin istinaf isteminin kabulüne mahkeme kararının bu kısmının kaldırılmasına ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planının iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI :
Davacılar tarafından, temyize konu kararın davanın reddine ilişkin kısmının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
Davalı idareler tarafından, temyize konu kararın dava konusu işlemin iptaline ilişkin kısmının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI :
Davacılar tarafından, temyize konu kararın dava konusu işlemin iptaline ilişkin kısmının onanması gerektiği ileri sürülmektedir.
Davalı idareler tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz istemlerinin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, dosyanın tekemmül ettiği görüldüğünden, yürütmenin durdurulması istemi hakkında karar verilmeksizin, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 17. maddesinin 2. fıkrası uyarınca davacıların duruşma istemi yerinde görülmeyerek gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Dava dosyasının incelenmesinden; davacıların hisseli maliki oldukları İstanbul İli, … İlçesi, … Mahallesi, … Kapısı Sokak, … pafta, … ada, … sayılı parselin önceki imar planlarında ticaret alanı fonksiyonunda kaldığı, dava konusu planlarla parselde 04.10.2012 tarihli 1/1000 ölçekli uygulama imar planı fonksiyon değişikliği yapılarak kısmen tescilli anıt eser, kısmen yol, kısmen de park alanına alınması üzerine anılan plan ile dayanağı 30.11.2011 tarihli 1/5000 ölçekli nazım imar planının iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı Kanunun 45.maddesinin 3.fıkrasında, “Bölge İdare Mahkemesi, yaptığı inceleme sonunda ilk derece mahkemesi kararını hukuka uygun bulursa istinaf başvurusunun reddine karar verir. Karardaki maddi yanlışlıkların düzeltilmesi mümkün ise gerekli düzeltmeyi yaparak aynı kararı verir.”, 4.fıkrasında, “Bölge İdare Mahkemesi, ilk derece mahkemesi kararını hukuka uygun bulmadığı takdirde istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verir. İnceleme sırasında ihtiyaç duyulması halinde kararı veren mahkeme veya başka bir yer idare ya da vergi mahkemesi istinabe olunabilir. İstinabe olunan mahkeme gerekli işlemleri öncelikle ve ivedilikle yerine getirir.” hükmü yer almaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Davacı tarafından … parsel sayılı taşınmazının üst ölçekli planlarda ticaret alanında kalıyorken alt ölçekli planlarda kısmen park, yol ve anıt eser olarak planlanması sebebiyle bakılmakta olan davanın açıldığı, davacının 24.09.2014 tarihli, 770173/13319 sayılı dilekçesine cevaben Fatih Belediye Başkanlığının … tarihli, … sayılı cevabında … parsel sayılı taşınmazın 1/1000 ölçekli uygulama imar planında geleneksel ticaret alanı ile tescillli anıt eser … Hamamı dahilinde, … parsel sayılı taşınmazın ise kısmen tescilli eser, kısmen yol ve kısmen park alanında kaldığı, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığının savunma dilekçesinde 65 parsel sayılı taşınmazın 1/5000 ölçekli nazım imar planında geleneksel ticaret alanında, 1/1000 ölçekli uygulama imar planında kısmen park ve dinlenme kısmen yol alanında kaldığı, Kültür ve Turizm Bakanlığının savunma dilekçesinde 65 parsel sayılı taşınmazın 1/5000 ölçekli nazım imar planında geleneksel ticaret alanında 1/1000 ölçekli uygulama imar planında kısmen tescilli yapı kısmen yol kısmen park alanında kaldığı, Fatih Belediye Başkanlığının temyiz dilekçesinde 65 sayılı taşınmazın 1/5000 ölçekli nazım imar planındaki ticaret fonksiyonun önceki planında mevcut olduğu, yürürlükteki 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planlarında park yol ve ticaret alanında kaldığının belirtildiği, İdare Mahkemesince mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu bilirkişi heyetince hazırlanan bilirkişi raporunda, “dava konusu parselin 1/100000 ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planında, meskûn alan lejantında kaldığı, 1/5000 ölçekli Tarihi Yarımada Koruma Amaçlı Nazım İmar Planında geleneksel ticaret alanında, önceki plan olan 22.05.2005 tarihli 1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planında, ticaret alanında, dava konusu 04.10.2012 tarihli 1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planında ise kısmen parklar ve dinlenme alanlarında, kısmen de yol alanında kaldığı, dava konusu parselin bir önceki plan olan 1/1000 ölçekli uygulama imar planında ticaret alanı lejantında kaldığı, 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ile 1/5000 ölçekli nazım imar planında “park ve dinlenme alanı” olarak ayrılan davacıya ait taşınmaza bu fonksiyon verilirken şehircilik ilkeleri ve planlama teknikleriyle bağdaştırılmadan ticaret adaları içerisindeki yapılaşmamış olması nedeniyle yeşil alan olarak seçildiği, yeşil bir sistem ve devamlılık sağlanmadığı ve bölgenin bütününe hitap etmediğinden, dava konusu parsele, dava konusu planlarla getirilen park ve dinlenme alanı işlevinin, üst ölçekli planlara uygun olmasına rağmen, parselin niteliklerinin park alanına uygun olmaması ve daha önceki planlardaki ticaret fonksiyonuna yönelik haklarının kaybı ve park alanı niteliği taşımadığından dava konusu planların şehircilik ve planlama tekniklerine ve kamu yararına uygun ve uygulanabilir olmadığı” görüş ve kanaatine yer verildiği anlaşılmıştır. Dava konusu taşınmazların kaldığı kullanım alanına ilişkin dosyada çelişkili bilgiler yer aldığı ve bu çelişkinin giderilmediği görülmüştür.
İdare mahkemesince, yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporla dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden bilirkişi incelemesinde 1/5000 ölçekli nazım imar planında uyuşmazlık konusu taşınmazın değerlendirme kısmında ticaret alanında kaldığı ifade edilmesine rağmen sonuç kısmında park alanında kaldığının ifade edildiği ve taşınmazın 1/5000 ölçekli nazım imar planında park alanında kaldığı kabul edilerek davacılara ait parselin ticaret adaları içerisindeki yapılaşmamış olması nedeniyle yeşil alan olarak ayrıldığı, yeşil bir sistem ve devamlılık sağlanmadığı, bölgenin bütününe hitap etmediği ve taşınmazın niteliklerinin park alanına uygun olmadığı görüldüğünden, dava konusu imar planlarında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ile dayanağı 1/5000 ölçekli nazım imar planının iptaline karar verildiği görülmüştür.
… İdare Mahkemesince dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ile dayanağı 1/5000 ölçekli nazım imar planının iptaline ilişkin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararına karşı taraflarca istinaf isteminde bulunulduğu, İdare Mahkemesince 1/5000 ölçekli nazım imar planında taşınmazın park alanına ayrılmasının hukuka uygun olmadığı gerekçesiyle iptaline karar verildiği ve idari dava dairesi kararının devamında 1/5000 ölçekli nazım imar planında taşınmazın ticaret alanında kaldığının ifade edilmesine rağmen 1/5000 ölçekli nazım imar planı yönünden istinaf isteminin reddine karar verildiği, 1/1000 ölçekli uygulama imar planı yönünden ise dava konusu taşınmazın 1/5000 ölçekli nazım imar planında taşınmazın ticaret alanında kaldığı, 1/1000 ölçekli uygulama imar planında taşınmazın yol ve park alanı kullanımına ayrılmasının planlar arası hiyerarşiye aykırı olması sebebiyle hukuka uygun olmadığı gerekçesiyle istinaf isteminin kabulüne, 1/1000 ölçekli uygulama imar planının iptaline yönelik mahkeme kararı kaldırılarak dava konusu işlemin iptaline karar verildiği anlaşılmıştır. Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi tarafından 1/5000 ölçekli nazım imar planındaki fonksiyonun 1/5000 ölçekli nazım imar planı yönünden yapılan incelemede park alanı olarak, 1/1000 ölçekli uygulama imar planı yönünden yapılan incelemede taşınmazın nazım imar planında ticaret alanı olarak ele alındığı görüldüğünden kararın kendi içinde çeliştiği sonucuna varılmıştır.
Bu durumda, dava konusu taşınmazların uyuşmazlık konusu imar planlarındaki kullanım alanının açıklığa kavuşturulmadan eksik incelemeye dayalı ve kendi içinde çelişkili olan temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacıların ve davalıların temyiz isteminin kabulüne, kullanılmayan yürütmenin durdurulması harcının davalı idarenin istemi halinde iadesine,
2. Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun kararın 1/5000 ölçekli nazım imar planına yönelik kısmının reddine, 1/1000 ölçekli uygulama imar planına ilişkin kısmının kaldırılmasına ve bu kısma yönelik dava konusu işlemin iptaline ilişkin temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 26/01/2021 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.