Danıştay 6. Daire, Esas No: 2016/6569, Karar No: 2021/735

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Genel Müdürlüğü (… Bölge Müdürlüğü)
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …,Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: İstanbul İli, … İlçesi, … Mahallesi, … ada, … ve … parsel sayılı taşınmazın … gn … sayılı İstanbul III Nolu Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu kararı doğrultusunda kamulaştırılmasına ilişkin … tarih, … sayılı Vakıflar Genel Müdürlüğü işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Temyize konu kararda; vakıflar meclisi tarafından alınmış bir kamu yararı kararı olmaksızın genel müdür oluru ile kamulaştırma kararının tesis edildiği, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun kamu yararı kararı verecek merciler başlıklı 5. maddesi ile 5737 sayılı Vakıflar Kanununun Meclisin Görevleri başlıklı 42. maddesindeki hükümler uyarınca vakıflar meclisinin görevleri arasında yer alan bir konuda genel müdürlüğün kamulaştırma yapma yetkisinin bulunmadığı sonucuna ulaşıldığından dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Dava konusu taşınmazlar ile ilgili olarak açılan tapu iptali ve tescil davasında … Asliye Hukuk Mahkemesince taşınmazların davacı kurum adına tapuda tesciline karar verildiği, bakılan davanın konusuz kaldığı, bilirkişi heyeti tarafından düzenlenen raporda dava konusu taşınmazların cami ile bütünlük arzettiği, caminin ayrılmaz bir parçası niteliğinde olduğu, kamulaştırma kararının uygun olduğu yönünde görüş bildirildiği, iptali istenen kamulaştırma kararında hukuka aykırılık bulunmadığı, temyize konu mahkeme kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’NIN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY : İstanbul İli, … İlçesi, … Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı 84,00 m2 yüz ölçümlü eski eser tescilli Camii Şerif vasıflı … Vakfı adına kayıtlı taşınmazın altında yer alan … ve … sayılı parsellerde bulunan dükkan vasıflı taşınmazların 22.07.1983 onay tarihli 1/1000 ölçekli Boğaziçi Sahil Şeridi ve Öngörünüm Bölgesi Uygulama İmar Planında, tescilli 1. grup korunması gerekli kültür varlığı olan … Camiinin bulunduğu, … parsel sayılı taşınmaz ile birlikte “cami alanında” kaldığı, İstanbul III numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun … tarih ve … sayılı kararı ile caminin ayrılmaz bir parçası olması nedeniyle cami bütününde değerlendirilmesi koşuluyla kamulaştırılmasında kültür varlığı açısından bir sakınca bulunmadığına yönelik kararı üzerine, Vakıflar Genel Müdürlüğünün … tarih, … sayılı oluru ile kamulaştırılmasına karar verilmiştir. Bunun üzerine davacı tarafından kamulaştırma işleminin iptali istemiyle bakılan davanın açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 3. maddesinin birinci fıkrasında; idarelerin, kanunlarla yapmak yükümlülüğünde bulundukları kamu hizmetlerinin veya teşebbüslerinin yürütülmesi için gerekli olan taşınmaz malları, kaynakları ve irtifak haklarını; bedellerini nakden ve peşin olarak veya maddede belirtilen hallerde eşit taksitlerle ödemek suretiyle kamulaştırma yapabilecekleri belirtilmiş, aynı Kanunun 6. maddesinin son fıkrasında ise; onaylı imar planına veya ilgili bakanlıklarca onaylı özel plan ve projesine göre yapılacak hizmetler için ayrıca kamu yararı kararı alınmasına ve onaylanmasına gerek bulunmadığı, bu durumlarda yetkili icra organınca kamulaştırma işlemine başlanıldığını gösteren bir karar alınacağı hükme bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Kamulaştırma işlemleri, imar planına ya da kamu yararı kararına dayalı olarak veya ilgili bakanlıklarca onaylı özel plan ve projesine göre yapılacak hizmetler için idarelerin görmekle yükümlü bulundukları görevleri yerine getirmek amacıyla ancak kamu yararı amacıyla tesis edilebilir. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 6. maddesindeki hüküm gereği onaylı imar planına dayalı olarak yapılan kamulaştırma işlemlerinde ayrıca kamu yararı kararı alınmasına gerek bulunmamaktadır.
Uyuşmazlık incelendiğinde, İdare Mahkemesince vakıflar meclisince önceden alınmış bir kamu yararı kararı olmaksızın tesis edilen kamulaştırma işleminde hukuka uyarlılık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş ise de, davaya konu kamulaştırma işleminin onaylı imar planına dayalı olarak tesis edildiği anlaşılmaktadır. Bu nedenle davaya konu kamulaştırma işleminin tesisinde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmaktadır.
Öte yandan imar planında cami fonksiyonunda kalan davacılara ait taşınmazın Teskereci Osman Efendi Camiinin ayrılmaz bir parçası olması nedeniyle, caminin bütünlük ihtiyacının karşılanması amacıyla kamulaştırılmak istendiği, ayrıca yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen bilirkişi raporunda da kamulaştırma işleminde kamu yararı olduğu yönünde tespitlerin bulunduğu görüldüğünden dava konusu işlemde bu yönüyle de hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Bu itibarla, dava konusu işlemin iptaline ilişkin temyize konu İdare Mahkemesi kararında hukuka uyarlılık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 28/01/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.