Danıştay 5. Daire, Esas No: 2019/427, Karar No: 2021/4008

Temyiz İsteminde Bulunan (Davacı): …
Karşı Taraf (Davalılar) : 1- … Bakanlığı
Vekili : Av. …
2- …. Adalet Akademisi Başkanlığı

İstemin_Özeti :…. dönem idari yargı hakim adayı olarak görev yapan davacı tarafından; meslek öncesi eğitim sonunda yapılan sözlü sınav sonucunda başarısız sayılmasına dair işleme yapılan itirazın reddine ilişkin …. tarih ve …. sayılı işlemin ve bu işleme bağlı olarak adaylık görevine son verilmesine ilişkin …. tarih ve …. sayılı Bakanlık işleminin iptali istemiyle açılan davada; davanın reddi yolunda …. İdare Mahkemesince verilen … gün ve E:…, K:… sayılı karara karşı yapılan istinaf başvrusunun reddine ilişkin … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:.. sayılı kararının, dilekçede yazılı nedenlerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

Savunmanın Özeti : Temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

Danıştay Tetkik Hakimi : ….

Düşüncesi : Anayasamızın “Cumhuriyetin nitelikleri” başlıklı 2. maddesinde; “Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk Devletidir.” hükmüne yer verilmiştir. Hukuk devleti kavramından; Devlet’in, hakimiyetinin olduğu topraklar üzerinde yaşayan gerçek ya da tüzel kişilerin, ayrım gözetilmeksizin tamamına hukuksal korumanın sağlandığı, hukuk dışı bir muameleye tabi tutulduklarında ise bu muamelenin yarattığı maddi hak kaybını ya da manevi tahribatı giderecek etkili yolların tanındığı Devlet anlaşılmaktadır. Bu hukuksal korumanın tam anlamıyla sağlanabilmesi için de; Anayasamızın 125. maddesinde; “İdarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolu açıktır. ” şeklindeki emredici hükme yer verilmiştir. Anılan 125. maddedeki yargı yolunun açık olması ile ifade edilmek istenen sadece şekli olarak bu yolun tanınmış olması değil, aynı zamanda etkili bir denetimin sağlanmasıdır. Bu nedenle mülakat sınavında başarısız sayılma işleminin, diğer tüm idari işlemlerin yargısal denetiminde olduğu gibi yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden yargısal denetiminin yapılması esastır. İdari işlemin yetki, şekil gibi salt usule ilişkin unsurları ile sınırlı olarak yapılacak bir yargısal denetimin, hukuk devleti ilkesinin sağladığı güvenceyi temin etmeyeceği açık olup; dava konusu mülakat sınavında yargısal denetimin yapılmasını sağlayacak biçimde, mülakat sınav komisyonu üyelerinin her biri tarafından değerlendirme yapılarak sınav öncesinde tutanağa bağlanmış soruların ve yanıtlarının neler olduğunun, bu yanıtlara komisyon üyelerince takdir edilen notun gerekçeleriyle ortaya konulmadığı gibi sözlü sınavın usule aykırı bir şekilde adayların 5-6 kişilik gruplar şeklinde komisyon huzura alınarak yapıldığı, yine; 4954 sayılı Türkiye Adalet Akademisi Kanunu’nun “Adlî ve idarî yargı hâkim ve savcı adaylarının meslek öncesi eğitimleri” başlıklı 28.maddesinin 14. fıkrasında; “Eğitim sonunda başarılı sayılanların mesleğe kabulleri ile atanmaları 24/2/1983 tarihli ve 2802 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanunu hükümlerine göre yapılır. Eğitim sonunda yapılan sınavlarda başarı gösteremeyenler, talepleri hâlinde Bakanlıkça merkez veya taşra teşkilâtında genel idare hizmetleri sınıfında bir kadroya atanabilir, aksi hâlde bunların adaylığına Bakanlıkça son verilir.” düzenlemesi ile adlî ve idarî yargı hâkim ve savcı adaylarının Eğitim sonunda yapılan sınavlarda başarı gösteremeyenler, talepleri hâlinde Bakanlıkça merkez veya taşra teşkilâtında genel idare hizmetleri sınıfında bir kadroya atanması hususunda idareye takdir yetkisi tanınmış ise de, Danıştay’ın yerleşik içtihatlarında da belirtildiği üzere, bu yetkinin mutlak ve sınırsız olmayıp, kamu yararı ve hizmet gerekleri ile sınırlı olduğu, takdir yetkisine istinaden tesis edilen işlemlerin sebep ve maksat unsurları yönünden hukuka uygunluk denetimine tabi tutulacağı, takdir yetkisinin kamu yararı ve hizmet gerekleri sınırları içinde kullanılması ve takdir yetkisine istinaden tesis edilen işlemin dava konusu edilmesi halinde de, bu sınırlar içinde kullanıldığının idarece ortaya konulması gerektiği, işlemin sebebine dayanak gösterilen olay ve nedenlerin gerçeği yansıtmaması yanında, işlemin tesisi için yeterli bulunmaması ve takdir yetkisinin kamu yararı ve hizmet gerekleri gözardı edilerek kullanıldığının kanıtlanması ya da yargı merciince saptanması halinde, sözü edilen bu durumların dava konusu idari işlemin sebep, konu ve maksat yönlerinden hukuka aykırılığı nedeniyle iptalini gerektireceği yerleşik yargısal içtihatlarla kabul edilmiş bulunmaktadır Bu durumda, davaya konu işlem idareye tanınan takdir yetkisi uyarınca tesis edilmiş ise de, eğitim sonunda yapılan sözlü sınavda başarısız olan davacının genel idare hizmetleri sınıfında bir kadroya atanma isteminin ve/veya atanma hakkının değerlendirilmemesinde hukuken kabul edilebilir herhangi bir bilgi ve belgenin davalı idarece ortaya konulmadığı, dolayısıyla, somut bir sebep gösterilmeden, salt takdir yetkisine dayanılarak davacının istemi dışında tesis olunan davaya konu işlemde sebep ve maksat unsurları yönünden hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılarak, temyiz isteminin kabulü ile usul ve yasaya aykırı olan istinaf isteminin reddine ilişkin İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Beşinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeyerek işin gereği görüşüldü:

Bölge idare mahkemesi idare dava daireleri tarafından verilen kararların temyiz yolu ile incelenerek bozulabilmeleri, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde belirtilen nedenlerden birinin bulunması halinde mümkündür.