Danıştay 2. Daire, Esas No: 2021/5425, Karar No: 2021/534

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Petrol Giyim Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Davacı şirkete ait, Ankara İli, Etimesgut İlçesi, … Mahallesi, … Caddesi, … numarada bulunan akaryakıt istasyonunun imar planında yeşil alan içerisinde kaldığından bahisle işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptal edilmesine ilişkin … gün ve … sayılı Ankara Büyükşehir Belediye Encümeni kararının iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : Danıştay (Kapatılan) Onyedinci Dairesinin 05/11/2015 gün ve E:2015/6446, K:2015/4542 sayılı bozma kararına uyularak verilen … İdare Mahkemesinin temyize konu kararıyla; davacı şirkete ait Ankara İli, Etimesgut İlçesi, … Mahallesi, … Caddesi No:… adresinde bulunan taşınmazı da kapsayan alanın, … günlü, … sayılı Etimesgut Belediye Meclisi kararıyla onaylanan 1/1000 ölçekli imar planı ile “pasif yeşil alan” olarak belirlendiği, davacının bu işleme karşı açtığı davanın reddine karar verildiği, kararın Danıştay 6. Dairesince onandığı, bunun üzerine dava konusu … günlü, … sayılı Ankara Büyükşehir Belediye Encümeni kararıyla, davacıya ait akaryakıt istasyonuna verilen … günlü, … sayılı işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptaline karar verildiği, bir taşınmaza yapılaşmaya olanak veren imar planına uygun olarak yapı ve iskan ruhsatının verilmesi halinde, sonradan bu yapının bulunduğu alandaki plan değişikliği nedeniyle yapı sahibinin ruhsata bağlı haklarının da korunması gerektiği, inşa edildiği dönemdeki imar mevzuatına uygun olarak ruhsatlandırılan işyerinin yapı yıkılıncaya kadar yeni plandaki durumdan etkilenmeyerek mevzuata uygun olarak alınmış olan işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptal edilmemesinin hukuki güvenlik ve kazanılmış haklara saygı prensiplerinin gereği olduğu, bu itibarla; kusursuz sorumluluğun hakkaniyet esası (kamu külfetleri karşısında eşitlik) ilkesi uyarınca, idarenin hiçbir kusuru olmaksızın toplumun genel yararı için yürüttüğü faaliyetleri sırasında, bireylerin uğradığı özel ve olağandışı zararların idare tarafından giderilmesi gerekmekle birlikte, işyeri açma ve çalışma ruhsatı iptal edilmeden önce yapılan plan hukuka aykırı ise; hukuka aykırı bir şekilde planı yapan ve bu plana göre ruhsat veren idare tarafından, kusurlu davranışı nedeniyle, iyi niyetli kişilerin zararının karşılanması gerektiği, öte yandan, İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin 6. maddesinin 2. fıkrasında; işyeri açma ve çalışma ruhsatlarının yetkili idarelerin en üst amiri veya görevlendireceği yetkili tarafından imzalanacağı ve ruhsat için ayrıca meclis ya da encümence bir karar alınamayacağı düzenlemesine yer verilmiş olduğu, belediye başkanlığınca verilmiş bulunan işyeri açma ve çalışma ruhsatının yetkide paralellik ilkesi uyarınca yine belediye başkanı ya da görevlendireceği bir yetkili tarafından iptal edilmesi gerekirken; bu ilkeye aykırı olarak ve Yönetmelikte, bu konuda, ayrıca encümen tarafından karar alınmaması gerektiği düzenlemesi bulunmasına rağmen, belediye encümenince ruhsatın iptali yönünde tesis edilen işlemde yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlem iptal edilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından; 5393 Sayılı Kanuna göre “akaryakıt istasyonlarına izin verilmesi için nazım imar planında akaryakıt istasyonu olarak gösterilmesinin şart olduğu, bu istasyonlara çalışma ruhsatının büyükşehirlerde Büyükşehir Belediyesi tarafından verildiği, dava konusu akaryakıt istasyonunun bulunduğu … sayılı parselin yeşil alan olarak belirlenmesi yönündeki belediye meclisinin … tarih ve … sayılı kararının iptali sistemiyle açılan ve .. İdare Mahkemesinin … esas sayısına kayıtlı davanın reddedildiği, bu kararın Danıştay 6. Dairesinin 18/05/2010 tarih ve E:2008/7752, K:2010/4973 sayılı kararıyla onandığı, davacı hissesinin … ada … parsele tahsis edildiği ve … sayılı parselin yeşil alan olduğu, bu nedenle akaryakıt istasyonu ruhsatının iptal edildiği, dava konusu işlemin yetki, şekil, konu ve maksat yönlerinden usule uygun olup mahkeme kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN CEVABI : Temyiz isteminin reddi gerektiği yolundadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının gerekçesinin düzeltilerek onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İkinci Dairesince, Danıştay Onuncu Dairesi tarafından, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararının “Ortak Hükümler” kısmının 1. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyada,Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Dava, davacı şirkete ait, Ankara İli, Etimesgut İlçesi, … Mahallesi, … Caddesi, … numarada bulunan akaryakıt istasyonunun imar planında yeşil alan içerisinde kaldığından bahisle işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptal edilmesine ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Encümeni kararının iptali istemiyle açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT :
17/06/1989 tarih ve 20198 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanun’un 4. maddesinde; “3 üncü maddede belirtilen merciler, iznin verilmesi için yapılacak beyan ve incelemelerde aşağıda öngörülen genel kriterlere göre düzenlenecek yönetmeliği esas alırlar. a) İnsan sağlığına zarar vermemek, b) Çevre kirliliğine yol açmamak, c) Yangın, patlama, genel güvenlik, iş güvenliği, işçi sağlığı, trafik ve karayolları, imar, kat mülkiyeti ve doğanın korunması ile ilgili düzenlemelere aykırı davranmamak.” hükmü yer almıştır.
10/08/2005 tarih ve 25902 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik’in Birinci Kısmının Ortak Hükümler alt başlıklı İkinci Bölümünde yer alan “İşyerlerinin açılması” başlıklı 6. maddesinin 2. fıkrasında, “İşyeri ruhsatları yetkili idarelerin en üst amiri veya görevlendireceği yetkili tarafından bu Yönetmelikte öngörülen sürede imzalanır; ruhsat için ayrıca, meclis veya encümen tarafından bir karar alınmaz.” düzenlemesine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
İdare Hukukunun temel prensiplerinden biri olan yetki ve usulde paralellik ilkesi uyarınca; yasada aksine bir düzenleme bulunmadıkça, bir işlemin tesisinde uygulanan yetki ve usul koşullarının aynı işlemin geri alınması ve kaldırılması işlemlerinde de aynen uygulanması zorunludur.
Olayda, belediye başkanlığınca verilmiş bulunan işyeri açma ve çalışma ruhsatının usulde ve yetkide paralellik ilkesi uyarınca yine belediye başkanı ya da görevlendireceği bir yetkili tarafından iptal edilmesi (geri alınması) gerekirken; yukarıda aktarılan Yönetmelik maddesine de aykırı olarak belediye encümenince ruhsatın iptaline ilişkin tesis edilen dava konusu işlemde yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmadığından, mahkemece işin esasına yönelik yapılan incelemede hukuka uygunluk bulunmamakta ise de; bu husus, anılan kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.