Danıştay 2. Daire, Esas No: 2021/233, Karar No: 2022/1526

KARŞILIKLI TEMYİZ İSTEMİNDE BULUNANLAR:
1-(DAVACI) … Tur. Tic. İnş. İşl. A. Ş.
VEKİLİ : Av. …

2-(DAVALI) : … Belediye Başkanlığı / …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava; davacı tarafından, Antalya İli, Alanya İlçesi, … Mahallesi … Caddesinde yer alan belediyenin hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmazın 24.724,00 m²’lik kısmının otele ait yapı, çardak, restoran, sera, açık alan, duş olarak kullanılmak suretiyle 25/10/2016-14/06/2017 tarihleri arasında işgal edildiğinden bahisle düzenlenen 296.095,54 TL tutarındaki ecrimisil ihbarnamesinin ve taşınmazın tahliyesine ilişkin … gün ve … sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : … İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla; ecrimisil talep edilen taşınmazın yeşil alan olarak kamuya tahsisli olduğu, bu nedenle tasarruf yetkisi kamuya ait olan, belediyenin özel malları arasında yer almayan taşınmazdan ecrimisil bedeli istenilmesine ve taşınmazın tahliyesine ilişkin dava konusu işlemlerde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi Kararının Özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin temyize konu kararıyla; davalı idarenin istinaf isteminin kabul edilerek, dava konusu ecrimisil ihbarnamesi yönünden yapılan değerlendirmede; keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen rapor uyarınca ecrimisil ihbarnamesinin 175.068,13 TL kısmı yönünden iptaline, 121.027,41 TL’lik kısmı yönünden davanın reddine, dava konusu tahliye işlemi yönünden ise; dava konusu işlemin ön bildirim niteliğinde, hukuk aleminde değişiklik yapmayan, yani idari davaya konu edilebilen kesin ve yürütülebilir nitelikte olmadığı gerekçesiyle incelenmeksizin reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : Davacı tarafından, dava konusu taşınmazın Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden olması nedeniyle belediyenin ecrimisil isteme yetkisinin bulunmadığı, ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin iptali istemiyle bir önceki döneme açılan davada mahkemenin işlemin iptali yolunda karar verdiği ve taşınmazın park olması nedeniyle halen kamunun kullanımında bulunduğu ileri sürülerek, davanın reddine ilişkin kısmının bozulması istenilmektedir.
Davalı İdare tarafından, emsal kira sözleşmelerinin bilirkişiler tarafından dikkate alınmadığı, ecrimisil hesaplanırken emsallerin ve rayiç değerlerinin dikkate alındığı, işlemin hukuka ve usule uygun olarak tesis edildiği ileri sürülerek iptaline ilişkin kısmının bozulması istenilmektedir.

TARAFLARIN CEVABI : Davacı tarafından, davalı idarenin temyiz isteminin reddi gerektiği yolundadır.
Davalı İdare tarafından, cevap verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İkinci Dairesince, Danıştay Onuncu Dairesi tarafından, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararının “Ortak Hükümler” kısmının 6. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyada, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Antalya ili, Alanya ilçesi, … Mahallesi, … Caddesinde bulunan kamuya terk edilmiş park alanının 24.724,00 m²’lik kısmının davacı tarafından 25/10/2016-14/06/2017 tarihleri arasındaki dönemde otele ait eklenti yapılar ile çardak, restoran, sera, açık alan ve duş yapılmak suretiyle işgal edildiğinden bahisle düzenlenen 296.095,54 TL tutarındaki ecrimisil ihbarnamesinin ve taşınmazın tahliyesine ilişkin düzenlenen … gün ve … sayılı işlemin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT :
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun dava konusu işlemlerin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan haliyle 75. maddesinde, “Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların, gerçek ve tüzelkişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanunun 9 uncu maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, idareden taşınmaz ve değerleme konusunda işin ehli veya uzmanı üç kişiden oluşan komisyonca tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere tespit ve takdir edilecek ecrimisil istenir. Ecrimisil talep edilebilmesi için, Hazinenin işgalden dolayı bir zarara uğramış olması gerekmez ve fuzuli şagilin kusuru aranmaz.” hükmü yer almaktadır.
13/07/2005 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 15. maddesinde, belediye mallarına karşı suç işleyenlerin Devlet malına karşı suç işlemiş sayılacağı, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 75. maddesi hükümlerinin belediye taşınmazları hakkında da uygulanacağı hükme bağlanmıştır.
3194 sayılı İmar Kanunu’nun dava konusu işlemlerin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan haliyle 11. maddesinde, “İmar planlarında; meydan, yol, park, yeşil saha, otopark, toplu taşıma istasyonu ve terminal gibi umumi hizmetlere ayrılmış yerlere rastlayan Vakıflar Genel Müdürlüğüne ait gayrimenkuller ile askeri yasak bölgeler, güvenlik bölgeleri ile ülke güvenliği ile doğrudan doğruya ilgili Türk Silahlı Kuvvetlerine ait harekat ve savunma amaçlı yerler hariç Hazine ve özel idareye ait arazi ve arsalar belediye veya valiliğin teklifi, Maliye ve Gümrük Bakanlığının onayı ile belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyeye; belediye ve mücavir alan hudutları dışında özel idareye bedelsiz terk edilir ve tapu kaydı terkin edilir. Ancak, bu yerlerin üzerinde bina bulunduğu takdirde, arsası hariç yalnız binanın halihazır kıymeti için takdir edilecek bedel ödenir. Bedeli ve ödeme şekli taraflarca tespit olunur. Bu suretle maledilen arazi ve arsalar belediye veya özel idare tarafından satılamaz ve başka bir maksat için kullanılamaz. Bu hususta tapu kütüğünün beyanlar hanesine gerekli şerh konur.” hükmü yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Yukarıda yer alan mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden, 3194 sayılı Kanun’un 11. maddesine göre imar planında meydan, yol, park, yeşil saha, otopark, toplu taşıma istasyonu ve terminal olarak düzenlenen taşınmazların belediyeye terk edilmesinin yasal bir zorunluluk olduğu, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 15. ve 2886 sayılı Kanun’un 75. maddelerine istinaden belediye taşınmazı olarak kabul edilen yerlerden de belediyece ecrimisil istenebileceği kuşkusuz olmakla birlikte taşınmazın imar planında ilgili belediyeye terk edilen alanda bulunup bulunmadığı hususunun açıklığa kavuşturulması veya belediyeye yapılmış bir tahsisin varlığının ortaya konulması gerektiği açıktır.
Dava konusu taşınmazın bir önceki dönemi olan 31/03/2014-25/10/2016 tarihleri arasındaki dönem için düzenlenen ecrimisil düzeltme ihbarnamesine karşı açılan davada … İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararında; ara kararlarıyla davalı idareden ecrimisile konu taşınmazın mülkiyet durumu, idare adına tescilli olup olmadığı, bedelsiz terk ve düzenleme ortaklık payı sonucuyla ya da idare lehine tapuda terkin edilmek suretiyle edinilip edinilmediği, bu taşınmazın idareye tahsisine ilişkin bir karar olup olmadığı, bu alanın ne şekilde kullanıldığı, hangi münasebetle idarenin hüküm ve tasarrufu altında olduğu hususlarının sorulduğu, taşınmaz park alanı olarak belirlenmişse ilçe belediyesi olan davalı idarenin sorumluluğunda olduğunu gösteren bilgi ve belgelerin istenildiği, ancak dava konusu taşınmazın davalı idarenin mülkiyetinde ya da tasarrufunda olan yerlerden olduğunu kanıtlayacak bilgi ve belgelerin sunulmadığı gibi taşınmazla olan ilişkisinin de ortaya konulamadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptali yolunda verilen karara yapılan istinaf başvurusunun … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla reddedildiği, anılan kararın temyiz edilmesi üzerine Danıştay Onuncu Dairesinin 21/10/2019 günlü, E:2018/3489, K:2019/6921 sayılı kararıyla onanarak kesinleştiği görülmüştür.
Dava dosyasında yer alan bilgi ve belgelerin incelenmesinden, dava konusu taşınmazın imar planlarında her ne kadar yeşil alan/park olarak kamunun kullanımına ayrıldığı belirtilmekte ise de, kamunun kullanımına terkine dair herhangi bir belgenin dosyaya sunulmadığı gibi, Alanya Belediyesi Emlak ve İstimlak Müdürlüğünün … günlü … sayılı yazı ile de, dava konusu taşınmazın 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 11. maddesi uyarınca belediyeye yeşil alan yapılması için terk edildiğine ilişkin bilgi ve belgeye rastlanılmadığının belirtildiği görülmektedir.
Bu durumda, kesinleşen yargı kararı da dikkate alındığında, taşınmazın kamunun kullanımına terk edilmediği gibi davalı idarenin mülkiyetinde olmadığı, ayrıca davalı idare adına yapılmış bir tahsis ve devir de bulunmadığının sabit olduğu anlaşılmakla, davalı idarenin taşınmazın işgali nedeniyle ecrimisil isteme yetkisinin bulunmadığı açıktır.
Bu itibarla, hukuken geçerli bir sebebe dayanmaksızın dava konusu taşınmazın işgali nedeniyle ecrimisil istenilmesinde hukuka uygunluk bulunmayıp, temyize konu ecrimisil ihbarnamesinin kısmen iptali, davanın kısmen reddi yolundaki Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
Öte yandan, davalı idarenin temyiz isteminin ecrimisil ihbarnamesinin iptal edilen 175.068,13 TL kısmına yönelik … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararına ilişkin olduğu dikkate alındığında, davalı idarenin temyiz isteminin esası hakkında ayrıca bir hüküm kurulmasına gerek bulunmamıştır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVACININ TEMYİZ İSTEMİNİN KABULÜNE,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinin 2/b fıkrası uyarınca BOZULMASINA,
3. 2577 sayılı Kanun’un 6545 sayılı Kanun’la değişik 50. maddesinin 2. fıkrası gereğince ve yukarıda belirtilen hususlar da gözetilerek yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 24/03/2022 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

(X) KARŞI OY :

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 75. maddesinde, Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malların gerçek ve tüzel kişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanunun 9. maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle 13. maddesinde gösterilen komisyonca takdir ve tespit edilecek ecrimisilin isteneceği kurala;
13/07/2005 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 15. maddesinde, belediye mallarına karşı suç işleyenlerin Devlet malına karşı suç işlemiş sayılacağı, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 75. maddesi hükümlerinin belediye taşınmazları hakkında da uygulanacağı hükme bağlanmıştır.
3194 sayılı İmar Kanunu’nun 11. maddesinde; “İmar planlarında; meydan, yol, su yolu, park, yeşil saha, otopark, toplu taşıma istasyonu ve terminal gibi umumi hizmetlere ayrılmış yerlere rastlayan Vakıflar Genel Müdürlüğüne ait gayrimenkuller ile askeri yasak bölgeler, güvenlik bölgeleri ile ülke güvenliği ile doğrudan doğruya ilgili Türk Silahlı Kuvvetlerine ait harekat ve savunma amaçlı yerler hariç Hazine ve özel idareye ait arazi ve arsalar belediye veya valiliğin teklifi, Maliye ve Gümrük Bakanlığının onayı ile belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyeye; belediye ve mücavir alan hudutları dışında özel idareye bedelsiz terk edilir ve tapu kaydı terkin edilir. Ancak, bu yerlerin üzerinde bina bulunduğu takdirde, arsası hariç yalnız binanın halihazır kıymeti için takdir edilecek bedel ödenir. Bedeli ve ödeme şekli taraflarca tespit olunur. Bu suretle maledilen arazi ve arsalar belediye veya özel idare tarafından satılamaz ve başka bir maksat için kullanılamaz. Bu hususta tapu kütüğünün beyanlar hanesine gerekli şerh konur.” hükmü yer almaktadır.
3194 sayılı Kanun’un 11. maddesine göre ise imar planında meydan, yol, su yolu, park, yeşil saha, otopark, toplu taşıma istasyonu ve terminal olarak düzenlenen taşınmazların belediyeye terk edileceği, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 15. ve 2886 sayılı Kanun’un 75. maddelerine istinaden belediye taşınmazı olarak kabul edilen yerlerden de belediyelerce ecrimisil istenebileceği tabiidir.
Dosyanın incelenmesinden, ecrimisile konu taşınmazın 25/10/2016-14/06/2017 tarihleri arasındaki dönemde işgali nedeniyle davacı şirketten ecrimisil istenilmesine yönelik davalı idare işleminin iptali istemiyle açılan davada gerek keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen bilirkişi raporunda gerekse 31/03/2014-25/10/2016 tarihleri arasındaki dönem için düzenlenen ecrimisil düzeltme ihbarnamesine açılan davada … İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı dosyasında uyuşmazlık konusu alanın 1/5000 ve 1/1000 ölçekli planlarda park alanında kaldığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, park alanında kaldığı sabit olan ve Hazine tarafından da ecrimisil talep edilmemiş olan taşınmazın işgali sebebiyle davalı Belediye tarafından ecrimisil istenmesinde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

Öte yandan, taşınmazın 31/03/2014-25/10/2016 dönemine ilişkin olarak verilen … İdare Mahkemesinin iptal kararında; taşınmazın davalı belediye adına tapuda terkin edilmediği gerekçesine yer verilmiş ise de kararda; “bedel tespit komisyon kararı alınmaksızın, usulüne uygun olarak düzenlenen taşınmaz tepit tutanağına istinaden ve düzeltme gerekçeleri açıklamayan dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı” gerekçesine yer verildiği; Daire İçtihadının belediye adına kamuya terk edilen alanlardan, belediyenin ecrimisil alabileceği yönünde olduğu görülmektedir.