Danıştay 2. Daire, Esas No: 2021/14593, Karar No: 2022/711

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı – …
VEKİLİ : …

TEMYİZ EDEN
(DAVALI YANINDA MÜDAHİL) : … Petrol Ürünleri San. Tic. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle 2577 sayılı İdari Yarglama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava; Uşak ili, Banaz ilçesi, … Mahallesi, … ada … ve … parsel sayılı taşınmazların maliki olan davacı tarafından, aynı ada içerisinde yer alan davalı yanında müdahil şirket … Petrol Ürünleri Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’ne ait olan … sayılı parsel üzerindeki işyeri için düzenlenen … günlü, … sayılı işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : … İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla; dava konusu yapı için, müdahil şirket tarafından ilgili mevzuat hükümleri uyarınca yapı kayıt belgesi alındığı, işbu yapı kayıt belgesinin iptal davalarına konu edilmekle birlikte, anılan davaların ret kararları ile sonuçlandığı, bu haliyle hukuka uygun olduğu değerlendirilen ve hali hazırda hukuk aleminde geçerliliğini sürdüren yapı kayıt belgesine dayanılarak, Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslara ilişkin Tebliğde yer verilen hükümler çerçevesinde davalı idare tarafından tesis edilen, dava konusu işyeri açma ve çalışma ruhsatının hukuka uygun olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi Kararının Özeti : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin temyize konu kararıyla; uyuşmazlıkta, bir taşınmaz üzerinde akaryakıt istasyonu inşa edilebilmesi ve işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilebilmesi için öncelikle söz konusu parselin uygulama ve nazım imar planında akaryakıt istasyonu fonksiyonuna ayrılması gerektiği, planlarda akaryakıt istasyonu olarak ayrılmamış bir alanda akaryakıt istasyonu ruhsatı verilmesinin mümkün olmadığı anlaşılmakta olup, uyuşmazlık konusu müdahile ait Banaz ilçesi, … Mahallesi, … ada, … sayılı parseli kapsayan 1/1000 ve 1/5000 ölçekli imar planlarının Mahkeme kararları ile iptal edildiği ve hali hazırda söz konusu parselin plansız alanda kaldığı, başka bir deyişle, bahse konu parselin imar planlarında akaryakıt istasyonu fonksiyonuna ayrılmadığı, salt müdahile ait parsel üzerinde yapılan yapılar için yapı kayıt belgesi düzenlendiği gerekçesi ile işyeri açma ve çalışma ruhsatının düzenlendiğinin görüldüğü; bu durumda, müdahile ait taşınmazın imar planlarında akaryakıt istasyonu olarak belirlenmediği, parselin plansız alanda kaldığı açık olduğundan, müdahil tarafından alınan yapı kayıt belgesine dayanılarak, Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslara ilişkin Tebliğ hükümleri uyarınca düzenlenen dava konusu işyeri açma ve çalışma ruhsatında mevzuata ve hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varıldığı gerekçesiyle, davacının istinaf başvurusunun kabulüne, … İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararının kaldırılmasına, dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, 3194 sayılı Kanun’un Geçici 16. maddesi kapsamında, 31/12/2017 tarihinden önce ruhsat ve eklerine aykırı olarak yapılmış olan yapılara, yapı maliklerinin müracaatı üzerine, yapıya ilişkin bilgilerin beyan edilmesi ve yapı kayıt belgesi bedelinin ödenmesi şartıyla yapı kayıt belgesi verileceği, Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usûl ve Esasların 6. maddesinin 8. fıkrasında da; “Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarda işyeri açma ve çalışma ruhsatı yapı kullanma izni aranmaksızın verilir” hükmünün yer aldığı, Yapı Kayıt Belgesi alınan yapılarda imar mevzuatına ve imar planına aykırılığın yapının kullanılmasına engel teşkil etmediği, İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı verilirken belirtilen hükümler çerçevesinde yapının bulunduğu alana ilişkin imar planlarının olup olmadığına veya yapının imar planlarında öngörülen kullanım kararlarına uygun olup olmadığına veya yapının imar mevzuatına uygun inşa edilip edilmediğine bakılmaksızın Yapı Kayıt Belgesi olan yapıların Yapı Kullanma İzin Belgesi varmış gibi değerlendirildiği, müdahil şirketin bu kapsamdaki başvurusu sonucu 05/07/2018 günlü yapı kayıt belgesinin düzenlendiği, davacının oğlu tarafından bahse konu yapı kayıt belgesinin iptali talebiyle açılan davanın ret ile sonuçlandığı, bu haliyle hukuka uygun olduğu değerlendirilen ve hukuk aleminde geçerliliğini koruyan yapı kayıt belgesine dayanılarak tesis edilen işlemin hukuka ve mevzuata uygun olduğu ileri sürülmekte olup;
Davalı yanında müdahil … Petrol Ürünleri Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi tarafından ise; dava konusu taşınmazın akaryakıt/LPG istasyonu olarak belirlenmesine ilişkin imar planının iptali talebiyle açılan davada; işyerinin bulunduğu parsele ilişkin kısmının iptal edilmediği, dolayısıyla işyerinin bulunduğu taşınmazın imar planında halen akaryakıt/LPG istasyonu olarak tanımlı bulunduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN CEVABI : Cevap verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İkinci Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :

MADDİ OLAY :
Dava; Uşak ili, Banaz ilçesi, … Mahallesi, … ada … ve … parsel sayılı taşınmazların maliki olan davacı tarafından, aynı ada içerisinde yer alan … Petrol Ürünleri Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’ne ait olan … sayılı parsel üzerindeki yapı için düzenlenen … günlü, … sayılı işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptali istemiyle açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT :
17/06/1989 günlü, 20198 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanun’un 4. maddesinde; “3 üncü maddede belirtilen merciler, iznin verilmesi için yapılacak beyan ve incelemelerde aşağıda öngörülen genel kriterlere göre düzenlenecek yönetmeliği esas alırlar.
a) İnsan sağlığına zarar vermemek,
b) Çevre kirliliğine yol açmamak,
c) Yangın, patlama, genel güvenlik, iş güvenliği, işçi sağlığı, trafik ve karayolları, imar, kat mülkiyeti ve doğanın korunması ile ilgili düzenlemelere aykırı davranmamak.” hükmü yer almıştır.
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Şehirlerarası özel otobüs terminali işletmesi ve akaryakıt istasyonları” başlıklı 80. maddesinde; “Belediye sınırları ve mücavir alanları içinde, kara yolu ile yolcu taşıma hakkına sahip gerçek ve tüzel kişilerin şehirlerarası otobüs terminali kurmalarına ve işletmeleri ile her türlü akaryakıt ile sıvılaştırılmış petrol gazı (LPG) ve sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) istasyonlarına nazım imar ve uygulama imar plânına uygun olmak kaydıyla belediye tarafından izin verilebilir. Akaryakıt istasyonlarına izin verilmesi için nazım imar plânında akaryakıt istasyonu olarak gösterilmesi şarttır. Bu istasyonlara çalışma ruhsatı büyükşehirlerde büyükşehir belediyesi tarafından verilir.” hükmüne yer verilmiştir.
10/08/2005 günlü, 25902 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik’in “Tanımlar” başlıklı 4. maddesinde; “…d) İkinci sınıf gayrisıhhî müessese: Meskenlerden mutlaka uzaklaştırılması gerekmemekle beraber izin verilmeden önce civarında ikamet edenlerin sıhhat ve istirahatleri üzerine gerek tesisatları ve gerekse vaziyetleri itibarıyla bir zarar vermeyeceğine kanaat oluşması için inceleme yapılması gereken işyerlerini, …” düzenlemesine ve “İkinci ve üçüncü sınıf gayrisıhhî müesseseler” başlıklı 23. maddesinde; “İkinci ve üçüncü sınıf gayrisıhhî müessese açmak isteyen gerçek ve tüzel kişiler; işin özelliğine göre bu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen kriterlere uygun olarak işyerini düzenledikten sonra bu Yönetmeliğin eki Örnek 2’de yer alan başvuru formunu doldurarak yetkili idareye ibraz eder. Yetkili idareler, ikinci ve üçüncü sınıf gayrisıhhî müesseseler için yapılacak beyan ve incelemelerde; insan sağlığına zarar verilmemesi, çevre kirliliğine yol açılmaması, yangın, patlama, genel güvenlik, iş güvenliği, işçi sağlığı, trafik ve karayolları, imar, kat mülkiyeti ve doğanın korunması ile ilgili düzenlemeleri esas alır…” düzenlemesine yer verilmiştir. Yönetmelik’in Ek-2 Gayrisıhhî Müesseseler Listesi’nde ise akaryakıt istasyonları ikinci sınıf gayrisıhhî müessese olarak gösterilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri uyarınca, akaryakıt istasyonu olarak işletilmek üzere işyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlenebilmesi için faaliyetin gösterileceği taşınmazın imar durumunun nazım imar ve uygulama imar plânına uygun olmasının, söz konusu taşınmazın nazım imar plânında akaryakıt istasyonu olarak gösterilmesinin ve yapı kullanma izin belgesinin alınmış olmasının şart olduğu, inşaat ruhsatı bulunmayan bir yapıya yapı kullanma izin belgesi verilmesinin mümkün olmadığı açıktır.
Dosyanın incelenmesinden, dava konusu işyerinin bulunduğu taşınmazın da içinde yer aldığı … ada, … parselin “akaryakıt/LPG istasyonu” olarak tanımlanmasına ilişkin düzenlenen imar planına ait 1/5000 ve 1/1000 ölçekli revizyon imar planları ile imar planlarının onaylanmasına ilişkin Banaz Belediye Meclisinin … günlü, … sayılı kararının iptali istemiyle açılan davada; dava konusu işlemin iptali yolunda … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı karara karşı davalı idare tarafından yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararının, Danıştay Altıncı Dairesinin 17/06/2021 günlü, E:2018/9630, K:2021/8515 sayılı kararı ile bozulması üzerine, bozma kararına uyularak; … Bölge İdare Mahkemesi … İdari dava Dairesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararı ile davanın süre aşımı yönünden reddine karar verildiği ve anılan kararın temyiz incelemesinde olduğu görülmüştür.
Bu durumda; söz konusu iş yeri için düzenlenen yapı kayıt belgesinin iptali talebiyle açılan davada, davanın reddi yönünde karar verilmiş ise de; iş yeri açma ve çalışma ruhsatının dayanağı olan imar planının yargı kararı ile iptal edilmesine ilişkin kararın, Danıştay Altıncı Dairesinin yukarıda anılan kararı ile bozulması sonucu, davanın süre aşımı yönünden reddi yolunda verilen kararın temyiz incelemesinde olduğu ve temyiz incelemesi sonucu verilecek karar sonucunda ruhsatlandırma şartları tekrar değerlendirilerek idarece işlem tesis edilmesi gerektiğinden, dava konusu işlemin iptali yolunda verilen Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.