Danıştay 13. Daire, Esas No: 2021/694, Karar No: 2021/2197

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Petrolcülük Sanayi Ticaret A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Kurumu
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirkete ait akaryakıt istasyonundan alınan motorin numunelerinin laboratuvar analizi sonucunda teknik düzenlemelere aykırı olduğunun tespit edildiğinden bahisle 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu’nun 19. maddesinin 2. fıkrasının (e) bendinin 3 numaralı alt bendi ve aynı fıkranın (f) bendi uyarınca 100.521,00-TL idari para cezası verilmesine ilişkin Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nun (Kurul) … tarih ve … sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; dava dosyasına sunulan bilgi ve belgelerin incelenmesi neticesinde, 22/02/2018 tarihinde yapılan denetimde davacı şirkete ait akaryakıt istasyonunda alınan motorin numunelerinin gönderildiği TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi tarafından düzenlenen … tarih ve … sayılı analiz raporunda ”Söz konusu Akaryakıt (motorin) numunesinin … deney yöntemleri kullanılarak yapılan analiz sonucu Teknik Düzenlemede yer alan özelliklere aykırı olduğu tespit edilmiştir.” tespitine yer verildiği, teknik düzenlemeye aykırılık olarak ise, 55 °C üzerinde olması gereken “Parlama Noktası” parametresinin 50,5 °C olduğu belirtilmiş olup, usulüne uygun olarak alınan numunenin yapılan analizler neticesinde teknik düzenlemelere aykırı olduğu hususunun sübuta erdiği anlaşıldığından, davacı şirkete idari para cezası verilmesine ilişkin dava konusu Kurul kararında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nce; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının usul ve hukuka uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, istinaf aşamasında dosyanın yeterli incelenmediği, istinaf başvurusunun gerekçe belirtilmeden reddedildiği, Kurum tarafından alınan numunenin hatalı ve eksik incelenmesi sonucunda para cezası verildiği, kendilerinde bulunan numunenin incelenmesine yönelik talepleri karşılanmadan karar verildiği, alınan numunenin parlama noktasının standartlara uygun düşmemesinin mümkün olmadığı, dağıtıcı şirket tarafından farklı zamanlarda alınan akaryakıt numunelerinin incelenmesi sonucunda motorin parlama noktasının aranan kriterlere uygun olduğunun tespit edildiği, soruşturmanın usule ve yönetmeliğe aykırı yapıldığı, işlemin hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’NUN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Denetim Dairesi Başkanlığı’nın … tarih ve … sayılı yazısına istinaden İstanbul İl Emniyet Müdürlüğü Kaçakçılık Suçlarıyla Mücadele Şube Müdürlüğü görevlilerince 2017 yılı Kış Dönemi Akaryakıt Kalitesi İzleme Sistemi (AKİS) uygulamaları kapsamında … tarih ve … sayılı bayilik lisansı ile “… Mahallesi, … Caddesi, No:…, …/…” adresinde faaliyet gösteren davacı şirkete ait akaryakıt istasyonunda 22/02/2018 tarihinde yapılan denetimde, içinde motorin bulunan 1 no’lu tanka bağlı 8 no’lu pompadan motorin numuneleri alınarak … seri numaralı numune alma tutanağı düzenlenmiş ve alınan bu motorin numunelerinden farklı seri numaralara sahip 4 tanesi ulusal marker kontrolünün yapılıp AKİS uygulaması kapsamında teknik düzenlemelere uygun olup olmadığının tespit edilebilmesi için 28/02/2018 tarihinde TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi’ne gönderilmiştir.
02/03/2018-09/03/2018 tarihleri arasında yapılan analiz sonucu düzenlenen … tarih ve … sayılı Motorin Muayene Raporu’nda; alınan numunenin ulusal marker seviyesinin geçerli olduğu, ancak “Parlama Noktası” parametresinin teknik düzenlemede yer alan özelliklere aykırı olduğu, “Tağşiş Sonucu” kısmında standarda uygun olmayan motorin özelliği gösterdiği tespitlerine yer verilmiş, teknik düzenlemeye aykırılık olarak ise, motorin numunesinin parlama noktasının referans sınır değerinin 55 °C üzerinde olması gerekirken, 50,5 °C olarak tespit edilmesi gösterilmiştir.
Akabinde söz konusu analiz raporundaki tespitlerden hareketle … tarih ve … sayılı Başkanlık Olur’u ile lisans sahibi davacı şirket hakkında yapılan soruşturma neticesinde … tarih ve … sayılı Soruşturma Raporu düzenlenmiş, anılan raporda davacının teknik düzenlemelere aykırı akaryakıt ikmal etmek fiilini işlemesi nedeniyle 5015 sayılı Kanun’un 4. maddesinin dördüncü fıkrasının (ı) bendi ve Petrol Piyasasında Uygulanacak Teknik Kriterler Hakkında Yönetmelik’in 5. maddesinin üçüncü fıkrasının (a) ve (b) bentleri ile 7. maddesinin (d) bendini ihlâl ettiği kanaatine varılarak raporda belirtilen hususlarla ilgili … tarih ve … sayılı yazılı savunma istem yazısı ile birlikte soruşturma raporu davacıya gönderilmiştir. Davacının belirtilen süre içerisinde herhangi bir savunma yapmaması üzerine konuya ilişkin tüm bilgi ve belgelerin Kurul tarafından değerlendirilmesi neticesinde, davacı şirketin ilgili teknik düzenlemelere aykırı akaryakıt ikmal etmek suretiyle 5015 sayılı Kanun’un 4. maddesinin dördüncü fıkrasının (ı) bendi ve Petrol Piyasasında Uygulanacak Teknik Kriterler Hakkında Yönetmeliğin 5. maddesinin üçüncü fıkrasının (a) ve (b) bentleri ile 7. maddesinin (d) bendini ihlâl ettiğinden bahisle 5015 sayılı Kanun’un 19. maddesinin 2. fıkrasının (e) bendinin 3 numaralı alt bendi ve aynı fıkranın (f) bendi uyarınca 100.521,00-TL idari para cezası verilmesine ilişkin dava konusu Kurul kararının tesis edilmesi üzerine, anılan kararın iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu’nun “Tanımlar ve Kısaltmalar” başlıklı 2. maddesinin (42) numaralı bendinde, “Teknik Düzenleme: Petrolün ve madenî yağın, ilgili idarî hükümler de dahil olmak üzere, standartları, ölçüleri, özellikleri, işleme ve üretim yöntemleri, bunlarla ilgili terminoloji, sembol, ambalajlama, işaretleme, etiketleme ve uygunluk değerlendirmesi işlemleri hususlarından biri veya birkaçını belirten ve uyulması zorunlu olan her türlü düzenleme” olarak tanımlanmıştır.
Yine, 5015 sayılı Kanun’un “Lisans sahiplerinin temel hak ve yükümlülükleri” başlıklı 4. maddesinin dördüncü fıkrasının (ı) bendinde, bu Kanun’a göre faaliyette bulunanların; piyasa faaliyetlerinde, Kurul’un belirleyeceği teknik düzenlemelere uygun akaryakıt sağlamakla yükümlü oldukları vurgulanmış; işlemin tesis edildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan hâliyle 19. maddesinin ikinci fıkrasının (e) bendinin (3) numaralı alt bendinde, 4. maddenin dördüncü fıkrasının (l) bendi haricindeki bentlerinin ihlâli hâlinde, sorumlularına üç yüz elli bin Türk Lirası idarî para cezası verileceği belirtildikten sonra aynı fıkranın (f) bendinde, 4. maddenin dördüncü fıkrasının (l) bendi kapsamındaki ihlâller hariç olmak üzere bayiler için (e) bendinde yer alan cezanın beşte birinin uygulanacağı kurala bağlanmıştır.
Öte yandan, petrol piyasasına ilişkin faaliyetler kapsamındaki tesislerin ve piyasaya sunulan petrol ve madenî yağın teknik düzenlemelere ve standartlara uygunluğu ile ilgili usul ve esasların belirlenmesi amacıyla çıkarılan ve 10/09/2004 tarih ve 25579 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Petrol Piyasasında Uygulanacak Teknik Kriterler Hakkında Yönetmelik’in 5. maddesinin üçüncü fıkrasının (a) bendinde, akaryakıtın teknik düzenlemelere uygun olmasının zorunlu olduğu; (b) bendinde, ürünlerin öncelik sırasıyla TS veya EN standartlarına veya bu standartlar da yoksa, TSE tarafından kabul gören diğer standartlara uygun olmasının esas olduğu belirtilmiş; 7. maddesinin (d) bendinde ise, lisans sahiplerinin akaryakıtı teknik düzenlemelere uygun olarak arz etmekle yükümlü oldukları ifade edilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Davacıya ait akaryakıt istasyonundan alınan numunenin ulusal marker seviyesi geçerli bulunmuş, akaryakıtın tağşiş edilmediği tespit edilmiş ve “Parlama Noktası” dışındaki tüm parametreler teknik düzenlemelere uygun çıkmıştır. Davacı tarafından, akaryakıta herhangi bir müdahalede bulunulmadığı, sadece dağıtıcı şirketten temin edilen akaryakıtın satış işlemi yapıldığından parlama noktasının standartlara uygun olmamasının imkânsız olduğu, yapılan ölçümlerin hatalı olduğu ileri sürülmüştür. Bu noktada dışarıdan herhangi bir müdahalede bulunulmaksızın ulusal marker seviyesi geçerli olan ve tağşiş yoluyla içerisinde herhangi bir katkı maddesi eklendiğine ilişkin bir bulgu tespit edilmeyen motorin numunesinin diğer tüm parametreler sınır değerlere uygun tutulmak kaydıyla sadece parlama noktası parametresinin değiştirilebilip değiştirilemeyeceği hususunun açığa kavuşturulması önem arz etmektedir.
Bu konuda benzer bir uyuşmazlıkta Dairemizin E:2014/1445 sayılı dosyasında 09/09/2020 tarihli ara kararı ile TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi’nden; “1-Parlama noktası parametresinin üretim aşamasında ayarlanıp ayarlanmadığı, 2- Parlama noktası parametresinin ölçümünde dış etkenlerin ve/veya dışarıdan herhangi bir müdahalenin ne kadar etkili olduğu, böyle bir dış etken ve/veya müdahale varsayımı altında numunenin ulusal marker seviyesi ile birlikte diğer teknik düzenleme parametrelerinde de değişiklik olup olmayacağı,3- Özellikle, ulusal marker düzeyi geçerli bir numunede diğer bütün parametreler sınır değerlere uygun tutulmak suretiyle, ürün rafineriden çıktıktan sonra dağıtıcı ya da bayiinin sorumluluğu altındayken, sadece “parlama noktası” parametresinin sonradan müdahale ile standardının altında veya üzerinde olacak şekilde değiştirilmesinin teknik olarak mümkün olup olmadığı…” sorulmuş; … tarih ve … sayılı cevabî yazıda, parlama noktası parametresinin üretim aşamasında rafineriler tarafından ayarlanmakta olduğu, parlama noktası parametresinin ölçümünde dış etkenlerin ve/veya dışarıdan herhangi bir müdahalenin, özellikle motorine farklı bir ürünün karışması gibi hususların etkili olabileceği ve ürünün teknik düzenleme değerlerinde değişim olabileceğinin değerlendirildiği, ulusal marker seviyesi geçerli bir numunede diğer bütün parametreler sınır değerlere uygun tutulmak suretiyle, ürün rafineriden çıktıktan sonra dağıtıcı ya da bayilerin sorumluluğu altındayken parlama noktası parametresinin sonradan müdahale ile teknik olarak standardın altında veya üzerinde olacak şekilde değiştirilebileceği, ancak bununla birlikte ürünün diğer parametrelerinde de değişim görülebileceği belirtilmiştir.
Bu durumda, dosyada yer alan bilgiler ve ara kararı cevabı birlikte değerlendirildiğinde, üretim aşamasında rafineriler tarafından ayarlanan parlama noktası parametresinde, numunenin alındığı şişeden veya uygun saklama şartlarında tutulmamasından kaynaklı dış etkenler veya motorine farklı bir ürün karıştırmak suretiyle dışarıdan yapılacak herhangi bir müdahale sebebiyle değişim olabileceği, akaryakıtın ulusal marker seviyesinin geçerli olduğu ve tağşiş olmadığı hâlde bütün parametreler sınır değerlere uygun tutulmak suretiyle yalnızca parlama noktası parametresinin teknik düzenlemelere aykırı olacak şekilde standardın altında veya üzerinde olacak şekilde değiştirilebileceği, ancak bu durumda diğer parametrelerde de değişim gözlenebileceği anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, ulusal marker seviyesi geçerli olan akaryakıtın sadece parlama noktası parametresinin teknik düzenlemelere aykırı olması, diğer parametrelerin tamamının uygun bulunması, davacı şirketin numune alınan akaryakıta bir müdahalesinin olduğuna ya da piyasaya teknik düzenlemelere aykırı akaryakıt arz ettiğine ilişkin başkaca somut bir tespitin de bulunmadığı dikkate alındığında, teknik düzenlemelere uygun akaryakıt sağlama yükümlülüğünü ihlâl ettiği ortaya konulamayan davacı şirket hakkında idarî para cezası uygulanmasına ilişkin dava konusu Kurul kararında hukuka uygunluk, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddine ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında ise hukukî isabet bulunmamaktadır.