Danıştay 13. Daire, Esas No: 2019/2738, Karar No: 2022/423

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Kurumu
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesi’nin … ve E:.., K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Dağıtıcı lisansı sahibi davacı şirkete ait dolum tesisinde 12/05/2011 tarihinde yapılan denetimde 2 nolu servis tankından alınan numunenin akredite laboratuvar analizinde teknik düzenlemelere aykırı olduğunun tespit edildiği ve bu fiilin 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu’nun 4. maddesinin dördüncü fıkrasının (ı) bendine aykırı olduğundan bahisle, anılan Kanun’un (ihlal tarihindeki şekliyle) 19. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinin (3) numaralı alt bendi uyarınca 308.194,00-TL idarî para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı … Kurulu (Kurul) kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …. İdare Mahkemesi’nce verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; Petrol Piyasasında Yapılacak Denetimler İle Ön Araştırma ve Soruşturmalarda Takip Edilecek Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in 16/8. maddesinde, “Alınan numunelerin analizi, akreditasyon kuruluşları tarafından akredite edilmiş sabit ve gezici laboratuvarlar vasıtasıyla yapılır. Laboratuvara teslim edilen veya gönderilen numunelere analiz listesi eklenmemişse, Petrol Piyasasında Uygulanacak Teknik Kriterler Hakkında Yönetmelikte öngörülen analizler yapılır. Laboratuvar, yapılması istenilen analizleri numune özellikleri değişime uğramadan on iş günü içerisinde yapar ve sonucunu bir raporla tespit eder. Laboratuvar, raporun bir nüshasını muhafaza eder, birer nüshasını da lisans sahibine ve gereği yapılmak üzere beş iş günü içerisinde Kuruma gönderir.” kuralına yer verildiği, Yönetmeliğin 16/8. maddesinde; laboratuvarın, yapılması istenilen analizleri numune özellikleri değişime uğramadan on iş günü içerisinde yapacağının hükme bağlandığı, anılan Yönetmelik kuralı ile on iş günü içinde analizi yapılmayan numunelerin özelliklerinin değişebileceğinden hareketle numunelerin analizinin en geç on iş günü içinde yapılması kurala bağlandığından, bu kurala uyulmayarak on iş günü içinde analizin yapılmamasının işlemi sakatlayacağı, dolayısıyla Yönetmelik ile getirilen bu kurula uyulmasının zorunlu olduğu, bu durumda, davacı şirkete ait tesisten 12/5/2011’de alınan numunenin 13/5/2011’de Tübitak MAM Laboratuvarına teslim edildiği ancak mevzuatta öngörülen 10 günlük süre içinde analizi tamamlanamadığı ve 29/5/2011’de bitirildiği anlaşıldığından, numunenin bozulmaması için getirilen söz konusu süreye uyulmadan tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka aykırı bulunarak dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesi’nce; Yönetmeliğin 16. maddesinde yer alan düzenleme ile Yönetmeliğin tamamına hakim olan etkin, hızlı, güvenilir ve denetime açık bir soruşturma sürecinin gerçekleştirilmesinin amaçlandığı, bu yönde disipliner nitelikte ”on iş günü içerisinde yapar ” şeklinde ifadeye yer verildiğinden, bu sürenin aşılmasının, numunenin bozulacağı şeklinde değerlendirilemeyeceği, numune alma ve saklama koşullarına uyulmadığının davacı tarafından tevsiki dışında, Yönetmelikte belirlenen sürenin aşılmasının işlemi sakatlamayacağı belirtilerek, salt bu nedenle dava konusu işlemin iptaline ilişkin İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmadığı dağıtıcı lisansı sahibi davacı şirkete ait tesisten 12/5/2011’de alınan numunenin 13/05/2011’de akredite laboratuvar olan Tübitak MAM Laboratuvarına teslim edildiği, analizlerin 29/05/2011’de tamamlandığı ve analizde teknik düzenlemelere aykırı olduğu dolayısıyla dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, istinaf başvurusunun kabulü ile dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve 2577 sayılı Kanun’un 45. maddesinin 4. fıkrası uyarınca esastan incelenen davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, ürünün ikmal edildiği ve depolandığı tarihte teknik düzenlemelere uygun olduğunun kesin olarak ortaya konulmuş olduğu, ürünün teknik kriterlere aykırı olduğu yönündeki maddi dayanaktan yoksun iddiaya dayalı olarak tesis edilen davaya konu hukuka aykırı idari işlemin iptaline karar verilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
Davacıya ait dolum tesisinde 12/05/2011 tarihinde yapılan denetimde, 2 nolu servis tankından alınan numunenin TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi Enerji Enstitüsü’nce yapılan analiz sonucu düzenlenen 30/05/2011 tarih ve 3609 sayılı Benzin (95 Oktan) Muayene Raporu’nda (B-11/1086), alınan numunenin ulusal marker seviyesinin geçerli, ancak “Buhar Basıncı” parametresi yönünden teknik düzenlemelere aykırı olduğunun tespit edilmesi üzerine … tarih ve … sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu kararıyla idarî para cezası verilmesi yönünde idari işlem tesis edilmiştir.
Bunun üzerine bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu’nun 4. maddesinin dördüncü fıkrasının (ı) bendinde, bu Kanuna göre faaliyette bulunanların; piyasa faaliyetlerinde, Kurul’un belirleyecei teknik düzenlemelere uygun akaryakıt sağlamakla yükümlü oldukları vurgulanmış; işlemin tesis edildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan hâliyle, 19. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinin (3) numaralı alt bendinde, 4. madde hükümlerinin ihlâli hâlinde, sorumlularına ikiyüzellibin Türk Lirası idarî para cezası verileceği belirtilmiş; aynı maddenin dördüncü fıkrasında ise bayiler için cezaların beşte bir oranında uygulanacağı kurala bağlanmıştır.
Öte yandan, petrol piyasasına ilişkin faaliyetler kapsamındaki tesislerin ve piyasaya sunulan petrol ve madenî yağın teknik düzenlemelere ve standartlara uygunluğu ile ilgili usul ve esasların belirlenmesi amacıyla çıkarılan 10/09/2004 tarih ve 25579 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Petrol Piyasasında Uygulanacak Teknik Kriterler Hakkında Yönetmeliğin 5. maddesinin üçüncü fıkrasının (a) bendinde, akaryakıtın teknik düzenlemelere uygun olmasının zorunlu olduğu; (b) bendinde, ürünlerin öncelik sırasıyla TS veya EN standartlarına veya bu standartlar da yoksa, TSE tarafından kabul gören diğer standartlara uygun olmasının esas olduğu belirtilmiş; 7. maddesinin (d) bendinde ise, lisans sahiplerinin akaryakıtı teknik düzenlemelere uygun olarak arz etmekle yükümlü oldukları kuralı yer almıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Benzer bir ihtilâfta Dairemizin E:2012/1092 sayılı dava dosyasında yapılan 16/11/2018 tarihli ara kararı ile TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi’nden;
– Buhar basıncı parametresinin, standardın sınır değerlerine uygun olmamasının ne anlama geldiğinin,
– Buhar basıncı parametresinin üretim aşamasında ayarlanıp ayarlanmadığının,
– Numunenin alındığı tarihten laboratuvara teslim edildiği tarihe kadar özellikle hava sıcaklığının buhar basıncını etkileyip etkilemeyeceğinin, etkiler ise alt ve üst sınır değerlerinin ne olduğunun ve hangi koşullar altında muhafaza edilmesi gerektiğinin, numunenin uygun koşullarda muhafaza edilmemesi hâlinde teknik düzenlemelere aykırı olup olmayacağının,
– Numunenin alındığı tarih ile analizin yapıldığı tarihler arasında beklemeye bağlı olarak değişim olup olmayacağının, eğer değişim söz konusuysa numunenin ulusal marker seviyesi ile birlikte diğer teknik düzenleme parametrelerine de aykırı olup olmayacağının,
– Buhar basıncı parametresinin ölçümünde dış etkenlerin ve/veya dışarıdan herhangi bir müdahalenin ne kadar etkili olduğunun, böyle bir dış etken ve/veya müdahale varsayımı altında numunenin ulusal marker seviyesi ile birlikte diğer teknik düzenleme parametrelerinde de değişiklik olup olmayacağının sorularak, ayrıntılı şekilde açıklanması istenmiştir.
Ara kararına verilen 23/01/2019 tarih ve 425 sayılı cevabi yazıda, rapordaki buhar basıncı analizinin EN 13016-1 standardı şartları uygulanarak gerçekleştirildiği, buhar basıncı parametresi değerlerinin üretim aşamasında rafineriler tarafından kış veya yaz sezonu değerlerine göre ayarlandığı, söz konusu numunelerin uygun şekilde saklama ve nakliye şartlarının gerçekleştirilmesi durumunda özelliklerinde değişim olmayacağının değerlendirildiği, buhar basıncı parametresinin numune almadan başlayan ve analizin tamamlanmasına kadar geçen süreç içerisinde dış etkenlerden etkilenebileceği, bu etkiler neticesinde de buhar basıncı parametresi değerinin düşebileceği belirtilmiştir.
Bu itibarla, yukarıda yer verilen bilgiler dikkate alındığında, akaryakıtın yalnızca “Buhar Basıncı” parametresinin teknik düzenlemelere aykırı çıkması, diğer parametrelerin tamamının uygun bulunması, buhar basıncı parametresinin dış etkenlerden etkilenerek değerinin düşebileceği, davacının numune alınan akaryakıta bir müdahalesinin ya da piyasaya teknik kriterlere aykırı akaryakıt arz ettiğine ilişkin başkaca bir somut tespitin de bulunmaması karşısında, davacıya idarî para cezası verilmesine ilişkin dava konusu Kurul kararında hukuka uygunluk görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. Dava konusu işlemin iptaline ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile esastan incelenen davanın reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesi’ne gönderilmesine, … tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.