Danıştay 13. Daire, Esas No: 2016/3491, Karar No: 2022/1105

TEMYİZ EDENLER : 1. (DAVALI) … A.Ş. Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …

2. (DAVACI) … Elektrik Dağıtım A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirket tarafından, 15/08/2014 tarihine kadar tahsil edilen sistem kullanım ceza faturalarının iadesine ilişkin idari işlem tesis edilmesi istemiyle yapılan … tarih ve … sayılı başvurunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen kararda; davacı şirket ile davalı arasında iletim sisteminin kullanımı açısından kurulması gerekli akdî ilişkinin kurulmamış bulunduğu, dava konusu işlemin hukuki mahiyeti itibarıyla, sözleşmeden kaynaklanan bir cezaî şart niteliğinde olduğu, bu anlamda yalnızca sistem kullanım anlaşmasını imzalamış ve bu anlaşmada yer alan hüküm ve şartları kabul etmiş taraflar hakkında uygulama alanı bulabileceği, bu çerçevede, sistem kullanım anlaşmasının tarafı olmayan davacı şirkete, akdî ilişkinin zorunlu tarafı olan davalı idarece hazırlanan ve Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu tarafından onaylanarak yürürlüğe giren Yöntem Bildirimine, tip sözleşmedeki hükümler nakledilmek suretiyle bu sözleşmenin hüküm ve sonuçlarının sözleşme dışı davacı şirkete uygulanması yönünde ilgili düzenleyici işlemlerin dayanağı Kanunlarda herhangi bir hüküm bulunmadığı, bu ilişkinin salt idarelerin ikincil nitelikteki düzenlemeleriyle kurulmasına ise hukuken olanak bulunmadığı görüldüğünden, Yöntem Bildiriminde yer alan cezaî şart hükümlerinin ihmal edilmesi suretiyle uyuşmazlığın çözümü gerektiği, bu noktada, söz konusu işlemin iletim sistemini fiilen kullanması ve arz güvenliği nedeniyle, davacı şirket açısından sözleşme hükümleri olmaksızın uygulanması gerektiği ifade edilebilirse de, işlemin, mahiyeti itibarıyla kullanıcılar tarafından sisteme verilen zararın karşılığı, başka bir anlatımla tazmini niteliğinde olmadığı, salt sözleşme hükümlerinin arz güvenliğinin ihlâli karşılığında öngörülen cezaî nitelikteki işlem olduğu, kullanıcı tarafından sisteme verilen zararın ayrıca tazmin edileceği, bu durumda; davacı ile davalı idare arasında Sistem Kullanım Anlaşması imzalanmadığından, davalı idare tarafından tek taraflı olarak hazırlanan İletim Sistemi Sistem Kullanım ve Sistem İşletim Tarifelerini Hesaplama Yöntem Bildirimi uyarınca, sözleşmenin tarafı olmayan davacı şirkete hukuken geçerli bir dayanağı olmadan cezaî şart uygulandığı sonucuna ulaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, davanın kanuni süre içerisinde açılmadığı, davanın derdestlik nedeniyle reddine karar verilmesi gerektiği, dava konusu işlemin mevzuata uygun olduğu, sistem kullanım anlaşması imzalamamış olan kullanıcılar için, söz konusu ihlâlin ilk kez … tarih ve … sayılı Kurul kararıyla onaylanan Yöntem Bildiriminde düzenlendiği, sağlıklı bir iletim hizmeti sunulması ve arz güvenliğini sağlamak için cezaî yaptırımların zorunlu olduğu, Davacı tarafından, Mahkemece dava dilekçesindeki talebi dikkate alınmadan karar verildiği, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 10. maddesi kapsamında açıldığı, açılan davada, 15/08/2014 tarihine kadar tahsil edilen sistem kullanım ceza bedellerinin tamamının iadesi istemiyle yaptığı 15/08/2014 tarihli başvurunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptalinin talep edildiği; ancak Mahkeme kararı ile talebinin örtüşmediği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, sistem kullanım ceza faturalarının dayanağı Yöntem Bildiriminin 1.5. maddesinin Danıştay Onüçüncü Dairesi’nin 12/06/2014 tarih ve E:2013/815 sayılı kararı ile yürütmesinin durdurulmasına karar verildiği, sistem kullanım ceza faturalarının yasal dayanağının bulunmadığı, davanın kanuni süre içerisinde açıldığı, davalı idarenin iddia ettiği gibi derdestliğin söz konusu olmadığı, Davalı idare tarafından, davacı şirket ile 14/08/2012 tarihi itibarıyla sistem kullanım anlaşmalarının imzalanmaya başladığı, imzalanan sistem kullanım anlaşmalarında uyarı koşulunun bulunmadığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz istemlerinin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı şirket tarafından, 15/08/2014 tarihine kadar tahsil edilen sistem kullanım ceza faturalarının iadesine ilişkin idari işlem tesis edilmesi istemiyle yapılan … tarih ve … sayılı başvurunun davalı idarece zımnen reddedilmesi üzerine bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İdari dava türleri ve idari yargı yetkisinin sınırı” başlıklı 2. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde, idarî işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından iptal davası açılabileceği belirtildiğinden, idari işlemler dolayısıyla menfaati ihlâl edilen kimseler tarafından işlemin iptali istemiyle dava açılabileceği açıktır.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun “Taleple bağlılık ilkesi” başlıklı 26. maddesinin 1. fıkrasında “Hâkim, tarafların talep sonuçlarıyla bağlıdır; ondan fazlasına veya başka bir şeye karar veremez. Duruma göre, talep sonucundan daha azına karar verebilir.” kuralı yer almaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden; Mahkemece, dava dilekçesindeki istem sonucuna uygun olarak 15/08/2014 tarihine kadar tahsil edilen sistem kullanım ceza faturalarının iadesine ilişkin idari işlem tesis edilmesi istemiyle yapılan … tarih ve … sayılı başvurunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptali istemine yönelik bir karar verilmesi gerekli iken davanın Sistem Kullanım ve Sistem İşletim Tarifelerini Hesaplama Yöntem Bildiriminin 1.5 maddesinde yer alan, “TEİAŞ tesislerinde kullanıcının bağlı bulunduğu fidere 00.00 – 24.00 saatleri arasında üç veya daha fazla arıza intikal ederek kesicinin açması” şeklinde tanımlanan ihlâlden bahisle Ocak 2008 – Kasım 2009 dönemlerine ilişkin sistem kullanım ceza faturalarının iptali istemiyle açıldığı belirtilerek bir karar verildiği, bu itibarla dava dilekçesinde yer alan talep sonucu ile temyize konu kararda yer alan dava konusunun birbirinden farklı olduğu anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, başvurunun yıl ve ay itibarıyla birden fazla dönemi kapsadığı da göz önüne alındığında derdestlik bulunup bulunmadığı dikkate alınarak davacının talep sonucu tam olarak belirlenmek suretiyle Mahkemece yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir.
Öte yandan, yapılacak derdestlik değerlendirmesinde davacı şirket tarafından, Mart, Mayıs, Haziran, Temmuz ve Ağustos 2012 dönemlerine ilişkin … tarih ve …, … tarih ve …, … tarih ve …, … tarih ve …, … tarih ve … sayılı sistem kullanım ceza faturalarının iptali istemiyle açılan davada, … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla dava konusu işlemlerin iptaline karar verildiğinin ve bu kararın Dairemizin 17/03/2022 tarih ve E:2016/2186, K:2022/1076 sayılı kararıyla onandığının, davacı şirket tarafından Ocak-Ekim 2010 dönemine ilişkin … tarih ve …, … … sayılı sistem kullanım ceza faturalarının iptali istemiyle açılan davada, … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla dava konusu işlemlerin iptaline karar verildiğinin ve bu kararın Dairemizin 17/03/2022 tarih ve E:2016/2201, K:2022/1074 sayılı kararıyla onandığının, davacı şirket tarafından Ocak- Aralık 2011 dönemine ilişkin … tarih ve …, … tarih ve …, … tarih ve …, … tarih ve …, … tarih ve …, … tarih ve …, … tarih ve …, … tarih ve …, … tarih ve …, … tarih ve …, … tarih ve …, … tarih ve … sayılı sistem kullanım ceza faturalarının iptali istemiyle açılan davada … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla dava konusu işlemlerin iptaline karar verildiğinin ve bu kararın Dairemizin 17/03/2022 tarih ve E:2016/2272, K:2022/1073 sayılı kararıyla onandığının, davacı şirket tarafından Ocak 2007-Aralık 2009 dönemine ilişkin … tarih ve …, …, … …, sayılı sistem kullanım ceza faturalarının iptali istemiyle açılan davada, … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla dava konusu işlemlerin iptaline karar verildiğinin ve bu kararın Dairemizin 17/03/2022 tarih ve E:2016/2237, K:2022/1072 sayılı kararıyla onandığının da dikkate alınması gerekmektedir.