Danıştay 12. Daire, Esas No: 2021/219, Karar No: 2021/848

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Başkanlığı
VEKİLİ : …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Mardin İli, Artuklu İlçesi, … Müezzin-Kayyımı olarak görev yapan davacının, Diyanet Başkanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği’nin 5/1-(b) maddesinde yer alan yer alan “Atamalarında dini öğrenim şartı esas alınan unvanlarda; itikat, ibadet, tavır ve hareketlerinin İslâm törelerine uygunluğunun çevresinde bilinir olduğu şeklinde ortak bir nitelik taşımak” şartını kaybettiğinden bahisle, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 98/b maddesi uyarınca görevine son verilmesine ilişkin Diyanet İşleri Başkanlığının … tarih ve E…. sayılı işleminin iptaline karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla, dava dosyasında bulunan bilgi ve belgeler ile soruşturma raporunun birlikte incelenmesi sonucunda, davacının Gaziantep İlinde imam-hatip olarak görev yapmaktayken ”elektrik enerjisi hakkında nitelikli hırsızlık” suçunu işlediği, … Asliye Ceza Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla sabit olduğundan, Diyanet Başkanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği’nin 5/1-(b) maddesinde yer alan itikat, ibadet, tavır ve hareketlerinin İslam törelerine uygunluğunun çevresinde bilinir olduğu şeklindeki ortak nitelik şartını kaybettiği sonucuna varılarak davacı hakkında tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla, istinaf başvurusuna konu kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, savunma hakkı verilmeden dava konusu işlemin tesis edildiği, hakkında … Asliye Ceza Mahkemesince verilen hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı gerekçe gösterilerek görevine son verilemeyeceği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI :Davalı idare tarafından, dava konusu işlemin hukuka uygun olarak tesis edildiği belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince; Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, Danıştay Başkanlık Kurulu’nun 18/12/2020 tarih ve 2020/62 sayılı kararı uyarınca Dairemize devredilen dosyanın tekemmül ettiği anlaşıldığından, yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Diyanet İşleri Başkanlığınca, Mardin, Diyarbakır ve Şırnak illerinde terör örgütleri veya legal görünüm altında faaliyet yürüten örgüt ve yapıların emir ve talimatlarıyla hareket eden, bu örgüt ve yapılarak yardım eden ve propagandasını yapan, herhangi bir siyasi parti lehine veya aleyhine faaliyette bulunan, Devlet ve hükümet aleyhine çalışan personel bulunup bulunmadığı hususlarında çalışmalarda bulunmak, gerektiğinde ilgililer hakkında inceleme ve soruşturma yapmak üzere müfettiş görevlendirilmiştir.
Diyanet İşleri Başkanlığı müfettişliğince mahallinde yapılan soruşturma neticesinde düzenlenen … tarih ve …sayılı Soruşturma Raporunda; … Cumhuriyet Başsavcılığınca davacının dini hizmetlerini kötüye kullanma suçu nedeniyle düzenlenen iddianame eki Adli Sicil ve Arşiv Sorgulama Belgesindeki kayıttan, … Asliye Ceza Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile davacının elektrik enerjisi hakkında nitelikli hırsızlık suçunu işlediğinden 6 ay 20 gün hapis cezasıyla cezalandırılmasına ve hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verildiğinin anlaşıldığı, bu nedenle kamu malından karşılıksız yararlanma da, kamunun hakkına tecavüz niteliği taşıdığı için; görevi, İslam ahlakını anlatmak, başkalarının haklarına saygı göstermeyi, kamu hakkına riayet etmeyi tavsiye etmek ve yaşantısıyla da örnek olmak olan bir din görevlisinin bu tür bir eylemde bulunması, ona örneklik vasfını kaybettireceği gibi, toplum nezdindeki itibarını da yok edeceği belirtilerek davacının, Diyanet Başkanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği’nin 5/1-(b) maddesinde yer alan ortak bir ortak nitelikleri kaybettiğinden bahisle, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 98/b maddesi uyarınca görevine son verilmesi teklif edilmiştir.
Söz konusu rapora istinaden Diyanet İşleri Başkanlığı Atama ve Yer Değiştirme Kurulunun … tarih ve … sayılı kararı ile davacının görevine son verilemesine karar verilmiş ve bu karar, Diyanet İşleri Başkanlığının … tarih ve E…. sayılı kararı onanmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 48. maddesinin birinci fıkrasının “Özel şartları” belirleyen (B) bendinin (2) numaralı alt bendinde, “Kurumların özel kanun veya diğer mevzuatında aranan şartları taşımak” kuralına yer verilmiş; 98. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde, “Memurluğa alınma şartlarından herhangi birini taşımadığının sonradan anlaşılması veya memurlukları sırasında bu şartlardan her hangi birini kaybetmesi”, Devlet memurluğunu sonra erdiren haller arasında sayılmıştır.
633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun’un “Personelin nitelikleri” başlıklı 9. maddesinin ikinci fıkrasında, “Başkanlık personelinin 657 sayılı Kanunda ve bu Kanunda yer almayan diğer nitelikleri ile atanmalarında dinî öğrenim şartı arananlara ilişkin ortak nitelikler yönetmelikle düzenlenir.” hükmü yer almaktadır.
15/04/2015 tarih ve 29327 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Diyanet İşleri Başkanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği’nin “Genel şartlar” başlıklı 5. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde, “Atanmalarında dini öğrenim şartı esas alınan unvanlarda; itikat, ibadet, tavır ve hareketlerinin İslâm törelerine uygunluğunun çevresinde bilinir olduğu şeklinde ortak bir nitelik taşımak” hükmüne yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri uyarınca, atanmalarında dini öğrenim şartı esas alınan alanlarda görev yapan personelin; 657 sayılı Kanun’un 48. maddesinin (B) bendinin 2. alt bendi ile aynı Kanun’un 98. maddesinin (b) bendi uyarınca Yönetmelikle aranılan “itikat, ibadet, tavır ve hareketlerinin İslâm törelerine uygunluğunun çevresinde bilinir olduğu” şeklindeki ortak nitelik şartını kaybettiğinden bahisle görevine son verme işleminin tesisi için, ”İslam törelerine uygun olmayan bir eylemin bulunmasının” yanında, diğer bir şart olarak ”bu eylemin çevresinde bilinir olmasının” da gerektiği, ancak bu iki şartın birlikte gerçekleşmesi durumunda görevine son verilebileceği açıktır.
Uyuşmazlık konusu olayda, davacının görevine son verilmesine neden olan eyleminin İslam törelerine uygun olmadığı tartışmasız olmakla birlikte, söz konusu eylemlerinin çevresinde bilinir olduğu hususunun, her türlü şüpheden uzak, kesin ve somut delillerle ispat edilemediği gibi, alenileşmediği, mesleğine ya da sosyal çevresine yansımalarının olduğuna dair bir bulgunun da olmadığı, dolayısıyla yönetmelikte aranan koşullardan birisinin gerçekleşmediği sonucuna varıldığından, dava konusu işlemde hukuka uyarlık görülmemiştir.
Bu itibarla, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun’un 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Kullanılmayan …-TL yürütmenin durdurulması harcının istemi halinde davacıya iadesine,
4. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesine gönderilmesine, kesin olarak 23/02/2021 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

(X) – KARŞI OY :

Davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararı usul ve hukuka uygun olduğundan onanması gerektiği görüşüyle aksi yönde verilen çoğunluk kararına katılmıyoruz.