Danıştay 12. Daire, Esas No: 2020/384, Karar No: 2020/4623

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem : TCDD Genel Müdürlüğü 1.Bölge Müdürlüğü’nde makinist olarak görev yapan davacı tarafından, TCDD Personel Yönetmeliği’nin 100/5.maddesi ve Yönetmeliğin 105.maddesinin tatbiki ile alt ceza uygulanmak suretiyle kınama cezası ile cezalandırılmasına dair 1.Bölge Disiplin Kurulu’nun … tarih ve … sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: İderi Mahkemesince işin esasına girilerek bir karar verilmesi gerekirken, süre aşımı nedeniyle davanın reddi yolunda verilen kararda hukuki isabet bulunmadığı gerekçesiyle Danıştay Onikinci Daire Başkanlığı’nca verilen 22/01/2019 gün ve 2018/9701 Esas, 2019/326 sayılı bozma kararına uyularak; davacının, manevra makinesi üzerine çıkarak manevranın yapılmasını engellemesi, çalışanları eyleme katılma yönünde etkilemeye çalışması, çalışmasına devam etmek isteyen personele çalışmaması yolunda taciz ve baskı uygulaması fiillerinin sendikanın aldığı karara uygun bir davranış olduğuna ve hak aramaya yönelik bir tepki olarak değerlendirilmesine imkan bulunmadığı, sendikal faaliyet sınırlarını aşan fiillerin işlenmesi halinde eyleme uyan disiplin cezasının uygulanacağı gerekçesiyle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davacı tarafından, davacının işe gelmeyişinin üyesi olduğu sendikanın aldığ iş bırakma eylemi kararı kapsamında olduğu, mahkeme kararının AİHM kararlarına aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Davalı idare tarafından, mahkeme kararının usul ve yasaya uygun olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile usul ve yasaya aykırı olan kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
… Sendikası Genel Merkezi ile Birleşik Taşımacılık Sendikası Genel Merkezinin “25.11.2009 tarihinde açığa alınan 16 personelin göreve iade edilmemesini protesto etmek amacıyla” 15.12.2009 tarihinde saat 22.00’de başlamak ve 16.12.2009 tarihinde saat 24.00’de bitmek üzere bir günlük eylem kararının alındığı, bu eylemde, eyleme katılıp sinyal kapatmak, trenin önüne rayların üzerine oturmak ya da yatmak, görevinin başında çalışmak isteyen personeli engellemek, ara istasyonda treni terk etmek şeklinde gerçekleşen eylemlere yönelik başlatılan soruşturma sonucunda hazırlanan … tarihli ve … sayılı raporda davacı ile diğer bazı çalışanların, tren teşkil memurlarının eyleme katılmaları yönünde baskı uyguladığı, manevra odası kapı girişini tutarak içeride bulunan bölge müdür vekili ve bölge müdür yardımcısının dışarıya çıkışını engellemeye çalıştığı, yönetici sıfatı da bulunan davacı ve sözü edilen diğer kişilerin aktif bir eylem hareketi içerisinde olduğu, kendi üyelerini bu bölüme toplayarak arbede yaşanmasına memurlarının çalışmamalarına sebep olduğu, yine aynı kişi topluluğunun tren teşkil gar manevra odasına gelerek tren teşkil memurlarına eyleme katılmaları yönünde baskı uyguladığı, Bölge müdürlüğü yöneticilerine saygısızca davrandığı, manevra makinesi üzerine çıktığı, görevli makinistin çalışmaması yönünde psikolojik baskı uyguladığı, makine üzerinden basına beyanlarda bulunduğunun tespit edildiği belirtilerek davacı hakkında, TCDD Personel Yönetmeliğinin 100.maddesinin 5.fıkrası uyarınca aylıktan kesme cezasının (ceza tayininde ilgililerin sicil notlarının çok iyi derecede olması hususlarının da dikkate alınması hususuna değinilerek) teklif edildiği, anılan teklif doğrultusunda TCDD Personel Yönetmeliğinin 100.maddesinin 5.fıkrası ve 105.maddesi uyarınca alt ceza tatbik edilerek kınama cezası ile cazalandırılmasına yönelik dava konusu işlemin tesis edildiği anlaşılmaktadır.
Bunun üzerine bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT ve HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Anayasa’nın 128. maddesinin ikinci fıkrasında, “Memurların ve diğer kamu görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işleri kanunla düzenlenir. Ancak, malî ve sosyal haklara ilişkin toplu sözleşme hükümleri saklıdır.” denilmek suretiyle memurlar ve diğer kamu görevlileri, özlük hakları bakımından yasal güvenceye kavuşturulmuştur.
Memurlar ve diğer kamu görevlilerinin ve bu kapsamda yer alan TCDD İşletmeleri personelinin statü haklarını doğrudan etkileyen disiplin işlemlerinin “diğer özlük işleri” kavramı kapsamına girdiğine kuşku bulunmamaktadır.
399 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin “Disiplin Cezaları” başlıklı 44. maddesinde ”Teşebbüs veya bağlı ortaklıklardaki hizmetlerin gereği gibi yürütülmesini sağlamak amacıyla sözleşmeli personelin görevleri ile ilgili kusurlu hareketleri, iş yerinde veya dışında teşebbüs ve bağlı ortaklıkla ilgili mevzuata aykırı davranışları nedeniyle kademe ilerlemesinin durdurulması hariç, verilmesi gereken disiplin cezaları ile disiplin cezası vermeye yetkili merciler ve disiplin kurulları hakkında bu Kanun Hükmünde Kararnamede hüküm bulunmayan hallerde teşebbüs veya bağlı ortaklık memurlarının tabi olduğu hükümler uygulanır. Ancak, kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını gerektiren fiiller için sözleşme ücretinden kesme cezası, aylıktan kesme cezası esaslarına göre uygulanır.” hükmüne yer verilmiştir.
Anılan KHK’nın “Uygulamanın İzlenmesi” başlıklı 58. maddesinin ikinci fıkrasında; “Sözleşmeli personele ilişkin olarak bu Kanun Hükmünde Kararnamede hüküm bulunmayan hallerde, Devlet Personel Başkanlığının görüşü alınmak kaydıyla 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun ilgili hükümleri uygulanır.” kuralına yer verilmiştir.
22/06/1993 tarih ve 21615 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren TCDD Personel Yönetmeliği, 12/08/2017 tarihli ve 30152 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan TCDD Personel Yönetmeliğinin Yürürlükten Kaldırılmasına dair Yönetmelik ile yürürlükten kaldırılmıştır.
Mülga Yönetmeliğin “Amaç” başlıklı 1. maddesi; “Bu Yönetmeliğin amacı, TCDD’de 657 sayılı Kanuna göre çalışan kadrolu personelin hak ve yükümlülükleri ile çalışma şartlarını düzenlemektedir.”, “Aylıktan Kesme Cezasını Gerektiren Fiil ve Haller” başlıklı 100.maddesinin 5.fıkrası, “Kanun, tüzük, yönetmelik, karar, talimat ve emirlerde yazılı olan görevleri haklı veya zorlayıcı bir sebep olmaksızın yerine getirmemek veya eksik olarak yerine getirmek veya mevzuatın uygulanmasını zorunlu kıldığı hususları yapmamak veya yasakladığı işleri yapmak”, “Cezaların Hafifletilmesi” başlıklı 105.maddesi, “Memuriyetten çıkarma cezasını gerektiren suçlar dışındaki olaylar için ceza vermeye yetkili olanlar personele verilecek cezalarda ilgili personelin geçmiş hizmetleri sırasındaki olumlu çalışmaları, iyi veya çok iyi derecede sicil almış olması veya olayın meydana geliş nedenlerini dikkate alarak, hafifletici sebeplerin varlığına kanaat getirdikleri takdirde her olayda bu sebepler belirtilmek suretiyle bir aşağı dereceden ceza verebilir.”, “Yönetmelikte Hüküm Bulunmayan Haller” başlıklı 162. maddesi; “Bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan konularda Kuruluş personeli hakkında genel hükümler uygulanır.” olarak düzenlenmiştir.
Dava konusu disiplin cezasına dayanak TCDD Personel Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmış olsa dahi, 399 sayılı KHK’nın 44. maddesi ve 58. maddesinin ikinci fıkrası birlikte değerlendirildiğinde, kuruluş personeline uygulanacak disiplin hükümleri yönünden 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na atıf yapıldığı, bu nedenle davalı idarece davacının fiillerinin 657 sayılı Kanun’un 125. maddesine uygun olup olmadığı yönünden değerlendirilerek işlem tesis edilmesi gerektiğinden, dava konusu işlemde hukuka uyarlık, işin esasına girilerek sendikal faaliyet sınırlarını aşan davranışlarda bulunan davacının, TCDD Personel Yönetmeliğinin 100.maddesinin 5.fıkrasında öngörülen hal ve davranışlarda bulunduğunun sabit olduğu gerekçesiyle davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.