Danıştay 12. Daire, Esas No: 2018/8397, Karar No: 2021/692

KARARIN DÜZELTİLMESİNİ İSTEYEN (DAVACILAR) : …Mirasçıları;
1- …
2- …
3- …
4- …
5- …
6- …
7- …
VEKİLLERİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Başkanlığı
İSTEMİN KONUSU : Askeri Yüksek İdare Mahkemesi … Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının düzeltilmesi istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacılar tarafından; murislerinin, babasının 1. Dünya Savaşında yaşamını yitirmesi nedeniyle kendisine yetim maaşı bağlanması ve tütün ikramiyesi adı altında alması gereken ödemelerin hak ettiği tarihten itibaren ödenmesi için yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali ile aylığın ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.
Askeri Yüksek İdare Mahkemesi kararının özeti: Askeri Yüksek İdare Mahkemesi … Daire Başkanlığınca; davacıların murislerinin, babası …’ın Birinci Dünya Savaşında yaşamını yitirmesi nedeniyle kendisine yetim aylığı bağlanması için talepte bulunduğu, bu talebe olumsuz cevap verilmesi üzerine bu işlemin kaldırılması ve aylık bağlanması istemiyle 10/01/2014 tarihinde … İş Mahkemesinde dava açtığı, 24/04/2014 tarihinde davanın görev nedeniyle reddine karar verildiği, temyiz başvurusu üzerine, kararın … Hukuk Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile onandığı ve bu kararın 22/12/2014 tarihinde tebliğ edildiği, 24/04/2015 tarihinde kayda giren dilekçe ile işbu davanın açıldığı, AYİM … Dairesinin E:…, K:… sayılı kararı ile “Yargıtay tarafından İş Mahkemesinin görevsizlik kararının onanmasından çok sonra (30 günden sonra) açılması nedeniyle süre aşımı nedeniyle reddedildiği, bu karardan sonra yeni bir başvuru olmadan ve işlem tesis edilmeden aynı nedenle ve aynı konu ile işbu davanın açıldığı, aynı olay ve istem ile ilgili olarak ve aynı taraflar ile dava görülmüş ve bir hüküm verilmiş olduğundan yeni bir olgu ve işleme dayanmayan işbu davanın kesin hüküm nedeniyle reddine karar verilmiştir.

KARAR DÜZELTME TALEP EDENLERİN İDDİALARI : Verilen kararın gerekçesinde; Kuruma yeni bir başvuru yapılmaksızın açılan bir dava olduğu ve kesin hüküm içerdiğinden ret kararı verildiği, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi … Dairesinin E:…, K:… sayılı kararı sonrasında 21/12/2015 tarihli dilekçe ile Kuruma tekrar başvurulduğu, 21/01/2016 tarihinde başvurunun eski gerekçelerle reddedildiği, red kararı sonrasında 24/02/2016 tarihinde işbu davanın açıldığı, dava dilekçesinin ekinde tüm belgelerin gönderildiği, söz konusu şahsi dosya ve ekteki belgeler incelendiğinde Mahkeme kararının yerinde olmadığının anlaşılacağı; kaldı ki, ilk dosyanın usulden reddedildiği, esastan bir inceleme yapılmadığından kesin hüküm oluşturmayacağından hukuka aykırı olan kararın düzeltilmesi istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Karar düzeltme isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
25/08/2017 tarih ve 30165 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 15/08/2017 tarih ve 694 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 36. maddesi ile 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu’na eklenen Geçici 45. maddenin sekizinci fıkrasının (b) bendinde: “… Kaldırılan askeri yargı mercilerinde görülmekte olan, tebliğde ve infaz aşamasında bulunanlar ile bu mercilerin arşivlerinde bulunan işi bitmemiş dosyalardan; … b) Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde kanun yolu incelemesi aşamasında olanlar Danıştaya; diğerleri Ankara İdare Mahkemeleri’ne, … 21/01/2017 tarih ve 6771 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un yürürlüğe girdiği tarihten itibaren dört ay içinde herhangi bir karara gerek kalmaksızın listeye bağlanarak gönderilir.” hükmüne yer verilmiştir.
Askeri Yüksek İdare Mahkemesi tarafından verilen kararın, 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu’na 25/08/2017 tarih ve 694 sayılı KHK ile eklenen Geçici 45. madde uyarınca incelenmesinden; kararın düzeltilmesi dilekçesinde ileri sürülen nedenlerin, 2577 sayılı Kanun’un Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi hükmüne uygun bulunduğu sonucuna ulaşıldığından, karar düzeltme isteminin kabulü ile Askeri Yüksek İdare Mahkemesi … Daire Başkanlığının … tarih ve E:…; K:… sayılı kararı kaldırılarak uyuşmazlık yeniden incelendi:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacıların murisleri tarafından, babasının Musul Hastanesinde 30 Ağustos 1915 tarihinde vefat ettiği gerekçesiyle kendisine yetim aylığı bağlanması talebiyle 21/12/2015 tarihinde davalı idareye başvuruda bulunulmuştur.
Aylık bağlanması talebinin, davacıların murisinin, babasının ölümünden sonra doğmuş olması gerekçesiyle 21/01/2016 tarihinde reddedilmesi üzerine, o tarihte kayıtların düzenli tutulmadığından bahisle, başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali ve aylığın ödenmesine karar verilmesi istemiyle 24/02/2016 tarihinde bakılan dava açılmıştır.
Davacıların murisleri tarafından, daha önce aynı taleple 09/12/2011 tarihli dilekçe ile davalı idareye başvurulduğu, başvurunun 13/02/2013 tarihli işlemle reddedilmesi üzerine 10/01/2014 tarihinde … İş Mahkemesinde dava açıldığı, 24/04/2014 tarihinde davanın görev nedeniyle reddine karar verildiği ve bu kararın temyizi üzerine, … Hukuk Dairesince … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile onandığı, bu kararın 22/12/2014 tarihinde tebliğ edildiği, 24/04/2015 tarihinde kayda giren dilekçe ile dava açıldığı, AYİM … Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile; Yargıtay’ın onama kararının tebliğini takip eden otuz günden sonra (dört ay sonra) açılması nedeniyle davanın süre aşımı nedeniyle reddedildiği anlaşılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
(Mülga) 1602 sayılı Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Kanun’un 56. maddesinde bu Kanunda aksine hüküm bulunmayan hallerde İdari Yargılama Usulü Kanunu ile Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun uygulanacağı ilkesi getirilmiştir.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun dava şartlarını düzenleyen 114. maddesinin 1. fıkrasının (i) bendinde, “Aynı davanın, daha önceden kesin hükme bağlanmamış olması” kuralına yer verilmek suretiyle “kesin hüküm”, doğrudan dava açma şartları arasında sayılmış; 115. maddesinde, mahkemenin dava şartı noksanlığını tespit etmesi hâlinde davayı usulden reddedeceği kurala bağlanmış; 303. maddesinin birinci fıkrasında ise, “Bir davaya ait şekli anlamda kesinleşmiş olan hükmün, diğer bir davada maddi anlamda kesin hüküm oluşturabilmesi için, her iki davanın taraflarının, dava sebeplerinin ve ilk davanın hüküm fıkrası ile ikinci davaya ait talep sonucunun aynı olması gerekir.” kuralına yer verilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nda; “kesin hüküm” müessesesi düzenlenmemiş ve Kanun’un 31. maddesinde, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu ve onun yerine yürürlüğe konulan Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun ilgili maddelerine atıfta bulunulmamış olmakla birlikte, bir davaya ait şeklî anlamda kesinleşmiş olan hükme karşın, tarafları, konusu ve sebepleri aynı olan ikinci bir dava bulunması durumunda, bu davanın kesin hüküm nedeniyle incelenmeksizin reddine karar verilmesi gerekmektedir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Askeri Yüksek İdare Mahkemesi … Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararında; … İş Mahkemesi’nin davanın görev yönünden reddine ilişkin kararının Yargıtayca onanmasından çok sonra (30 günden sonra) açılması nedeniyle davanın süre aşımı nedeniyle reddedildiği, bu karardan sonra yeni bir başvuru olmadan ve işlem tesis edilmeden aynı nedenle ve aynı konu ile işbu davanın açıldığı, aynı olay ve istem ile ilgili olarak ve aynı taraflar ile dava görülmüş ve bir hüküm verilmiş olduğundan yeni bir olgu ve işleme dayanmayan işbu davanın kesin hüküm nedeniyle reddine karar verilmiş olduğu görülmüş olmakla birlikte, davanın süre aşımı nedeniyle reddine ilişkin Askeri Yüksek İdare Mahkemesi … Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararından sonra, 21/12/2015 tarihli dilekçe ile Kuruma yeniden başvuru yapıldığı, yapılan bu başvurunun 21/01/2016 tarihli işlemle reddedilmesi üzerine, bu işlemin iptali istemiyle 24/02/2016 tarihinde işbu davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Bu duruma göre, görülmekte olan işbu davanın, süre aşımı nedeniyle reddine ilişkin karardan sonra yeniden yapılan başvuru üzerine, davalı idarece 21/01/2016 tarihinde tesis edilen işlemin iptali istemiyle açılmış olduğu göz önüne alındığında, davanın esası incelenerek bir karar verilmesi gerekirken, kesin hüküm nedeniyle davanın reddedilmesinde hukuka uygunluk bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacıların KARAR DÜZELTME İSTEMLERİNİN KABULÜNE,
2. Davanın kesin hüküm nedeniyle reddine ilişkin Askeri Yüksek İdare Mahkemesi … Daire Başkanlığının … tarih ve E:…; K:… sayılı kararının 2577 sayılı Kanun’un 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın davanın görüm ve çözümünde yetkili olan … İdare Mahkemesine gönderilmesine, 15/02/2021 tarihinde oyçokluyla karar verildi.

(X) KARŞI OY