Danıştay 10. Daire, Esas No: 2019/8482, Karar No: 2020/7081

Danıştay 10. Daire Başkanlığı 2019/8482 E. , 2020/7081 K.

“İçtihat Metni”

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2019/8482
Karar No : 2020/7081

(X)_KARŞI OY :
Davacı şirketin, imtiyaz sahibi olduğu … Gazetesi hakkında, Basın İlan Kurumu tarafından yapılan kontrollerde İHA ve Anadolu Ajansı sözleşmelerinin sadece davacı şirketin diğer yayını olan … Gazetesi ile yapılmış olmasına rağmen, … Gazetesinde de bu iki ajansa ait haberlerin yayımlandığının tespit edilmesi üzerine … Gazetesi hakkında 419.971,41 TL resmi ilan mahsup kararı alındığı anlaşılmaktadır. Alınan bu mahsup kararına müteakip … Gazetesi … tarihli yazısıyla resmi ilan yayınlama hakkından feragat ettiğini Kuruma bildirmesi üzerine sözü edilen Gazetenin 67 sayılı Genel Kurul Kararının 8. maddesine göre yeni yayın sayılmasına karar verilmiştir. Bu nedenle … tarih ve … sayılı Genel Müdürlük kararı ile, belirtilen mahsup kararının … Gazetesine uygulanma imkanı kalmadığı, mahsup kararının davacı şirketin diğer yayını olan … Gazetesine uygulanmasına karar verildiği, bu karara karşı yapılan itirazın reddine karar verilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Dava konusu uyuşmazlık, aynı şirket tarafından işletilen resmi ilan yayınlama hakkına sahip iki gazeteden birisi hakkında alınan mahsup kararının şirketin diğer gazetesine uygulanıp uygulanmayacağından kaynaklanmaktadır.
195 sayılı Basın İlan Kurumu Teşkiline Dair Kanun’un 34. maddesinde;
“Resmi ilan verilecek mevkutelerin vasıfları:
a) Münderecat,
b) Sayfa sayı ve ölçüsü,
c) Kadro,
ç) Fiili satış,
d) En az yayın hayatı süresi,
Bakımlarından ve uygun görülecek diğer yönlerden Basın-İlan Kurumu Genel Kurulunca tesbit olunur.
Genel Kurul, Kurumun şubesi bulunmıyan yerlerdeki mevkutelerin vasıflarını yukarıki fıkrada yazılı kayıtlara bağlı olmaksızın tesbit eder.
Genel Kurul Türkiye’de yabancı dillerle yayınlanan mevkuteler ile fikir ve sanat dergilerine ilan ve reklam verme esaslarını ayrıca tayin eder.” düzenlemesine, “Gazetelerin Ödevleri” başlıklı 35. maddesinde; “Basın – İlan Kurumu Genel Kurulu, kanunen mevkutelere tutmaya mecbur oldukları defterlerden başka noterden tasdikli defterler tutmak ve vasıflarını kontrol veya ilan ve reklamlar bakımlarından muayyen bilgileri verme ödevlerini yükliyebileceği gibi, bu ödevlerin yerine getirilip getirilmediğini veya gazetelerin tayin edilen vasıflara uygun olup olmadıklarını her zaman kontrol ettirebilir.
Basın İlân Kurumu Teşkiline Dair 195 Sayılı Kanun Uyarınca Yayınlanacak İlân Ve Reklamlar İle Bunları Yayınlayacak Mevkuteler Hakkında 15/2/1977 Tarihli Ve 67 Sayılı Genel Kurul Kararı’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Genel Kurul Kararının 14. maddesinde; “Gazetelerin, haksız veya fazla olarak yayınladığı resmî ilânlar “mahsup”, yayınlama hakkı bulunmasına rağmen yayınlayamadığı resmî ilânlar ise “telâfi” edilir.
Mahsup ve telâfi işlemleri, gazetelerin mağduriyetini önlemek üzere, ilgili gazetenin bu işlemlere ilişkin karar tarihindeki aylık resmî ilân kontenjanının yarısı üzerinden izleyen aylarda yapılır. Ancak, mahsup veya telâfi miktarı, ilgili gazetenin karar tarihinden geriye doğru üç aylık resmî ilân kontenjanını aştığı takdirde, mahsup veya telâfi işlemi karar tarihindeki resmî ilân kontenjanının tamamı üzerinden yapılır.
Bir yerde yayınlama hakkı olan tek gazetenin bulunması halinde, bu gazete hakkında alınan mahsup kararı, mahsup tutarı kadar resmî ilânın, ilgili gazetede yayınlatılmaması suretiyle uygulanır.
Mevzuat hükümlerinin ihlali sebebiyle gazetelere mahsup işlemi uygulanmış olması, aynı konuda, 195 sayılı Kanun’un 49 uncu maddesinin (a) bendi uyarınca cezai yaptırım uygulanmasına engel teşkil etmez.” düzenlemesine yer verilmiştir.
Aynı Genel Kararının 8. maddesinde; “2 nci maddede sayılan ilân ve reklâmları yayınlama hakkının doğması için, günlük gazeteler ve diğer mevkutelerin;
a) Yazılı olarak, yayınlama talebinde bulunması,
b) Kurum Yönetmeliği ve bu Karar’la yükletilen ödevleri kabul ederek vaktinde yerine getirmesi,
c) Yayınlandığı yere göre, bu Karar’ın ilgili bölümlerinde öngörülen şart ve vasıfları haiz olması, gerekir.
Ancak, yayınlama hakkı kazanabilmesi için bekleme süresine tabi tutulan bir mevkute, bu süre dolmadan resmî ilân ve reklâm yayınlayamaz. Aksi halde, bu Karar’ın ilgili maddelerinde düzenlenmiş bulunan yaptırımlar uygulanır.
Yayınlama hakkından vazgeçtiğini yazılı olarak bildiren mevkuteler, tekrar resmî ilân ve reklâm yayınlama talebinde bulunursa, yayın hayatlarını aynı adla sürdürseler dahi, yeni yayınlanan ve yayınlama hakkı kazanamamış mevkutelere uygulanan usul ve esaslara tabi tutulur.” düzenlemesine yer verilmiştir.
Yukarıda aktarılan Basın İlan Kurumu Mevzuatının bir bütün halinde incelenmesi sonucunda, mahsup uygulanan gazetenin yeni yayın sayılması halinde, bu mahsup kararının bir diğer yayına uygulanmasını öngören herhangi düzenleme bulunmadığı anlaşılmaktadır. Mahsup uygulamasının, kanunun açık olarak verdiği yetkiye dayalı olarak yapılacağı ise tartışmasızdır.
Uyuşmazlıkta; hakkında mahsup kararı alınan ve resmi ilan yayınlama hakkından vazgeçildiğinden bu karar hakkında uygulanamayan … Gazetesine ilişkin mahsup kararı imtiyaz sebebi şirketin diğer yayını olan … Gazetesine uygulanamayacağı açıktır.
Bu durumda, davacı şirketin karar düzeltme isteminin kabul edilerek İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği oyuyla aksi yöndeki çoğunluk kararına katılmıyoruz.