Danıştay 7. Daire, Esas No: 2016/5004, Karar No: 2021/1581

TTEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı adına
… Gümrük Müdürlüğü …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Petrol Ürünleri Gıda Pazarlama İthalat İhracat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava Konusu İstem: Davacı adına tescilli … tarih ve … sayılı serbest dolaşıma giriş beyannamesi ekinde yer alan Form-A menşei ispat belgesinin sahte olduğundan bahisle ek olarak tahakkuk ettirilen gümrük ve katma değer vergileri ile bu vergiler üzerinden hesaplanarak karara bağlanan para cezalarına vaki itirazın reddi yolunda tesis edilen işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti: Davacı tarafından ibraz edilen menşei belgesinin gerçekliği konusunda yapılan araştırma kapsamında İran Gümrük İdaresinden alınan yazı ekindeki liste ile davacının ibraz ettiği menşei belgesinin de yer aldığı bir kısım menşei belgelerinin sahte olduğunun bildirildiği, öte yandan, dava dilekçesine ekli belgelere göre, söz konusu menşei belgelerinin doğru olup olmadığının araştırılması amacıyla Van Ticaret Odası tarafından, uyuşmazlık konusu belgeyi düzenleyen Urumiye Ticaret Sanayi Madenler ve Ziraat Odasına yapılan başvuru üzerine, adı geçen Oda tarafından verilen cevabi yazıda, hakkında bilgi istenen menşei belgelerinin odaları tarafından verildiğinin ve onaylandığının bildirildiği, davacının ibraz ettiği menşei belgesinin de bu belgeler arasında yer aldığının görüldüğü, bu durumda, davacının ibraz ettiği menşei belgesini veren ve onaylayan Urumiye Ticaret Sanayi Madenler ve Ziraat Odasının vermiş olduğu bilgi ile davalı idarece yapılan araştırma sonucu elde edilen bilgilerin çelişkili olduğu, beyanname ekinde yer alan menşei belgesinin sahte olduğu hususunun, somut ve her türlü şüpheden uzak şekilde ortaya konulamadığı, bu haliyle olayda eksik inceleme ve değerlendirme bulunduğu kanaatine ulaşıldığı gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Yurt dışı araştırmasında belgenin sahte olduğunun tespit edildiği, tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ : Mahkemece Gümrük ve Ticaret Bakanlığı AB ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü tarafından, İran Gümrük İdaresi nezdinde yapılan araştırma sonucunda Tahran Gümrük Müdürlüğü tarafından verilen cevabi yazının aslı getirtilerek, konu ile ilgili belgeler ve diğer bilgilerle birlikte re’sen araştırma ilkesi uyarınca incelenmesi ve değerlendirilmesi suretiyle bir karar verilmesi gerekirken, belirtilen şekilde inceleme yapılmadan noksan incelemeye dayanılarak verilen mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Davacı adına tescilli … tarih ve … sayılı serbest dolaşıma giriş beyannamesi ekinde yer alan Form-A menşei ispat belgesinin sahte olduğundan bahisle ek olarak tahakkuk ettirilen gümrük ve katma değer vergileri ile bu vergiler üzerinden hesaplanarak karara bağlanan para cezalarına vaki itirazın reddi yolunda tesis edilen işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 20. maddesinin 1. fıkrasında, Danıştay ile idare ve vergi mahkemelerinin, bakmakta oldukları davalara ait her çeşit incelemeyi kendiliklerinden yapacağı, mahkemelerin lüzum gördükleri evrakın, belirlenen süre içerisinde gönderilmesini taraflardan ve ilgili diğer yerlerden isteyebilecekleri hüküm altına alınmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen madde ile belirlenen re’sen araştırma yetkisine istinaden, idari yargı makamları, uyuşmazlık konusu olayın hukuki nitelendirilmesini yapmak, uygulanacak hukuk kuralını belirlemek ve sonuçta hukuki çözüme ulaşmak yönlerinden tam bir yetkiye sahip oldukları gibi olayın maddi yönünü belirleme noktasından da her türlü inceleme ve araştırmayı da kendiliklerinden yapabilir, tarafların hiç değinmedikleri olayları ve maddi unsurları araştırmaya yönelebilirler. İddia ve savunmalarda ortaya konulan maddi olayın gerçek niteliğinin saptanması için tarafların iddia ve savunmaları ile yetinmeyerek, gerçeğe uygun olup olmadığını serbestçe araştırmaya, maddi delil ve bulguların toplanması ve uyuşmazlığın çözümü için gerekli her türlü inceleme, bilgi edinme ve araştırma yollarını tüketmekle yükümlüdürler.
Dosyanın incelenmesinden; … Gümrük Müdürlüğünce bir kısım beyannameler ekinde ibraz edilen ve gerçekliğinden şüphe edilen (Form A) menşei belgelerinin gerçeği yansıtıp yansıtmadığı hakkında soruşturma başlatıldığı, söz konusu soruşturma kapsamında Gümrük ve Ticaret Bakanlığı AB ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü tarafından yurt dışı araştırma cihetine gidildiği, yapılan araştırma kapsamında İran Gümrük İdaresinden alınan yazı ekindeki listede yer alan 1-36 sırasında kayıtlı Form A menşei belgelerinin doğru olduğu, 37-78 sırasında kayıtlı menşei belgelerinin ise sahte olduğunun beyan edildiği, aynı listede yer alan 2 adet menşei belgesinin ise makamları tarafından düzenlenmediğinin bildirildiği, bu yazı esas alınarak yapılan inceleme sonucu davacı adına tescilli serbest dolaşıma giriş beyannamesi ekinde yer alan menşei belgesinin (Form-A) sahte olduğunun belirlendiği, bunun üzerine sınır ticareti kapsamında ithal edilen eşyaya tekabül eden gümrük ve katma değer vergileri ile bu vergiler üzerinden hesaplanan para cezası kararı alındığı anlaşılmaktadır.
Olayda, Mahkemece, İdare tarafından yurt dışı makamları nezdinde yapılan araştırma sonucunda verilen cevabi yazılarda çelişkili beyanların bulunduğu, Form A belgesinin sahte olduğunun somut olarak ortaya konulmadığı gerekçesiyle iptal kararı verilmiş ise de; Gümrük ve Ticaret Bakanlığı AB ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü tarafından İran Gümrük İdaresi nezdinde yapılan araştırma sonucunda verilen cevabi yazı ekindeki listede yer alan bir kısım menşei belgelerinin sahte olduğunun bildirilmesi üzerine, söz konusu listede sahte olduğu belirtilen menşei belgelerini ithalat işlemleri sırasında ibraz eden yükümlüler hakkında işlem tesis edildiği, Form A belgelerini sonradan kontrol etme yetkisi bulunmayan Van Ticaret ve Sanayi Odası tarafından da Urumiye Ticaret, Sanayi Madenler ve Ziraat Odası nezdinde yapılan araştırmada anılan belgelerin sahte olmadığına ve oda tarafından düzenlendiğine ilişkin tespit yapıldığı, belirtilen tespitler üzerine de Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından konunun tekrar incelemeye alındığı ve araştırmanın devam ettiği belirlenmiştir.
Bu bakımdan; Mahkemece, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı AB ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü tarafından, İran Gümrük İdaresi nezdinde yapılan araştırma sonucunda Tahran Gümrük Müdürlüğü tarafından verilen cevabi yazının aslı getirtilerek, konu ile ilgili belgeler ve diğer bilgilerle birlikte re’sen araştırma ilkesi uyarınca incelenmesi ve değerlendirilmesi suretiyle bir karar verilmesi gerekirken, belirtilen şekilde inceleme yapılmadan noksan incelemeye dayanılarak verilen mahkeme kararında isabet görülmemiştir.