Danıştay 6. Daire, Esas No: 2016/6363, Karar No: 2021/13

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALILAR) : 1- …. Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
2- …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : …. İdare Mahkemesinin .. tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Sakarya ili, Akyazı ilçesi, … Mahallesi, … Mevkii, … ada, … parsel sayılı taşınmazı kapsayan alanda …. Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile onaylanan … İlçesi, Merkez, …. ve …. Mahallelerini kapsayan 1/5000 ölçekli … İmar Planının ve Akyazı Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile kabul edilen Akyazı İlçesi, … Mahallesi 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planının iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Temyize konu kararda; dosyanın ve yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi neticesinde düzenlenen raporun birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu taşınmazı kuzey güney ekseninde kesen şekilde belirlenen 10 metrelik yolun, taşınmazın kuzeyinde ve güneyinde birbirine paralel olarak belirlenen 12 metrelik yolları birbirine bağlayan üç akstan biri olduğu, bu yolun davacının taşınmazından geçmesi ile başka bir yerden geçmesi arasında fark olmadığı zira her iki durumda da davacı taşınmazından aynı oranda düzenleme ortaklık payı kesileceği, dava konusu imar planlarında, ulaşım kademelenmesine ve planlama ilkelerine uygun olarak ulaşım kararlarının oluşturulduğu ve şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve kamu yararına aykırı bir hususun bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Dava konusu taşınmazın neredeyse yarısının imar planları ile yol olarak belirlendiği, taşınmaz üzerinde bulunan ruhsatlı yapının yolda kaldığı, oysa imar planları hazırlanırken halihazır durumun dikkate alınarak alandaki kadastral yolların imar yolu olarak belirlenmesi gerektiği, taşınmazda belirlenen 10 metrelik yollar nedeniyle taşınmazın dört parçaya bölünerek kullanılamaz hale getirildiği, hükme esas alınan bilirkişi raporunun yeterli olmadığı, bu nedenlerle davanın reddine yönelik kararı bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI :
… Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından, temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.
… Belediye Başkanlığı tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ: İmar planlarında belirlenen 10 metrelik taşıt yollarının, ulaşım ağı içindeki fonksiyonu gereği genellikle benzer şekildeki imar adalarını ayıran ya da kısa mesafeli bağlantı yolları olarak tasarlandığı ve kentin ana ulaşım sistemi dışında kaldıkları gözetildiğinde, 1/5000 ölçekli nazım imar planlarında gösterilmeden 1/1000 ölçekli uygulama imar planlarında belirlenmesinde, imar mevzuatına, şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve kamu yararına aykırılık bulunmamaktadır.
Ancak uyuşmazlıkta olduğu gibi, 10 metrelik imar yolları eğer 1/5000 ölçekli nazım imar planında belirlenmiş ise, 1/1000 ölçekli uygulama imar planında da planların kademeli birlikteliği ilkesine uygun olarak bu yolların tespit edilmesi, dayanak nazım imar planında yol olarak belirlenmeyen alanlarda ise üst ölçeğe aykırı şekilde alt ölçekte 10 metrelik yol kullanımına yer verilmemesi gerektiği sonucuna ulaşılmaktadır.
Bu itibarla, davanın reddine ilişkin karara karşı yapılan temyiz isteminin dava konusu edilen 1/1000 ölçekli uygulama imar planında taşınmazın doğu-batı yönünde belirlenen 10 metrelik yol kullanımı açısından kısmen kabulü ile mahkeme kararının bu kısım açısından bozulmasının, diğer hususlar yönünden ise onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY: Daha önce plansız durumda olan dava konusu taşınmazı kapsayan alanda, … Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve …. sayılı kararı ile onaylanan 1/25000 ölçekli … Nazım İmar Planında taşınmaz ile birlikte güneyi ve doğusu meskun kentsel yerleşme alanı (orta yoğunlukta), taşınmazın kuzeyi ve batısı ise gelişme kentsel yerleşme alanı (orta yoğunlukta) olarak planlanmıştır.
Uyuşmazlığa konu edilen 1/5000 ölçekli revizyon nazım imar planında taşınmaz, kısmen 10 metrelik yol kısmen çok az yoğunlukta mevcut konut alanı (50 kişi/ha), kısmen de çok az yoğunlukta gelişme konut alanı (50 ki/ha), 1/1000 ölçekli uygulama imar planında kısmen A-2 yapılaşma koşulunda konut alanı, kısmen 10 metrelik yollara ayrılmıştır.
26.06.2014 tarihinde taşınmaza ilişkin imar planlarının onay tarihlerinin ve imar durum belgesinin verilmesi talebi üzerine düzenlenen … Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün …. tarih ve … sayılı yazısı üzerine bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:3194 sayılı İmar Kanununun işlem tarihinde yürürlükteki haliyle 5. maddesinde nazım imar planı; varsa bölge ve çevre düzeni planlarına uygun olarak hali hazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları gösteren ve uygulama imar planının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen detaylı bir raporla açıklanan ve raporu ile beraber bir bütün olan plan olarak, uygulama imar planı ise; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan olarak tanımlanmıştır.
Alt ölçekli planların üst ölçekli planlarda belirlenen planlama ana ilkelerine, kararlarına uyumlu olması zorunludur.
İşlem tarihi itibari ile yürürlükte bulunan Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin 29.maddesinde, “İmar planında gösterilen yolların genişletme, daraltma ve güzergahına ait imar planı değişikliklerinde 1) Devamlığı olan bir yol belli bir kesimde daraltılamaz. 2) Yolların kaydırılmasında, mülkiyet ve yapılaşma durumu esas alınır. 3) İmar planlarındaki gelişme alanlarında (7,00) metreden dar yaya, (10,00) metreden dar trafik yolu açılamaz, Meskun alanlarda mülkiyet ve yapılaşma durumlarının elverdiği ölçüde yukarıdaki standartlara uyulur. 4) İmar planı değişikliği ile çıkmaz sokak ihdas edilemez. 5) İmar planı içinde kalan karayolu, kent içi geçişinin değiştirilmesi durumunda, Karayolları Genel Müdürlüğü’nden alınacak görüşe uyulur.” kuralı yer almıştır.
Yönetmeliğin gerek yukarıda içeriğine yer verilen düzenlemesi, gerekse Ek-2-a ve Ek-2-b 1/1000 ve 1/5000 lejandlarına göre, trafik yolu olan 10,00 metre üzerindeki en kesitli yolların ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümünü gösterecek olan 1/5000 ölçekli nazım imar planında yer alması gerekirken, daha dar en kesitli olan yaya yolunun (7,00 metrelik) ise üst ölçekli nazım imar planında yer almadan da 1/1000 ölçekli uygulama imar planında gösterilmesi mümkündür.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İdare ve vergi mahkemeleri tarafından verilen kararların temyiz yolu ile incelenerek bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde belirtilen nedenlerden birinin bulunması halinde mümkündür.
Temyize konu İdare Mahkemesi kararının; dava konusu edilen 1/1000 ölçekli uygulama imar planında uyuşmazlığa konu taşınmazın ortasından kuzey – güney yönünde geçen 10 metrelik yol kullanımına ve 1/5000 ölçekli nazım imar planına ilişkin kısmında 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmamaktadır.
Kararın; 1/1000 ölçekli uygulama imar planında davacının taşınmazını “doğu – batı” ekseninde keser şekilde belirlenen 10 metrelik yola ilişkin kısmı yönünden incelenmesinden;
Yukarıda yer alan hükümlere göre nazım imar planları, halihazır haritalar üzerine çizilen ve ticaret, sanayi, konut gibi bölgelerle iskan bakımından yoğun veya seyrek bölgeleri ve iskana elverişli, iskana elverişli olmayan veya iskana izin verilmeyen bölgeleri, topoğrafik özelliklerden faydalanma konularını, ulaşım sistemlerini ve bu gibi ana hatları göstermek suretiyle arazi parçalarının kullanma şekillerini belirleyen planlar, uygulama imar planları ise, varsa kadastral durumu da işlenmiş halihazır haritaların üzerine nazım plan esaslarına göre çizilen ve yol, yapı adası ve muhtelif bölgelerin detayları ile inşaat nizamlarını ve uygulama için gerekli bilgileri içeren planlardır.
Yönetmeliğin gerek yukarıda içeriğine yer verilen düzenlemesi, gerekse ekinde yer alan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ile 1/5000 ölçekli nazım imar planı lejandlarına göre, trafik yolu olan 10.00 metre ve üzerindeki en kesitli yolların ulaşım sistemleri ve problemlerin çözümünü gösterecek olan 1/5000 ölçekli nazım imar planında yer alması gerekmektedir.
Planlar arasındaki hiyerarşi kapsamında nazım imar planından sonra yapılacak olan uygulama imar planının ise nazım imar planına uygun yapılması gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden; dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planında taşınmazın, kısmen konut alanı belirlendiği, kısmen de taşınmazın tam ortasında kesişen şekilde kuzey-güney ve doğu-batı ekseninde kesen 10 metrelik yol fonksiyonlarına ayrılarak dört parçaya bölündüğü, bu yollardan kuzey – güney yönünde belirlenen yolun dayanak 1/5000 ölçekli nazım imar planında yer almasına karşın, doğu – batı yönünde taşınmazı kesen 10 metrelik yolun üst ölçekli imar planında yer almadığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, davacının taşınmazını doğu – batı ekseninde kesen 10 metrelik yol kullanımı açısından 1/1000 ölçekli uygulama imar planında, planların kademeli birlikteliği ilkesine, planlama tekniklerine ve mevzuata uyarlık bulunmadığı sonucuna ulaşıldığından, bu kısım yönünden 1/1000 ölçekli uygulama imar planının kısmen iptaline karar verilmesi gerekirken aksi yönde verilen kararda isabet bulunmamıştır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kısmen kabulüne, kısmen reddine,
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın, 1/1000 ölçekli uygulama imar planında taşınmazın kuzey-güney yönünde belirlenen 10 metrelik yol kullanımı ile 1/5000 ölçekli nazım imar planı açısından ONANMASINA, 1/1000 ölçekli uygulama imar planında taşınmazın doğu-batı yönünde belirlenen 10 metrelik yol kullanımı yönünden BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 18/01/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.