Danıştay 10. Daire, Esas No: 2015/312, Karar No: 2020/6946

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Kaymakamlığı / …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. ..

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı dava konusu işlemin iptali yolundaki kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı tarafından, 02/08/2013 tarih ve 28726 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6495 sayılı Kanun’un 36. maddesi ile 5488 sayılı Tarım Kanunu’na eklenen Geçici 3. maddeden yararlanmak için yapılan başvurunun reddine ilişkin İpsala İlçe Tahkim Komisyonunun … tarih ve … sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; davacının çiftçi kayıt sistemi dosyasında beyan ettiği … Köyündeki … ada …sayılı parsellerden çeltik üretimi yapıldığına ilişkin müstahsil makbuzunun ilgili kooperatife sunulduğu ancak beyan edilen parsele yönelik olarak davalı idarece yapılan tespitte söz konusu parsellerin kuru tarım arazisi olduğu, kuru tarım arazisinde çeltik ekiminin mümkün olmadığı, dolayısıyla davacı tarafından çeltik üretimi yapılamayan parselden üretim yapılmış gibi gösterilerek çeltik ticareti ile uğraşan şirketlerden alınan müstahsil makbuzu karşılığı doğrudan gelir desteklemesinden yararlanıldığı sabit görülerek …İdare Mahkemesinin E:…, K:… sayılı kararı ile davanın reddine karar verildiği ve böylece davacının yanıltıcı beyanda bulunmasından dolayı beş yıl süreyle ÇKS ve bağlı desteklemelerden yararlandırılmadığı, ancak 5488 sayılı Tarım Kanunu’na 6495 sayılı Kanun ile eklenen Geçici 3. madde ile davacı ve benzer durumda olanlar için bir hak getirildiği, dolayısıyla bu düzenleme uyarınca 5488 sayılı Kanun’un 23. maddesi doğrultusunda destekleme tutarı geri alınan davacının Geçici 3. madde kapsamında yaptığı başvurusunun Bakanlık tarafından inceleme yapılarak gerçek üretim yaptığının tespit edilmesi hâlinde hak ettiği destekleme ödemelerinin yapılması gerekirken, herhangi bir değerlendirme yapılmadan tesis edildiği anlaşılan dava konusu işlemde bu yönüyle hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varıldığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davalı idare tarafından, çiftçi kayıt sistemi kayıtları için gerekli olan belgeleri gerçeğe aykırı olanların Geçici 3. maddeden yararlanamayacağı, davacı tarafından çiftçi kayıt sistemi belgesindeki parsellerde çeltik üretildiği beyan edilmesine rağmen bu parsellerde hiçbir zaman çeltik ekilmediği, arazi çalışmaları sonucu 2008 – 2009 üretim sezonunda çeltik ekimine uygun olmayan parsellerde çeltik ekimi beyan edilerek yanlış beyanda bulunulduğu, üretim yapılmamış araziden destekleme alınamayacağı, idare mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Davacı tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ :Temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :

MADDİ OLAY :
Davacı tarafından, … Beldesinde çiftçilikle uğraştığı, ÇKS dosyasında çeltik ekimi için beyan ettiği …. ada …sayılı parsellerde yapılan tespitlerde, söz konusu parsellerin kuru tarım arazisi olduğu, kuru tarım arazisinde çeltik ekiminin mümkün olmadığı, dolayısıyla sulama imkanı bulunmayan ve çeltik üretimi mümkün olmayan tarım arazisinde çeltik üretimi yapılmış gibi gerçeğe aykırı beyanda bulunulduğundan bahisle beş yıl süreyle ÇKS ve bağlı desteklemelerden yararlandırılmamasına karar verildiği, bu karara karşı açılan davanın reddedilerek kesinleşmesi üzerine Tarım Kanunu’na eklenen Geçici 3. maddeden yararlanmak için başvurduğu, bu başvurunun reddi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
5488 sayılı Tarım Kanunu’na 12/07/2013 tarih ve 6495 sayılı Kanun’un 36. maddesiyle eklenen Geçici 3. maddesinde; “Bu Kanun uyarınca yapılan desteklemelerle ilgili olarak bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla devam eden her türlü incelemeler veya adli ve idari soruşturmalar sonuçlanıncaya kadar destekleme ödemelerinin yapılmaması amacıyla konulan ödeme yasakları, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç iki ay içinde haklarında ödeme yasağı konulan kişilerin Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığına başvuruda bulunmaları durumunda anılan Bakanlık tarafından altı ay içinde yapılacak incelemede gerçek üretim yapıldığına dair bulgu ve emarelerin tespit edilmiş olması şartıyla kaldırılır.
25/4/2006 tarihinden itibaren desteklemelerden yararlanmak için başvuruda bulunduğu hâlde, meri mevzuat uyarınca desteklemelerden yararlanabilmek için ibrazı öngörülen makbuz, fatura ve diğer belgelerin gerçeğe aykırı, usulsüz veya sahte olduğu gerekçesiyle desteklemeden yararlandırılmayanlara veya yararlandıkları destekleme tutarları aynı gerekçe ile bu Kanunun 23 üncü maddesi doğrultusunda geri alınanlara, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay içinde Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığına başvurmaları ve Bakanlık tarafından yapılan incelemede bunların gerçek üretim yaptığının tespit edilmesi hâlinde hak ettikleri destekleme ödemeleri yapılır. Yapılan ödemelere faiz işletilmez, masraf veya ek ödeme adı altında herhangi bir ödeme yapılmaz. Ancak bu hükümden yararlananlardan bu Kanun’un 23. maddesi çerçevesinde tahsil edilmiş olan faiz, 13/2/2011 tarihli ve 6111 sayılı Kanuna göre alınan TEFE/ÜFE tutarı, katsayı tutarı ve geç ödeme zamları iade edilir. Bu hüküm yararlandıkları destekleme tutarlarının, aynı gerekçelerle geri alınması yönünde haklarında takip başlatılanlar için de uygulanır ve maddede öngörülen şartların oluşması hâlinde haklarındaki takip işlemlerine son verilir. Ancak bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra maddenin kapsadığı dönemlere ilişkin olarak haklarında takip başlatılanların, takibe ilişkin yazının tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde anılan Bakanlığa başvurmaları hâlinde bunlar da madde hükmünden aynı şartlar dâhilinde yararlandırılır. Bu maddeden yararlananlara 23. maddenin ikinci fıkrası uyarınca uygulanması öngörülen herhangi bir hak mahrumiyeti uygulanmaz.
25/4/2006 tarihinden itibaren meri mevzuat uyarınca desteklemelerden yararlanabilmek için başvuruda bulunan ancak ibrazı öngörülen makbuz, fatura ve diğer belgelerin herhangi birini ibraz edememesi nedeniyle desteklemeden yararlandırılmayanlara bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay içinde Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığına başvurmaları ve Bakanlık tarafından yapılan incelemede bunların gerçek üretim yaptığının tespit edilmesi hâlinde hak ettikleri destekleme ödemeleri yapılır. Yapılan ödemelere faiz işletilmez, masraf veya ek ödeme adı altında herhangi bir ödeme yapılmaz.
Bu madde hükümlerinden yararlanmak üzere başvuruda bulunan ve madde hükmünden yararlananların, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce destekleme ödemeleri ile ilgili olarak açmış oldukları davalar karşılıklı olarak sonlandırılır ve bu sebeple herhangi bir yargılama gideri ile vekâlet ücreti talep edilemez.
Bu madde hükümlerinden yararlanmak üzere başvuruda bulunan ve açtıkları davalardan vazgeçenlerin bu ihtilaflarıyla ilgili olarak bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra tebliğ edilen kararlar uyarınca işlem yapılmaz ve bu kararlar ile idare aleyhine hükmedilmiş yargılama giderleri ve vekâlet ücreti bulunması hâlinde bunlar idareden talep edilemez.” hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda metni aktarılan mevzuat hükümlerinden, destekleme ödemelerinden yararlanmak için ibraz edilen makbuz, fatura ve diğer belgelerin gerçeğe aykırı, usulsüz veya sahte olduğunun tespit edilmesi nedeniyle desteklemeden yararlandırılmayan veya yararlandıkları destekleme tutarları aynı gerekçe ile geri alınan çiftçilerin, 5488 sayılı Tarım Kanunu’na 6495 sayılı Kanun’un 36. maddesiyle eklenen Geçici 3. madde hükmünün uygulanması amacıyla idareye başvurmaları halinde, öncelikle gerçek üretim yapıp yapmadıklarının incelenmesi, bu inceleme sonucunda gerçek üretici olduklarının tespit edilmesi halinde ise, desteklemelerden yararlanabilmek için mevzuatta öngörülen diğer şartların sağlanıp sağlanamadığı tespit edilerek, bütün şartlar sağlanıyorsa hak ettikleri desteklemelerin, incelemenin dayandığı yıl veya yıllar için geçmişe dönük olarak kendilerine ödenmesi gerektiği anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta, davacının çiftçi kayıt sistemi dosyasında çeltik ekimi için beyan ettiği … ve …ada … sayılı parsellerde Bakanlık müfettişlerince başlatılan soruşturma sonucunda düzenlenen rapora istinaden sulama imkanı bulunmayan ve çeltik üretimi mümkün olmayan tarım arazisinde çeltik üretimi yapılmış gibi gerçeğe aykırı beyanda bulunulduğunun tespit edildiği, yanıltıcı beyanda bulunulmasından dolayı beş yıl süreyle ÇKS ve bağlı desteklemelerden yararlandırılmamasına karar verildiği, bu karara karşı açılan davanın reddedildiği ve temyiz incelemesinden geçerek kesinleştiği hususları birlikte değerlendirildiğinde, beyan edilen parsellerde gerçek üretim yapmadığı Bakanlık tarafından tespit edilen ve beyan edilen miktarda çeltik ekimi ile üretimini gerçekleştirmediği sabit olan davacının Tarım Kanunu’na eklenen Geçici 3. madde hükümlerinden yararlanamayacağı açıktır.
Bu durumda, davacının Geçici 3. madde kapsamında yaptığı başvurusunun Bakanlık tarafından inceleme yapılarak gerçek üretim yaptığının tespit edilmesi hâlinde hak ettiği destekleme ödemelerinin yapılması gerektiği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararında hukuka uyarlık bulunmamıştır.