Danıştay 2. Daire, Esas No: 2021/16092, Karar No: 2022/1209

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bankası
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava; davalı idare emrinde görev yapan davacı tarafından, kendisine uygulanan baskı ve maruz kaldığı tehditler sonucunda 02/06/2017 tarihinde emekli olmak zorunda kaldığından bahisle idarenin hizmet kusuru nedeniyle 1.090.963.-TL’nin, emekli olduğu tarihten itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : … İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla; 2577 sayılı Kanun’un 13. maddesi gereğince, ileri sürülen zararın tazmini için idareye başvuru yapılmadığı, “ön karar” alınmadan dava açıldığı, bu durumda, idari merci tecavüzü nedeniyle davanın esasının incelenmesi mümkün olmadığından, dava dilekçesi ve eklerinin merciine tevdi edilmesi gerektiği gerekçesiyle 2577 sayılı Kanun’un 15/1-e maddesi uyarınca dava dilekçesinin ve eklerinin Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasına tevdiine hükmedilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi Kararının Özeti : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin temyize konu kararıyla; Mahkeme kararının kaldırılmasını gerektirecek bir neden bulunmadığı belirtilerek, davacının istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından; idari işlemden doğan tam yargı davası niteliğindeki uyuşmazlıkta, 2577 sayılı Kanun’un 12. maddesi uyarınca idareye başvurunun ihtiyari olduğu; haklarını kötüye kullanan idareye müracaat etmek zorunda bırakılmasının hak arama hürriyetini sınırlandırdığı ileri sürülerek, Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN CEVABI : Davalı idare tarafından; davanın idari eylemlere dayandırıldığı, dolayısıyla uyuşmazlıkta 2577 sayılı Kanun’un 13. maddesinin uygulanması gerektiği, uyuşmazlığa konu edilen idari eylemlerin öğrenildiği tarihten itibaren (1) yıl geçtikten sonra dava açıldığı, keza, emeklilik işlemlerinin geri alınması talebinin reddi nedeniyle açılan davanın reddine karar verildiği dikkate alındığında davanın süresinde açılmadığı yolunda cevap verilmiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince, Danıştay Onuncu Dairesinin 09/03/2021 günlü, E:2020/818, K:2021/1016 sayılı gönderme kararıyla Dairemize iletilen dosyada, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Davalı idare emrinde görev yapan ve 02/06/2017 tarihinde emekli olan davacının, emekli olması için kendisine baskı uygulandığı ve tehditlere maruz kaldığı iddialarına binaen, idarenin hizmet kusuru bulunduğundan bahisle 1.090.963.-TL’nin, emekli olduğu tarihten itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle temyizen incelenmekte olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT :
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İptal ve tam yargı davaları” başlıklı 12. maddesinde; “İlgililer haklarını ihlal eden bir idari işlem dolayısıyla Danıştaya ve idare ve vergi mahkemelerine doğrudan doğruya tam yargı davası veya iptal ve tam yargı davalarını birlikte açabilecekleri gibi ilk önce iptal davası açarak bu davanın karara bağlanması üzerine, bu husustaki kararın veya kanun yollarına başvurulması halinde verilecek kararın tebliği veya bir işlemin icrası sebebiyle doğan zararlardan dolayı icra tarihinden itibaren dava süresi içinde tam yargı davası açabilirler. Bu halde de ilgililerin 11 nci madde uyarınca idareye başvurma hakları saklıdır.” hükmüne; “Doğrudan doğruya tam yargı davası açılması” başlıklı 13. maddesinin 1. fıkrasında da; “İdari eylemlerden hakları ihlal edilmiş olanların idari dava açmadan önce, bu eylemleri yazılı bildirim üzerine veya başka süretle öğrendikleri tarihten itibaren bir yıl ve her halde eylem tarihinden itibaren beş yıl içinde ilgili idareye başvurarak haklarının yerine getirilmesini istemeleri gereklidir. Bu isteklerin kısmen veya tamamen reddi halinde, bu konudaki işlemin tebliğini izleyen günden itibaren veya istek hakkında altmış gün içinde cevap verilmediği takdirde bu sürenin bittiği tarihten itibaren, dava süresi içinde dava açılabilir.” hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Dava dosyasının incelenmesinden; davacının, tazminat istemini emeklilik işlemlerine dayandırdığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, davacının tazminat talebinin nedeni olarak gösterilen emeklilik işlemlerinin eylem olarak nitelendirilmesinin mümkün olmaması karşısında; 2577 sayılı Kanun’un 13. maddesi uyarınca dava açmadan önce ilgili idareye başvurma ve idareden ön karar alma zorunluluğu bulunduğundan bahsedilemeyeceğinden, idari merci tecavüzü nedeniyle dava dilekçesi ve eklerinin Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasına tevdiine dair İdare Mahkemesi kararıyla ilgili istinaf başvurusunun reddi yolundaki … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi kararında hukuki isabet görülmemiştir.
Nitekim, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 19/01/2017 günlü, E:2016/1900, K:2017/109 sayılı kararı da bu yöndedir.