Danıştay 9. Daire, Esas No: 2017/2716, Karar No: 2020/6077

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Ortak Girişimi Adi Ortaklığı
1- … Kitapçılık Yay. San. ve Tic. Ltd. Şti.
2- … matbaacılık Yay. San. ve Tic. Ltd. ŞTi.
3- … Yayıncılık San. ve Tic. Ltd. Şti.
4- … Kitap Yay. Bil. Ders. Araç ve Ger. Tic. Ltd. ŞTi.
5- … Eğitim Sağ. Arş. Bas. Yan. San. Tic. Ltd. Şti.
6- … MAtbaacılık Yayıncılık San. ve Tic. Ltd. Şti.
7- … Ofset Bas. Yay.San. Tic. Ltd. Şti.

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Başkanlığı

VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:2017/1501 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Davacı şirketler tarafından Milli Eğitim Bakanlığınca ihale edilen “2013-2014 Eğitim Öğretim Yılında Ortaöğretim Okullarında Öğrenim Gören Öğrencilere Ücretsiz Dağıtılacak Ders Kitaplarının Satın Alınması” işi nedeniyle ödenen 137.704,041-TL damga vergisinin iadesi talebiyle yapılan düzeltme-şikayet başvurusunun reddine ilişkin 18/05/2016 tarih ve 53592 sayılı işlemin iptali ile ödenen verginin faiziyle birlikte iadesi istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; Vergilendirme işlemine karşı süresinde açılacak idari davada incelenebilecek davacı ortaklık iddialarının Vergi Usul Kanunu’nun 122. ve 124. maddelerinde vergi hataları için öngörülen idari başvuru yolu izlenerek tesis ettirilen işleme karşı açılan idari davada incelenmesine olanak bulunmadığı, düzeltme-şikayet yoluna gidilmesi sonucu tesis olunan dava konusu işlemde hukuka aykırılık görülmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu Vergi Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: 222 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu’nun 78. ve 83. Maddelerinde ilköğretim ve ortaöğretim öğrencilerine ücretsiz ders kitabı dağıtılması işinin her türlü resim ve vergiden muaf olduğunun belirtildiği, bu bağlamda zorunlu eğitim kapsamında bulunan ortaöğretim öğrencilerine ücretsiz ders kitabı dağıtılması işi ihalesine ilişkin ihale kararı, sözleşme ve hakediş ödemeleri üzerinden damga vergisi alınmasının vergi hatası olarak değerlendirilerek düzeltme-şikayet başvurusu kapsamında incelenmesi gerektiği iddialarıyla kararın bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
Davacı şirketler tarafından Milli Eğitim Bakanlığınca ihale edilen “2013-2014 Eğitim Öğretim Yılında Ortaöğretim Okullarında Öğrenim Gören Öğrencilere Ücretsiz Dağıtılacak Ders Kitaplarının Satın Alınması” işi nedeniyle ödenen 137.704,041-TL damga vergisinin iadesi talebiyle yapılan düzeltme-şikayet başvurusunun reddine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali ile ödenen verginin faiziyle birlikte iadesi istenilmektedir.

İLGİLİ MEVZUAT VE HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 122. maddesinde, mükelleflerin, vergi muamelelerindeki hataların düzeltilmesini vergi dairesinden isteyebilecekleri; 124. maddesinde de, vergi mahkemelerinde dava açma süresi geçtikten sonra yaptıkları düzeltme talepleri reddolunanların şikayet yolu ile Maliye Bakanlığına müracaat edebilecekleri açıklanmıştır. Bu maddeler uyarınca düzeltilmesi vergi dairelerinden istenebilecek vergi hatasının tanımı ise, aynı Kanunun 116. maddesinde, vergiye müteallik hesaplarda veya vergilendirmede yapılan hatalar yüzünden haksız yere fazla veya eksik vergi istenmesi veya alınması olarak yapılmış, 117. maddesinde, hesap hataları olarak; matrah hataları, vergi miktarında hatalar ve verginin mükerrer olması; 118. maddesinde de, vergilendirme hataları olarak; mükellefin şahsında hata, mükellefiyette hata, mevzuda hata ve vergilendirme veya muafiyet döneminde hatalar gösterilmiş bulunmaktadır.
1739 sayılı Kanunun “Görev” başlıklı 53. maddesinde, Milli Eğitim Bakanlığı’nın, kendisine bağlı eğitim kurumlarının eğitim araç ve gereçlerini, gelişen eğitim teknolojisine ve program ve metotlara uygun olarak sağlamak, geliştirmek, yenileştirmek, standartlaştırmak, kullanılma süresini ve telif haklarını ve ders kitabı fiyatlarını tespit etmek, paralı veya parasız olarak ilgililerin yararlanmasına sunmakla görevli olduğu; 54. maddesinde de, Milli Eğitim Bakanlığı’nın, eğitim araç ve gereçlerini; hazırlamak, imal etmek ve satın almak; kişilere veya kuracağı komisyonlara veya yarışmalar düzenleyerek hazırlatmak ve özel kesimce hazırlananlar veya imal edilenler arasından seçmek veya tavsiye etmek suretiyle 53. maddede belirtilen görevini yerine getireceği kurala bağlanmıştır.
222 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanununun 83. maddesinde; “kadın erkek bütün Türklerin milli gayelere uygun olarak bedeni, zihni ve ahlaki gelişmelerine ve yetişmelerine hizmet etmek amacını gerçekleştirmek için kurulmuş dört yıl süreli ve zorunlu ilkokul ile dört yıl süreli ve zorunlu ortaokuldan oluşan bir Milli Eğitim ve Öğretim Kurumu” olarak tanımlanan İlköğretimin bütün gelirleri ve Kanun’un 78. maddesinde belirtilen giderleri “personel masrafları hariç” her türlü resim ve vergiden ve dışarıdan ithal edilecek ders alet ve levazımı gümrük resminden muaf tutulmuştur. İlköğretimin giderlerin gösterildiği 78. maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde de, İlköğretimin gelirlerinin, … yoksul öğrencilere parasız olarak verilecek okul kitapları ve ders levazımı bedeli … , gibi her türlü giderlere sarf olunacağı ifade edilmiştir.
222 sayılı Kanun’dan sonra yürürlüğe giren 1739 sayılı Kanun’un 1. maddesinde, bu Kanun’un Türk milli eğitiminin düzenlenmesinde esas olan amaç ve ilkeler, eğitim sisteminin genel yapısı, öğretmenlik mesleği, okul bina ve tesisleri, eğitim araç ve gereçleri ve Devletin eğitim ve öğretim alanındaki görev ve sorumluluğu ile ilgili temel hükümlerin bir sistem bütünlüğü içinde kapsadığının; 18. maddesinde de İlköğretimin, Türk milli eğitim sisteminin, örgün eğitim anabölümünde yer aldığının; yukarıda anılan 53. maddesinde de, Milli Eğitim Bakanlığı’nın kendisine bağlı İlköğretimin … eğitim araç ve gereçleri ve ders kitaplarını parasız olarak ilgililerin yararlanmasına sunmakla görevli olduğunun belirtilmiş olması karşısında, 222 sayılı Kanun’un 83. maddesinde belirtilen giderlerin yalnızca 78. maddede yazılı “yoksul öğrencilere verilecek okul kitapları ve ders levazımı” giderlerini değil, Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı eğitim kurumlarının tüm öğrencilerine ücretsiz dağıtılacak ders araç ve gereçleri ile okul kitapları için yapılacak giderleri de kapsadığı açıktır. 222 sayılı Kanunun 83. maddesinde İlköğretimin belli edilen gelir ve giderleri için muafiyet öngörülürken, gelir ve gider doğurucu işlemlerin tarafları yönünden “açık” bir sınırlama getirilmediği gibi, özellikle damga vergisi yönünden, 488 sayılı Damga Vergisi Kanunun’un, resmi dairelerle kişiler arasındaki işlemlere ait kağıtların damga vergisini kişilerin ödeyeceği yolundaki 3. maddesi hükmü karşısında, bu muafiyetin yalnızca İlköğretimin vergi mükellefiyetini gerektirecek hallere özgülendiğine ilişkin kabulün, vergi kanunlarının yorumlanması hususunda ana kural olan 213 sayılı Vergi Usul Kanununun, “vergi kanunlarının lafzı ve ruhu ile hüküm ifade edeceği; ancak lafzın açık olmadığı hallerde vergi kanunlarının hükümleri, konuluşundaki maksat, hükümlerin kanunun yapısındaki yeri ve diğer maddelerle olan bağlantısı gözönünde tutularak yorum yapılacağı” yönündeki 3/A maddesine de aykırı, daraltıcı bir yorum olacağı açıktır.
Bu durumda; Milli Eğitim Bakanlığı tarafından davacı ortaklığa ihale edilen “2013-2014 Eğitim Öğretim Yılında Ortaöğretim Okullarında Öğrenim Gören Öğrencilere Ücretsiz Dağıtılacak Ders Kitaplarının Satın Alınması” işi nedeniyle davacıya damga vergisi istisnası tanınması ve bu hususun vergilendirme hatası kapsamında değerlendirilmesi gerektiği sonucuna varıldığından, davanın reddine ilişkin Vergi Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunu reddeden Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuka uyarlık bulunmamaktadır.