Danıştay 2. Daire, Esas No: 2016/992, Karar No: 2020/3600

DAVACI : …
VEKİLLERİ : Av. … & Av. …

DAVALI : … Bakanlığı
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN KONUSU :
Öğretmenlik meslek bilgisi dersleri öğretmeni olan davacı tarafından, Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğünün 15/01/2015 günlü, 485787 sayılı Makam Onayı ile yürürlüğe konulan 2015 yılı Öğretmenlerin Hizmetiçi Eğitim Planının 221. sırasında bulunan ve rehberlik kursuna katılacak olanlara ilişkin kısımda yer alan “… den; Eğitim Yöneticiliği ve Denetçiliği, Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme, Eğitim Yönetimi Teftişi ve Planlaması ile Halk Eğitimi Programı mezunları” ibaresinin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
Felsefe grubu öğretmenliği branşından mezun olduğu ve 2011 yılından itibaren sadece Anadolu öğretmen liselerinde okutulan öğretmenlik meslek bilgisi dersleri alanında görev yaptığı; 2014 yılında Anadolu öğretmen liselerinin kapatılması nedeniyle, öğretmenlik meslek bilgisi öğretmenlerinin mezuniyetleri itibarıyla atanabilecekleri alana atamalarının yapılacağı; dava konusu işlemle, öğretmenlik meslek bilgisi öğretmenlerinden “Eğitim Yöneticiliği ve Denetçiliği, Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme, Eğitim Yönetimi Teftişi ve Planlaması ile Halk Eğitimi Programları”ndan mezun olanların, rehberlik kursuna tabi tutularak rehber öğretmen olmalarına imkan verilirken, kendisi gibi felsefe bölümü mezunlarına bu hakkın verilmemesinin eşitlik ilkesine aykırı olduğu; Türkiye genelinde 351 öğretmenlik meslek bilgisi öğretmeninin olduğu, bunların norm fazlası öğretmen statüsünde bulunmaları nedeniyle ek ders ücretinden faydalanamadığı ve özür durumu atamaları ile yer değişikliği başvurularında münhal kadro bulunmamasına bağlı olarak sorunlar yaşandığı; Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde felsefe öğretmeni fazlalığının bulunduğu, kendisi gibi öğretmenlik meslek bilgisi öğretmenlerinin, felsefe alanına atanmaları durumunda norm fazlası durumda olacakları ve mağduriyetlerinin devam edeceği; aynı şartları taşıyan öğretmenlere farklı uygulama yapılmasının hukuk devleti ilkesine aykırı olduğu; norm fazlası olarak ataması yapılan öğretmenlerin, yine norm fazlası olacak şekilde atanmasında kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırılık bulunduğu; felsefe grubu mezunlarının rehberlik kursuna alınmamasının, idarenin geçmiş dönem uygulamaları ile farklılık oluşturduğu, nitekim 2003 – 2011 yıllarında felsefe grubu mezunu öğretmenlerin hizmet içi eğitim sonucunda yeterlik verilmek suretiyle rehber öğretmen olarak atamalarının yapıldığı ileri sürülerek dava konusu düzenlemenin iptali istenilmiştir.

DAVALI İDARENİN SAVUNMASI :
Anadolu öğretmen liselerinin 05/06/2014 günlü, 2288835 sayılı Bakan Onayı ile fen, sosyal bilimler ve Anadolu liselerine dönüştürüldüğü; Bakanlığa bağlı eğitim kurumlarına öğretmen olarak atanacakların öğretmenlik alanları, atama ve ders okutma esaslarının, Talim ve Terbiye Kurulunca belirlendiği, anılan Kurulca belirlenen esaslara göre, yükseköğretim kurumlarının felsefe grubu öğretmenliği, felsefe bölümü ve sosyoloji bölümü mezunlarının, felsefe alanı öğretmenliğine atanma haklarının bulunduğu; Talim ve Terbiye Kurulunun 20/02/2014 günlü, 9 sayılı kararının 11. maddesi gereğince, felsefe bölümü mezunlarının ancak mezuniyeti itibarıyla atanabileceği alana ya da okutacakları belirtilen derslerin öğretmenliklerine alan değişikliği yapabileceği; felsefe ve sosyoloji alanının daralmamış olduğu, okutulacak derslerin açık ve net olarak belirlendiği; öğretmenlik meslek bilgisi derslerini okutan “Eğitim Yöneticiliği ve Denetçiliği, Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme, Eğitim Yönetimi Teftişi ve Planlaması ile Halk Eğitim “Programı” mezunlarının, mezuniyetleri itibarıyla atanabilecekleri bir alan bulunmaması nedeniyle rehberlik kursuna tabi tutuldukları, bunların dışındaki tüm öğretmenlerin mezuniyetleri itibarıyla atanabilecekleri bir alanın olduğu; ayrıca Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dekanlığının 21/06/1996 günlü, 2332 sayılı yazısında “Eğitim Programları ve Öğretimi, Eğitim Yönetimi ve Planlaması ile Halk Eğitimi Bölümü” mezunlarının %30 alan kredisini tamamladıkları için rehberlik alanına atanabileceklerinin belirtildiği; üst hukuk normlarına uygun olarak tesis edilen düzenlemede hukuka aykırılık bulunmadığı belirtilerek davanın reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Hukukun genel ilkelerine ve üst hukuk normlarına uygun kurallar içeren dava konusu düzenlemede hukuka aykırılık bulunmadığı, bu sebeple, davanın reddi gerektiği düşünülmüştür.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Öğretmenlik meslek bilgisi dersi öğretmeni olan davacı tarafından, 2015 yılı Öğretmenlerin Hizmetiçi Eğitim Planı Uygulama Esasları’nın eki çizelgenin 221. sırasında yer alan rehberlik kursuna katılacak olanlara ilişkin olarak, “Öğretmenlik Meslek Bilgisi Dersleri alanında görev yapan öğretmenlerden; Eğitim Yöneticiliği ve Denetçiliği, Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme, Eğitim Yönetimi Teftişi ve Planlaması ile Halk Eğitimi Programı mezunları” ifadesinin iptali istenilmektedir.
Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı’nın 20/02/2014 günlü, 9 sayılı Kararının eki Çizelgede, 18/08/2015 günlü, 74 sayılı Kararla değişiklik yapılarak, Anadolu Öğretmen Liselerinde okutulan “Öğretmenlik Meslek Bilgisi Dersleri” alanının, “Atamaya Esas Olan Alan”ları belirleyen çizelgeden çıkarılmış olduğu anlaşıldığından ve söz konusu ibareye dayalı herhangi bir bireysel işlem de dava konusu edilmediğinden, davanın konusuz kaldığı açıktır.
Açıklanan nedenle konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay İkinci Dairesince; duruşma için taraflara önceden bildirilen 23/12/2020 tarihinde, davacı vekili tarafından yetkili kılınan Av. …’nun ve davalı idareyi temsilen Av. …’ın geldikleri, Danıştay Savcısı …’nun hazır olduğu görülmekle, açık duruşmaya başlandı. Taraflara usulüne uygun olarak söz verilerek dinlendikten ve Danıştay Savcısının düşüncesi alındıktan sonra taraflara son kez söz verilip, duruşma tamamlandı.
Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :

Dosyanın incelenmesinden;
Milli Eğitim Bakanlığının yeniden yapılandırılması ve eğitim sisteminin geliştirilmesine dair yürütülen çalışmalar kapsamında, Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Genel Müdürlüğünün 05/06/2014 günlü, 2288835 sayılı Makam Onayı ile Anadolu öğretmen liselerinin fen, sosyal bilimler ve Anadolu liselerine dönüştürüldüğü;
Anadolu öğretmen liselerinde okutulan “Öğretmenlik Meslek Bilgisi Dersleri” alanında görev yapan öğretmenlerin (alanı kaldırılan veya istihdam alanı daralan öğretmenlere yönelik düzenlemeler uyarınca), belli alanlara alan değişikliği suretiyle atamalarının yapılmasının temini bakımından Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğünce, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığından bu konuya ilişkin görüş istenmesi üzerine, anılan Başkanlığın 07/11/2014 günlü, 5127312 sayılı mütalaasının verildiği;
Söz konusu mütalaaya göre, öğretmenlik meslek bilgisi dersleri alanında görev yapan öğretmenlerden; “Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümü/Anabilim Dalı, Eğitim Bilimleri Fakültesi ve Fakültelerin Eğitimde Psikolojik Hizmetler Bölümü/Anabilim Dalı ile Eğitim Programları ve Öğretimi Bölümü/Anabilim Dalı” mezunlarının, “Rehberlik” alanına; “Psikoloji” bölümü mezunlarının, “Rehberlik” veya “Psikoloji” alanına; “Felsefe Grubu Öğretmenliği, Felsefe Bölümü ile Sosyoloji Bölümü” mezunlarının, “Felsefe” alanına; “Eğitim Yöneticiliği ve Deneticiliği, Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme, Eğitim Yönetimi Teftişi ve Planlaması ile Halk Eğitimi Programı” mezunlarının Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğünce “Rehberlik” alanı ile ilgili özel alan kredisinden az olmamak üzere, yükseköğretim kurumlarıyla yapılacak işbirliği kapsamında özel alan derslerini veya Genel Müdürlükçe düzenlenecek hizmet içi eğitim kursunu başarıyla tamamlayanların, “Rehberlik” alanına, istekleri de dikkate alınarak, alan değişikliği yoluyla atanmalarının uygun bulunduğu;
Bu kapsamda olmak üzere, Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğünün 15/01/2015 günlü, 485787 sayılı Makam Onayı ile 2015 yılı Öğretmenlerin Hizmetiçi Eğitim Planının yürürlüğe konulduğu, anılan hizmetiçi eğitim planının 221. sırasında, “Rehberlik Kursu” eğitim faaliyetine yer verildiği ve katılımcı olarak “Öğretmenlik meslek bilgisi dersleri alanında görev yapan öğretmenlerden; Eğitim Yöneticiliği ve Denetçiliği, Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme, Eğitim Yönetimi Teftişi ve Planlaması ile Halk Eğitimi Programı mezunları”nın belirlendiği;
Ankara ili, Elmadağ ilçesi, … Fen Lisesinde “Meslek Bilgisi Öğretmeni” olarak görev yapan ve “Felsefe Grubu Öğretmenliği” (lisans) mezunu olan davacı tarafından, “Felsefe Grubu Öğretmenliği” ve “Felsefe Bölümü” mezunlarının da, diğer “Öğretmenlik Meslek Bilgisi Dersleri” öğretmenleri gibi hizmet içi eğitim kapsamında düzenlenen “Rehberlik Kursuna” katılmalarının sağlanması için, 2015 yılı Öğretmenlerin Hizmetiçi Eğitim Planının 221. sırasında bulunan ve rehberlik kursuna katılacak olanlara yönelik kısımda yer alan “… den; Eğitim Yöneticiliği ve Denetçiliği, Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme, Eğitim Yönetimi Teftişi ve Planlaması ile Halk Eğitimi programı mezunları” ibaresinin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İNCELEME VE GEREKÇE :

İLGİLİ MEVZUAT:
1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu’nun “Öğretmenlerin nitelikleri ve seçimi” başlıklı 45. maddesinde; öğretmen adaylarında genel kültür, özel alan eğitimi ve pedagojik formasyon bakımından aranacak niteliklerin Milli Eğitim Bakanlığınca tespit olunacağı; hangi derece ve türdeki eğitim, öğretim, teftiş ve yönetim görevlerine, hangi seviye ve alanda öğrenim görmüş olanların ne gibi şartlarla seçilebileceklerinin yönetmelikle düzenleneceği belirtilmiştir.
Dava konusu düzenlemenin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunduğu şekliyle 652 sayılı Milli Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 15. maddesinin, 1. fıkrasının (b) bendinde; Bakanlık öğretmenleri ile talepleri halinde özel öğretim kurumları eğitim personeline yönelik olarak; meslek öncesi ve meslek içi eğitimi vermek veya verdirmek, gelişmeleri için kurslar açmak veya açtırmak, uzmanlık programları, seminer, sempozyum, konferans ve benzeri etkinlikler düzenlemek Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğünün görevleri arasında sayılmıştır.
06/05/2010 günlü, 27573 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan -ve dava konusu işlem tarihinde yürürlükte bulunan- Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmenlerinin Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği’nin 44. maddesinde; “(1)Öğrenimine uygun alanı dışında bir başka alana atanan öğretmenler, öğrenimleri birden fazla alana atamaya kaynak olan öğretmenler ile başka bir alanda yüksek öğrenimi bitiren öğretmenler, adaylıklarının kaldırılmış olması ve yüksek öğrenimlerinin Talim ve Terbiye Kurulunun öğretmenliğe atanacakların mezun oldukları yüksek öğretim programlarına ilişkin kararında atanacağı alana uygun olması kaydıyla mezuniyetleri itibarıyla atanabilecekleri alanlara alanlarının değiştirilmesini isteyebilirler. (2) Bu kapsamda yapılacak alan değişikliği işlemleri haziran ayında Bakanlıkça belirlenecek takvim çerçevesinde yapılır. … (4) Talim ve Terbiye Kurulu kararlarıyla dersi ya da alanı kaldırılan öğretmenler, mezuniyetleri itibarıyla atanabilecekleri alana ya da aylık karşılığı okutacakları dersler bölümünde belirtilen derslerin öğretmenliğine isteklerine bakılmaksızın alan değişikliği yoluyla atanırlar. …” düzenlemesine yer verilmiştir.
Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 20/02/2014 günlü, 9 sayılı Kararı’yla belirlenen Öğretmenlik Alanları, Atama ve Ders Okutma Esasları’nın 1. maddesinde; bu Esasların amacının, öğretmen olarak atamaya esas alınacak alanların, öğretmenliğe atanacakların alanlara göre mezun oldukları yükseköğretim programlarının, öğretmenliğe atananların alanlarına göre aylık karşılığında okutacakları derslerin belirlenmesi olduğu, 5. maddesinde; öğretmen olarak atanmaya esas alanların, her bir alan öğretmenliği için mezun olunacak yükseköğretim programı ile öğretmenliğe atananların alan ve yan alanlarına göre aylıkları karşılığında okutacakları derslerin eki çizelgede belirtildiği, “Alanı Kaldırılan veya İstihdam Alanı Daralan Öğretmenler” başlıklı 11. maddesinde; “Alanı kaldırılan veya istihdam alanı daralan öğretmenler, ek çizelgede mezuniyeti itibarıyla atanabileceği alana ya da öğretmenlerin “Okutacağı Dersler” sütununda belirtilen derslerin öğretmenliğine, istekleri de dikkate alınarak alan değişikliği yoluyla atanırlar. Bu öğretmenlerin yeni alanlara atanmasında, atanacakları alana uygun eğitim verilir.” hükmüne yer verilmiştir.
Yukarıda anılan Öğretmenlik Alanları, Atama ve Ders Okutma Esaslarının eki Çizelge’nin – dava konusu işlemin tesis edildiği tarihteki şekliyle – 21. sırasında yer alan “Felsefe” alanı mezunlarının okutacağı dersler; Felsefe, Sosyoloji, Mantık, Psikoloji, Demokrasi ve İnsan Hakları, Bilgi Kuramı, Düşünme Eğitimi, Antropoloji, Sosyal Bilimlere Giriş, Sosyal Bilimler, Sosyal Bilim Çalışmaları, Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi ve Öğretmenlik Meslek Bilgisi Dersleri olarak belirtilmiş, aynı Çizelge’nin 68. sırasında yer alan “Rehberlik” atama alanına ise; Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümü/Anabilim Dalı, Eğitimde Psikolojik Hizmetler Bölümü/Anabilim Dalı, Eğitim Programları ve Öğretimi Bölümü/Anabilim Dalı (Eğitim Programları ve Öğretimi Bölümü/Anabilim Dalı, 18/07/2016 günlü, 51 sayılı TTKK ile bu bölümden çıkarılmıştır.) ile Bakanlık ve Yükseköğretim Kurulu (YÖK) iş birliği ile açılan / açılacak olan Ortaöğretim Alan Öğretmenliği Tezsiz Yüksek Lisans ya da Pedagojik Formasyon Programı / Pedagojik Formasyon Eğitimi Sertifikası Programını başarı ile tamamlayan Psikoloji Bölümü mezunlarının atanabileceği hüküm altına alınmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden, öğretmenlerin alan değişikliği suretiyle yapılacak atamalarında, mezun oldukları yükseköğretim programının, “Öğretmenlik Alanları, Atama ve Ders Okutma Esasları” ile bu esasların eki “Çizelge”ye göre atama yapılacak alana uygun olması gerekmektedir.
Öte yandan, alanı kaldırılan veya istihdam alanı daralan öğretmenlerin de, mezuniyetleri itibarıyla atanabilecekleri alana ya da Çizelgenin “Okutacağı Dersler” sütununda belirtilen derslerin öğretmenliğine atanabilecekleri tartışmasızdır.
Uyuşmazlık konusu olayda, Anadolu öğretmen liselerinin fen, sosyal bilimler ve Anadolu liselerine dönüştürülmesi sonrasında öğretmenlik meslek bilgisi dersleri alanının kaldırıldığı, bu alanda görev yapan öğretmenlerden “Eğitim Yöneticiliği ve Denetçiliği, Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme, Eğitim Yönetimi Teftişi ve Planlaması ile Halk Eğitimi Programı” mezunlarının mezuniyetleri itibarıyla atanabilecekleri bir alanın bulunmadığı, bu sebeple düzenlenecek olan rehberlik kursuna katılımın bu alanlarla sınırlı tutulduğu, diğer alanlardan felsefe grubu öğretmenliği, felsefe bölümü ve sosyoloji bölümü mezunlarının ise mezuniyetleri itibarıyla atanabilecekleri alanın bulunduğu anlaşılmaktadır.
Bu durumda, “Felsefe Grubu Öğretmenliği” bölümü mezunu olan davacının, Talim ve Terbiye Kurulu Kararı’nda belirlenen usul ve esaslara göre mezuniyeti itibarıyla atanabileceği alanın “Felsefe” olması ve okutacağı dersler yönünden ise “Rehberlik” alanının, atanılabilecek alanlar arasında sayılmaması karşısında; “Felsefe Grubu Öğretmenliği, Felsefe Bölümü ve Sosyoloji Bölümü” mezunlarının da diğer “Öğretmenlik Meslek Bilgisi Dersleri Öğretmenleri” gibi hizmet içi eğitim kapsamında düzenlenen “Rehberlik Kursuna” katılmalarına imkan bulunmadığından, anılan Kursun, “Eğitim Yöneticiliği ve Denetçiliği, Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme, Eğitim Yönetimi Teftişi ve Planlaması ile Halk Eğitimi Programı” mezunları ile sınırlı tutulmasına yönelik dava konusu düzenlemede üst hukuk normlarına ve hukuka aykırılık görülmemiştir.