Danıştay 3. Daire, Esas No: 2020/1447, Karar No: 2020/6009

TEMYİZ EDEN (DAVALI): … Vergi Dairesi Müdürlüğü
VEKİLİ: Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI): … Limited Şirketi
VEKİLİ: Av. …

İSTEMİN KONUSU: Danıştay Üçüncü Dairesinin bozma kararına uyulmaksızın ilk kararda ısrar edilerek verilen ve karar düzeltme aşamasında Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulunca temyiz istemi ısrar hükmü yönünden reddedilen … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Davacı adına, ihtirazi kayıtla verilen katma değer vergisi düzeltme beyannameleri üzerine 2012 yılının Kasım, Aralık; 2013 yılının Ocak ila Nisan, Haziran, Ağustos ila Aralık dönemlerine ait indirilecek vergi tutarlarının azlatılmasına yol açan tahakkuk işlemlerinin iptali ile 2012 yılının Temmuz ila Ekim; 2013 yılının Mayıs, Temmuz, Ağustos ve 2014 yılının Ocak dönemleri için tahakkuk eden katma değer vergileri ve hesaplanan gecikme faizlerinin kaldırılması istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti:Davacı hakkında herhangi bir vergi incelemesi yapılmaksızın idarenin düzeltme beyannamesi verilmesini istediği tarih itibariyle aksi yönde bir tespit yapılmayan davacıya, yaptığı alışlara ait katma değer vergisini indirim konusu yapma imkanı tanınmaması, yasayla tanınan indirim hakkının idari baskı ve yaptırımlarla sınırlandırılması sonucunu doğurmakta olup hukuken geçerli, somut tespitler yapılmadan ve yasal koşullar oluşmadan, vergi incelemesinden varılmak istenen amacın göz ardı edilmesi suretiyle davacının düzeltme beyannamesi vermek zorunda bırakılarak tesis edilen tahakkuk işlemleri tahakkuk eden vergi ve hesaplanan gecikme faizi ile kesilen vergi ziyaı cezasında hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu; tahakkuk işlemleri iptal edilmiş, vergi, gecikme faizi ve vergi ziyaı cezası kaldırılmıştır.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davacının serbest iradesiyle, ilgili dönemlere ait alışlarını katma değer vergisi indirimlerinden çıkartmak suretiyle düzeltme beyannamesi verdiği, kanuni süresi geçtikten sonra verilen beyannameler üzerine vergi tarh edilmesinin pişmanlık ve ıslah benzeri bir müessese olduğu, idarenin olumsuz tespitine istinaden verilen beyannameler üzerine yapılan işlemlerde hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülerek kararın bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Üçüncü Dairesince, Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulunun 04/12/2019 tarih ve E:2019/663, K:2019/1149 sayılı kararıyla Dairemize gönderilen dosya ile ilgili Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY: Davalı idarenin yazısı üzerine ihtirazi kayıtla verilen düzeltme beyannamesine istinaden 2012 yılının Kasım, Aralık; 2013 yılının Ocak ila Nisan, Haziran, Ağustos ila Aralık dönemlerine ait indirilecek vergi tutarlarının azaltılmasına yol açan tahakkuk işlemlerinin iptali ile 2012 yılının Temmuz ila Ekim; 2013 yılının Mayıs, Temmuz, Ağustos ve 2014 yılının Ocak dönemleri için tahakkuk eden katma değer vergileri ve hesaplanan gecikme faizlerinin kaldırılması yolunda verilen … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E: …, K: … sayılı ısrar kararının bozulmasına dair Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulunun 30/01/2019 tarih ve E:2018/1170, K:2019/17 sayılı kararına yöneltilen karar düzeltme istemi kabul ederek Kurul kararının kaldırılmasından sonra davalı idarenin temyiz istemi ısrar hükmü yönünden reddedilerek, tahakkuk eden vergi ile hesaplanan gecikme faizinin kaldırılmasına ilişkin hüküm fıkraları temyizen incelenmek üzere dosyanın, Danıştay Üçüncü Dairesine gönderilmesine Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu’nun 04/12/2019 tarih ve E:2019/663, K:2019/1149 sayılı kararıyla hükmedilmiştir.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun idari dava türleri ve idari yargı yetkisinin sınırı başlıklı 2. maddesinde, idari dava türleri sayılarak (a) bendinde iptal davasının, idarî işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan dava olduğu belirtilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Mükelleflerce, ihtirazi kayıtla verilen düzeltme beyannameleri esas alınarak yapılan tahakkuk, hesaplanan gecikme faizi ve kesilen vergi ziyaı cezalarına karşı açılan davaların esası incelenmeden reddedilmeleri nedeniyle mülkiyet hakkının ihlal edildiği ileri sürülerek yapılan başvuru üzerine, … Mahkemesinin … tarih ve Başvuru No: … sayılı kararıyla; başvurucuların mülkiyet haklarına müdahale teşkil eden vergilendirme işlemlerinin yargı yoluyla denetlenebilmesi imkânına sahip olamadıkları dolayısıyla, derece mahkemelerinin 213 sayılı Vergi Usul Kanun’un 378. maddesinin 2. fıkrasında düzenlenen hukuk kuralını, düzeltme beyannamesine ihtirazi kayıt konulmasının dava açma hakkı vermeyeceği şeklinde yorumlamasının -sürecin bütününe bakıldığında- başvurucuların, müdahalenin hukuka aykırı olduğuna yönelik olarak iddia ve itirazlarını etkin bir biçimde sunamaması sonucuna yol açtığı, buna göre somut olayda mülkiyet hakkının öngördüğü usul güvencelerinin sağlanamamasından dolayı müdahalenin başvuruculara şahsi olarak aşırı bir külfet yüklediği, mülkiyet hakkının korunması ile müdahalenin kamu yararı amacı arasında olması gereken adil dengenin başvurucular aleyhine bozulduğu sonucuna ulaşıldığı, başvurucuların mülkiyet haklarına yapılan müdahale ölçüsüz olduğu gerekçesiyle Anayasa’nın 35. maddesinde güvence altına alınan mülkiyet hakkının ihlal edildiğine, kararın bir örneğinin ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak üzere vergi mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Yukarıda “Mevzuat” bölümünde yer verilen tanıma göre açılan bir iptal davasında iptali istenilen işlemin; yetki, şekil, sebep, konu ve maksat unsurları açısından ayrı ayrı hukuka uygun olup olmadıklarının denetlenmesi gerekmekte olup, bu unsurlardan birisinde hukuka aykırılık bulunursa işlem iptal edilmelidir.
Hukuka uygunluk denetiminin yapılması gereken sebep unsuru idari yargıda; idareyi işlemi yapmaya iten saik olarak tanımlanmıştır. İdare tesis ettiği işlemi, gerçek ve hukuka uygun sebeplere dayandırmak zorundadır. Sebebin gerçek olması, varlığının usulüne uygun olarak yapılan tespitlerle ortaya konulmuş olması; hukuka uygun olması ise idarenin işlemi dayandırdığı sebebin, kanunda tesisi için dayanabileceği öngörülen sebeplerden olması anlamına gelmektedir.
Dava konusu uyuşmazlıkta sebep unsuru, davalı idarenin davacıya gönderdiği 19/02/2016 tarih ve 7028 sayılı yazının alt kısmında yer alan ve hakkında olumsuz tespit/rapor bulunduğu belirtilen mükelleften yapılan alımların gerçek kabul edilmemesidir.
Bu durumda davacı tarafından verilen düzeltme beyannamelerine konulan ihtirazi kayıt kabul edilmeyerek yapılan tahakkukun sebep unsuru hakkında, yargısal denetim yapılması gerekirken bu husus göz ardı edilmek suretiyle yazılı gerekçeyle verilen kararda hukuka uygunluk görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.Temyiz isteminin kabulüne,
2. … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 492 sayılı Harçlar Kanunu’nun 13. maddesinin (j) bendi parantez içi hükmü uyarınca alınması gereken harç dahil olmak üzere yargılama giderlerinin yeniden verilecek kararda karşılanması gerektiğine,
5. 2577 sayılı Kanun’un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen onbeş gün içinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 23/12/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.