Danıştay 7. Daire, Esas No: 2016/10677, Karar No: 2020/5286

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı adına
… Gümrük Müdürlüğü …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Turizm Nakliyat ve Silah Sanayi Ticaret Limited Şirketi
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı adına tescilli … tarih ve … sayılı ihracat beyannamesi muhteviyatı eşyanın gideceği ülkenin “Sudi Arabistan” olarak beyan edilmesine rağmen, “Libya”ya gönderileceğinin tespit edildiğinden bahisle 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 235. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendi uyarınca karara bağlanan para cezasına vaki itirazın reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Dava konusu ihracat beyannamesinde eşyanın gideceği ülke “Sudi Arabistan” olarak beyan edilmesine rağmen, acenteye yazılan yazı üzerine ibraz edilen yükleme talimatında “Libya”ya gönderileceğinin belirtildiğinden bahisle davacı adına para cezası kararının alınmış ise de; 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 235. maddesinin 2. fıkrasında öngörülen para cezasının eşyanın ihracının düzenleyici işlemle yasaklanması durumunda uygulanacağı, ayrıca 21/06/2011 tarih ve 2011/2001 sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesi eki 2011/2001 sayılı kararın 2. maddesinin yasaklama içermediği, tavsiye niteliğinde olduğu, bu haliyle davaya konu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : … tarih ve … sayılı ihracat beyannamesi muhteviyatı eşyaların beyannamede EXWORKS teslimli olarak Sudi Arabistan yerine, Libya’ya gönderildiğinin tespiti üzerine, benzer olaylarda Gümrük Müdürlüklerine gönderilen Dışişleri Bakanlığı yazısıyla, 2011 yılı başında Libya’da yaşanan iç karışıklıklar sonucunda Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından kabul edilen 1970 sayılı Karar’ın 9 ila 13. maddelerine istinaden, anılan ülkeye her türlü silah, mühimmat ile bağlantılı malzemelerin tedarik edilmesinin yasaklanmasının kararlaştırıldığı, bilahare 1973 sayılı Kararla ambargo kararının güçlendirilmesi amacıyla Libya’ya bu malzemelerin transit geçişine izin verilmemesinin istendiği, 2009 sayılı Karar ile bu ülkeye yapılacak tüm silah, mühimmat ve benzeri malzeme ihracının, ancak malzemenin son kullanıcısı ile kullanım amacının açıkça belirtildiği bir belge beraberinde BM Libya Yaptırımlar Komitesi’nin onay sürecinden geçirilmesi suretiyle gerçekleştirilmesinin mümkün olduğu ve ihracatçı firmanın ihraç etmek istediği av tüfeği ihracatının da aynı prosedüre tabi tutulması zorunluluğu bulunduğunun bildirilmesi üzerine, Gümrük Makamlarına yurt içinden alınacak izin yazılarının ibrazı gerektiğinden, izin belgesi olmadan yapılan ihracat nedeniyle tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadğı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Beyannameye konu eşyaların ihracının yasaklandığına dair herhangi bir düzenleyici işlem bulunmadığından, tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı ileri sürülmektedir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ : Davacı adına tescilli beyanname kapsamı eşyaların bedelinin nakit olarak tahsil edildiği, faturanın “peşin Exwork-Beyşehir” şeklinde fabrikada teslim olarak düzenlendiği, eşyaları ilgili firmanın gönderdiği, konteynırlara yükleyerek teslim ettiği, bundan sonra sorumluluğun ilgili firmaya geçtiği, beyannamede eşyanın gideceği yer olarak gösterilen “Sudi Arabistan” yerine “Libya”ya gitmesi ve konşimento ile çıkış bildirimlerinde gideceği ülkenin “Libya” olarak yazılması konusunda bilgisinin olduğuna ilişkin beyanının bulunmadığı, söz konusu eşyaların Libya’ya gönderildiği ortaya konulamadığı gibi eşyaların Libya’ya gönderilmesi fiilinin davacı tarafından işlendiği konusunda da davalı idarece somut ve yeterli bir tespitin yapılmadığı, dolayısıyla davacının hukuka aykırılık oluşturan bir fiilinin bulunduğu davalı idarece ispatlanamadığından, dava konusu para cezasında ve bu cezaya yönelik itirazın reddine dair dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığından, istemin özeti kısmında yer verilen gerekçeyle işlemin iptali yolunda verilen mahkeme kararında sonucu itibariyle isabetsizlik görülmemiştir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
… tarih ve … sayılı ihracat beyannamesi muhteviyatı eşyaların beyannamede EXWORKS teslimli olarak Sudi Arabistan yerine, Libya’ya gönderildiğinin tespiti üzerine, benzer olaylarda Gümrük Müdürlüklerine gönderilen Dışişleri Bakanlığı yazısıyla, 2011 yılı başında Libya’da yaşanan iç karışıklıklar sonucunda Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından kabul edilen 1970 sayılı Karar’ın 9 ila 13. maddelerine istinaden, anılan ülkeye her türlü silah, mühimmat ile bağlantılı malzemelerin tedarik edilmesinin yasaklanmasının kararlaştırıldığı, bilahare 1973 sayılı Kararla ambargo kararının güçlendirilmesi amacıyla Libya’ya bu malzemelerin transit geçişine izin verilmemesinin istendiği, 2009 sayılı Karar ile bu ülkeye yapılacak tüm silah, mühimmat ve benzeri malzeme ihracının, ancak malzemenin son kullanıcısı ile kullanım amacının açıkça belirtildiği bir belge beraberinde BM Libya Yaptırımlar Komitesi’nin onay sürecinden geçirilmesi suretiyle gerçekleştirilmesinin mümkün olduğu ve ihracatçı firmanın ihraç etmek istediği av tüfeği ihracatının da aynı prosedüre tabi tutulması zorunluluğu bulunduğunun bildirilmesi üzerine, Gümrük Makamlarına yurt içinden alınacak izin yazılarının ibrazı gerektiğinden, izinsiz ihracat yapan davacı hakkında 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 235. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendi uyarınca para cezası kararı alınmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT :
4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 235. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinde, “Eşyanın genel düzenleyici idari işlemlerle ihracının yasaklanmış olduğunun tespiti halinde, eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı” (b) bendinde ise; “Eşyanın ihracı, lisansa, şarta, izne, kısıntıya veya belli kuruluşların vereceği uygunluk veya yeterlilik belgesine tabi olduğu halde uygunluk ve yeterlilik belgesine tabi değilmiş veya belge alınmış gibi beyan edildiğinin tespit edilmesi halinde, eşyanın gümrüklenmiş değeri kadar” idari para cezası verileceği hükme bağlanmıştır.
21/06/2011 tarih ve 2011/2001 sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesi Eki Kararın 1. maddesinde ise; “İlgili kurum ve kuruluşların, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) 1970 ve 1973 sayılı kararlarının ülkemiz bakımından gereklerinin yerine getirilmesi amacıyla, bu Kararda belirtilen hususları uygulamakla yükümlü” olduğu, 2. maddesinin 1. bendinde ise; silah ve bununla irtibatlı her türlü malzemenin (Ek-1’de belirtilen malzemeler hariç) Türkiye’den veya Türkiye üzerinden yahut Türk vatandaşları tarafından ya da Türk bayraklı deniz ve hava araçlarıyla Libya’ya doğrudan ya da dolaylı olarak tedarik, satış ve transferini engellemeye yönelik tedbirlerin süratle alınacağı düzenlemesine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Olayda, ihracat beyannamesinde eşyanın gideceği ülke “Sudi Arabistan” olarak beyan edilmesine rağmen, acenteye yazılan yazı üzerine ibraz edilen yükleme talimatında “Libya”ya gönderileceğinin belirtildiğinden bahisle davacı adına para cezası kararının alındığı, ancak dosyadaki bilgi ve belgelerin incelenmesinden, uyuşmazlık konusu eşyanın davacının bilgisi ve kontrolü dahilinde “Libya”ya ihraç edildiğine dair bir bilgiye ulaşılamadığı, davacı şirket yetkilisinin veya vekalet verilen müşavir şirketin taşıma senedinde veya deniz yolu beyan formunda imzasının bulunmadığı, söz konusu beyanname kapsamı eşyaların bedelinin nakit olarak tahsil edildiği, faturanın “peşin Exwork-Beyşehir” şeklinde fabrikada teslim olarak düzenlendiği, eşyaları ilgili firmanın gönderdiği, konteynırlara yükleyerek teslim ettiği, bundan sonra sorumluluğun ilgili firmaya geçtiği, beyannamede eşyanın gideceği yer olarak gösterilen “Sudi Arabistan” yerine “Libya”ya gitmesi ve konşimento ile çıkış bildirimlerinde gideceği ülkenin “Libya” olarak yazılması konusunda bilgisinin olduğuna ilişkin beyanının bulunmadığı, söz konusu eşyaların Libya’ya gönderildiği ortaya konulamadığı gibi eşyaların Libya’ya gönderilmesi fiilinin davacı tarafından işlendiği konusunda da davalı idarece somut ve yeterli bir tespitin yapılmadığı, dolayısıyla davacının hukuka aykırılık oluşturan bir fiilinin bulunduğu davalı idarece ispatlanamadığından, işlemin iptali yolunda verilen mahkeme kararında sonucu itibariyla isabetsizlik görülmemiştir.