Danıştay 6. Daire, Esas No: 2020/2654, Karar No: 2021/480

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : …Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : …İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Artvin İli, Borçka İlçesi, … Köyü sınırları içinde kalan ve davalı idare tarafından parsel numarası verilen taşınmazın sahil yolu iyileştirme projesi kapsamında 3.431,24m2’lik kısmı için … tarihli, … sayılı kamu yararı kararı alınarak kamulaştırılmasına ilişkin işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Temyize konu kararda; Danıştay Altıncı Dairesinin 29/11/2018 tarih ve 2016/2403 Esas, 2018/9961 sayılı bozma kararına uyularak dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden dava konusu kamulaştırılması planlanan taşınmaz mal ile ilgili olarak kamu yararı kararı alınmadan önceki süreçte yürütülen hukuksal faaliyet ve işlemlerin, davalı idarece taşınmazın orman vasfında olduğunun öğrenilmesi üzerine sonlandırılması ve akabinde ise taşınmazın kamulaştırılmasında kamu yararı bulunduğuna yönelik davaya konu işlemin tesis edilmemesi gerekirken, orman vasfında olduğu davalı idarece öncelikle tespit edilen ve hukuksal niteliği gereğince kamulaştırılması mümkün olmayan taşınmaz mal hakkında tesis edilen dava konusu … tarih … sayılı işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Dava konusu taşınmazın bedel tespiti ve tescili için açılan davada … Asliye Hukuk Mahkemesince … tarih ve E: …, K:… sayılı karar ile taşınmazın idare adına tesciline karar verildiği, mahkeme kararının usul ve yasaya uygun olmadığından bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :Davalı idare tarafından yapılan Borçka-Camili ayrımı-Muratlı-Borçka geçişi yol inşaatı çalışması kapsamında Artvin İli, Borçka İlçesi, …Köyü sınırları içinde kalan ve davalı idarece … parsel numarası verilen taşınmazın 3.431,24m2’sinin kamulaştırılması için … tarihi … sayılı kamu yararı kararı alınarak onaylandığı, uyuşmazlığa konu taşınmazın tapuya kayıtlı olmaması nedeniyle davalı idare tarafından zilyetlik tutanağı tutularak hazırlanan diğer evraklar ile birlikte … Asliye Hukuk Mahkemesi’nde kamulaştırma bedelinin tespiti ve taşınmazın idare adına tescili(terkini) davasının açıldığı, … Asliye Hukuk Mahkemesi’nin E:… esasına kayıtlı davada Mahkeme tarafından ilgili kurumlara ve davacı idareye tebligat yapılarak taşınmazın orman vasfının araştırıldığı, aynı zamanda Mahkeme tarafından yerel gazete olan ”…Gazetesi”nin … tarihli baskısında ”Kamulaştırma Duyuru İlanı” yapılarak yapılan kamulaştırma işlemine karşı 30 gün içinde idari yargıda dava açılabileceğinin belirtildiği, yapılan yargılama sonucunda verilen anılan Mahkemenin … tarih E:… K:… sayılı kararı ile taşınmazın kamulaştırma bedeli tespit edilerek, davalı idare adına yol olarak tescil ve terkinine karar verildiği, bu karar davalı idare vekilince kamulaştırma bedeli yönünden temyiz edilmesi sonucunda Yargıtay ilamı ile bozulduğu, bunun üzerine yapılan yeni değerlendirme sonucunda Mahkemece verilen … tarih E:… K:… sayılı karar ile kamulaştırma bedelinin yeniden tespitinin yapıldığı ve mülkiyet hanesi boş olduğu için bedelin taşınmaz üzerindeki zilyetlere ödenmediği, bu kararın Yargıtay tarafından onanarak 28.06.2007 tarihinde kesinleştiği, daha sonra uyuşmazlığa konu taşınmaz üzerinde zilyetlik iddiasında bulunan şahıslar tarafından … tarihinde … Asliye Hukuk Mahkemesi’nin E:… esasına kayıtlı olarak davacı … Müdürlüğü’nün de davalı olarak gösterildiği idareler aleyhine ”zilyetliğin tespiti ve kamulaştırma bedelinin ödenmesi” istemiyle dava açıldığı, dava dilekçesinin davacı Orman İşletme Müdürlüğü’ne … tarihinde tebliğ edildiği, bunun üzerine davacı Borçka Orman İşletme Müdürlüğü tarafından … tarihinde verilen dilekçe ile uyuşmazlığa konu kamulaştırma işleminin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun “Tapuda kayıtlı olmayan taşınmaz malların tescili ve zilyedin hakları” başlıklı 19. maddesinde, “İdare öncelikle, kamulaştırılması kararlaştırılan tapuda kayıtlı olmayan taşınmaz malın, 21/6/1987 tarihli ve 3402 sayılı Kadastro Kanununun 16 ncı maddesinde sayılan kamu mallarından olup olmadığını ilgili yerlerden sormak suretiyle tespit eder.İdarece yapılan bu araştırma sonucunda, kamulaştırılması kararlaştırılan tapuda kayıtlı olmayan taşınmaz malın, 3402 sayılı Kadastro Kanununun 16 ncı maddesinde sayılan kamu mallarından olmadığının, taşınmaz malın zilyedi mevcut olup da zilyetlikle iktisap iddiasında bulunulduğunun tespiti halinde, 9 uncu madde gereğince seçilen bilirkişiler marifetiyle mahallinde tahkikat yapar, delilleri toplar ve keyfiyeti bir tutanakla belirtir. Bu tutanakta, taşınmazın yüzölçümü, zilyedin kimliği, vergi kaydı, zilyetliğin başlangıç tarihi ve süresi, mülkiyeti kazanma şartlarının gerçekleşip gerçekleşmediği belirtilir.” hükmüne, aynı Kanunun “Kadastro görmemiş yerlerde tespit işlemi” başlıklı 9. maddesinde ise,”İdare, tapulama veya kadastrosu yapılmamış yerlerin durumunun tespiti için mahallin mülki amirine müracaatla, kamulaştırma yapılacak yerde iki asıl ve iki yedek olmak üzere dört bilirkişinin seçilmesini ister. Mülki amir idarenin bu istemi üzerine sekiz gün içerisinde bilirkişilerin seçilmesini ve sulh hukuk mahkemesinde yeminlerinin yaptırılarak isimlerinin kamulaştırmayı yapacak idareye bildirilmesini sağlar. Tespit sırasında muhtar veya vekili, ihtiyar kurulundan iki üye ve iki bilirkişi birlikte görev yaparlar.” hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Uyuşmazlık kamulaştırılmasına karar verilen taşınmazın orman vasfında olup olmadığından kaynaklanmaktadır.
Davalı idare tarafından kamulaştırma bedelinin tescili ve tespiti için açılan davada …Asliye Hukuk Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile tespit edilen bedel taşınmazın zilyetlerine ödenmemiş mülkiyet hanesi boş olduğundan mahkemece depo edilmesine karar verilmiştir.
UYAP üzerinden yapılan araştırmada; kamulaştırılan taşınmaz üzerinde zilyet olan kişiler tarafından zilyetliğin tespiti için … Asliye Hukuk Mahkemesi E:… sayısında açılan davada uyuşmazlık konusu taşınmazın bulunduğu bölgede kadastro çalışmalarına başlanılmış olduğundan görevsizlik kararı verilmiş, dosya Kadastro Mahkemesinin E:… sayılı dosyasında kayıt görmüştür. Kadastro Mahkemesinin E:… sayılı dosyasında verilen kabul kararının temyizi üzerine … Hukuk Dairesinin … tarih ve E: … K:… sayılı kararında :” Davacılar vekili, 17.04.2008 tarihli dava dilekçeleri ile, müvekkillerine ait taşınmazın Karayolları Genel Müdürlüğünce … parsel numarası ile Asliye Hukuk Mahkemesinin … E. – … K. sayılı kararı ile kamulaştırıldığını ve bedelinin hak sahiplerine ödenmek üzere bankaya yatırıldığını, davaya konu taşınmazın eklemeli olarak 30 yılı aşkın süredir zilyetlikleri altında bulunduğunu iddia ederek, zilyetliklerinin tesbitini ve kamulaştırma bedelinin müvekkillerine ödenmesi istemiyle dava açmıştır.
Yargılama sırasında yörede kadastro çalışmalarının başladığı ve dava konusu taşınmazın … ada … parsel numarası aldığı anlaşılmakla zilyetliğin tesbiti davası tefrik edilerek 3402 sayılı Kanunun 27. maddesi gereğince mahkemenin görevsizliğine, karar kesinleştiğinde görevli ve yetkili kadastro mahkemesine gönderilmesine karar verilmiş, hüküm davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmekle Dairece onanmıştır.
Kadastro mahkemesince, davanın kabulüne; … ada … parsel sayılı taşınmazın tespit gibi tesciline, fen bilirkişilerin 29/09/2013 havale tarihli rapor ve ekli krokisinde (…) ile gösterilen yerin davacılar adına 1/2 hisse ile tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiş, hüküm davalılar Hazine, Orman Yönetimi ve Karayolları Genel Müdürülüğü tarafından temyiz edilmekle, Dairenin 03/11/2014 tarih ve 2014/3275 – 9068 E.K. sayılı kararıyla hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
Hükmüne uyulan bozma ilamında özetle, “Mahkemece verilen karar usûl ve kanuna aykırıdır. Şöyle ki; … ada …parsel dava konusu olmadığından, taşınmaz kadastro tutanak aslının olağan yollardan kesinleştirilmek üzere, tapu müdürlüğüne gönderilmesi gerekirken, tespit gibi tesciline karar verilmiş olması ve hükme esas alınan 16/07/2013 tarihli fen bilirkişiler raporunda ek kamulaştırma kapsamında kalan (…) ile gösterilen kısmın davacıların zilyetliğinde bulunduğunun tespiti, daha önceden kamulaştırıldığı anlaşılan ve fen bilirkişilerce rapor ve eki krokide (…) harfi ile gösterilen kısım ve (…) ile gösterilen kısmın paftasında yol olarak gösterilmesine karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu şekilde karar verilmiş olması doğru görülmemiş ve bozmayı gerektirmiştir” denilmiştir.
Mahkemece bozma kararına uyulduktan sonra davanın kabulüne, fen bilirkişilerinin 16.07.2013 tarihli raporu ve ekli krokide (…) ile gösterilen 3431,24 m2’lik kısmın davacıların zilyetliğinde bulunduğunun tespitine; (…) ve (…) harfi ile gösterilen kısımların yol olarak haritasında gösterilmesine, … ada … nolu parsele ait kadastro tutanak aslının kesinleştirilmek üzere tapu müdürlüğüne gönderilmesine karar verilmiş, hüküm davalılar Hazine ve Orman Yönetimi tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, kadastro tespitine itiraza ilişkindir.
Çekişmeli taşınmazın bulunduğu yerde, 5304 sayılı Kanun ile değişik 3402 sayılı Kanun hükümlerine göre yapılıp 16/12/2011 – 17/01/2012 tarihleri arasında ilân edilen arazi kadastrosu vardır. Dava konusu olmadığı belirlenen … ada …numaralı parsel hakkında kadastro tutanak aslının kesinleştirilmek üzere kadastro müdürlüğüne gönderilmesine karar verilmesi doğrudur; ancak, dava konusu olan ve krokide (…) ve (…) harfleri ile gösterilen taşınmazların orman ve fen bilirkişilerin raporunda gösterilen konumuna göre, tamamının paftasında yol olarak bırakılıp tutanak düzenlenmeyen … numaralı kamulaştırma parselinde kaldığı anlaşılmaktadır. 3402 sayılı Kanunun 26/4. maddesine göre kadastro mahkemesinin görevi, her taşınmaz mal hakkında kadastro tutanağının düzenlendiği günde başlayacağı, kadastro tutanağı düzenlenmeyen taşınmazlar hakkında kadastro mahkemesinin görevli olmayıp genel mahkemelerin görevli olacağı, paftasında yol olarak gösterilen yerler hakkında da kadastro tutanağı düzenlenmediğinden tapulama dışı bırakılan taşınmazlar gibi işlem yapılması gerektiği hükümleri karşısında kadastro tutanağı düzenlenmeyen taşınmaza ilişkin davaya bakma görevinin genel mahkemelere ait olduğu düşünülmeden işin esasına girilmesi usul ve kanuna aykırıdır. Görev kamu düzeni ile ilgili olması nedeniyle yargılamanın her aşamasında göz önünde bulundurulmalıdır. O halde, mahkemece yapılacak iş; genel mahkemelerin görevli olduğundan bahisle görevsizlik kararı vermekten ibarettir. ” gerekçesine yer verilmiştir.
Bu durumda uyuşmazlık konusu taşınmazın yukarıda anılan … Kadastro Mahkemesi E:… sayılı dosyada yapılan yargılamada orman olup olmadığına ilişkin yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi üzerine alınan bilirkişi raporunun bulunup bulunmadığı ve anılan davada Yargıtay kararı üzerine verilen görevsizlik kararı üzerine dosyanın hangi mahkemeye gittiği ve sonuçlanıp sonuçlanmadığı hususları araştırılarak yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir.
Bu itibarla, dava konusu işlemin iptaline ilişkin temyize konu İdare Mahkemesi kararında isabet bulunmamaktadır.