Danıştay 9. Daire, Esas No: 2020/4544, Karar No: 2021/367

TEMYİZ EDENLER :
1- (DAVACI) …
VEKİLİ : Av. …

2- (DAVALI) … Vergi Dairesi Başkanlığı-… (… Vergi Dairesi Başkanlığı)
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Vadesinde ödenmeyen muhtelif vergi borçlarnın tahsili amacıyla davacının yurt dışından aldığı emekli maaşı hesabına uygulanan haciz işleminin kaldırılması istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; sosyal güvenliğin, herhangi bir nedenle kısmen ya da tamamen çalışamayanlara ve bu nedenle gelir kaybına uğrayarak muhtaç duruma düşenlere, insan onuruna yaraşır asgari bir hayat sürmeleri için gerekli gelirin sağlanmasını öngördüğü, ekonomik yönden güçsüzleri, insanca yaşamak için yeterli geliri olmayanları koruyup kolladığı, davalı idare tarafından haciz konulan hesabın haciz uygulanabilir niteliği haiz olup olmadığının işlemi tesis etmeden önce araştırılması gerektiği, haciz uygulanan hesabın davacının yurt dışından aldığı emekli maaşına ilişkin olması, elde edilen gelirin yabancı para cinsinden olmasının emekli maaşı olma niteliğini değiştirmeyeceği, bu maaşların nafaka ve sigorta primleri borçları dışında haczedilemeyeceğinin açık olması karşısında davacının yurt dışından aldığı emekli maaşı hesabına konulan haciz işleminde hukuka uyarlık olmadığı gerekçesiyle davanın kabulüne, dava konusu haciz işleminin kaldırılmasına karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 93’üncü maddesine göre, emekli aylıklarının 88’inci maddeye göre takip ve tahsili gereken alacaklar ile nafaka borçları dışında haczedilemeyecekse de bu hükmün Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının anılan Kanun çatısı altında birleştirilen sosyal güvenlik kurumlarından aldıkları emekli maaşlarına uygulanma kabiliyetinin bulunduğu, yurt dışından bağlanan ve yurt dışı sigorta mercii veya diğer sigorta ve emeklilik sandıkları tarafından ödenmekte olan emekli maaşlarının haczedilemeyeceği yönünde açık bir Kanun hükmünün mevcut olmadığı, bu haliyle 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanun’un 55. ve 62. maddeleri uyarınca vadesinde ödenmeyen amme alacağı için adına düzenlenen ödeme emirleri ile takibe alındığı tartışmasız olan davacının, ihtilafsız kesinleştirilen ödeme emirlerine konu borçlarının tahsili amacıyla yurt dışından aldığı emekli maaşına tatbik edilen haciz işleminde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle, istinaf başvurusunun kabulüne, Vergi Mahkemesi kararının kaldırılmasına, davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI :

DAVACININ İDDİALARI : 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanun’un 71’inci maddesinde kısmen haczedilebilecek gelirler arasında emekli aylıkları sayılıyor olsa da 6183 sayılı yasaya göre daha özel bir düzenleme getiren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 93’üncü maddesine göre, emekli aylıklarının 88’inci maddeye göre takip ve tahsili gereken alacaklar ile nafaka borçları dışında haczedilemeyeceğinin öngörüldüğünü, bu düzenlemede haczi yasaklanan aylıkların yurt içi veya yurt dışı sosyal güvenlik veya sigorta kurumlarından alınmasına yönelik bir ayrımın bulunmadığı, alınan emekli maaşı tutarının geçimine yetmeyeceği, insan onuruna yaraşır bir hayat sürmesine imkan vermediği, adına kayıtlı herhangi bir mal varlığı veya gelirinin olmadığı, haciz işleminin hukuka aykırı olduğu iddialarıyla kararın bozulması istenilmektedir.

DAVALI İDARENİN İDDİALARI : Vekalet ücreti yönünden hüküm kurulmadığı iddiasıyla kararın vekalet ücreti yönünden bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI: Taraflarca savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ … DÜŞÜNCESİ: Davacı temyiz isteminin kabulü, davalı temyiz isteminin reddi gerekeceği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :

MADDİ OLAY : Vadesinde ödenmeyen muhtelif vergi borçlarının tahsili amacıyla davacının yurt dışından aldığı emekli maaşı hesabına uygulanan haciz işleminin kaldırılması istenilmektedir.

İLGİLİ MEVZUAT:
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun “Devir, Temlik, Haciz ve Kurum Alacaklarında Zamanaşımı” başlıklı 93’üncü maddesinde; bu Kanun gereğince sigortalılar ve hak sahiplerinin gelir, aylık ve ödeneklerinin devir ve temlik edilemeyeceği, bu fıkraya göre haczi yasaklanan gelir, aylık ve ödeneklerinin 88’inci maddeye göre takip ve tahsili gereken alacaklar ile nafaka borçları dışında haczedilemeyeceği, bu fıkraya göre haczi yasaklanan gelir, aylık ve ödeneklerinin haczedilmesine ilişkin taleplerin, borçlunun muvafakatı bulunmaması halinde icra müdürü tarafından reddedileceği hükmü yer almaktadır.
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un “Kısmen Haczedilebilen Gelirler” başlıklı 71. maddesinde, “Aylıklar, ödenekler, her çeşit ücretler, intifa hakları ve hasılatı, ilama bağlı olmayan nafakalar, emeklilik aylıkları, sigorta ve emeklilik sandıkları tarafından bağlanan gelirler kısmen haczolunabilir. Ancak haczolunacak miktar bunların üçte birinden çok, dörtte birinden az olamaz. Asgari ücreti aşmayan aylık gelirlerin onda birinden fazlası haczolunamaz.” kuralı bulunmaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden; davacının yurt dışından aldığı emekli maaşı hesabına uygulanan haciz işleminin kaldırılması istemiyle açılan davada, … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile haciz uygulanan hesabın davacının yurt dışından aldığı emekli maaşına ilişkin olması, elde edilen gelirin yabancı para cinsinden olmasının emekli maaşı olma niteliğini değiştirmeyeceği, davalı idare tarafından haciz konulan hesabın haciz uygulanabilir niteliği haiz olup olmadığının işlemi tesis etmeden önce araştırılması gerektiğinden bahisle verilen kabul kararına karşı davalı idarece yapılan istinaf başvurusu … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile yurt dışından bağlanan ve yurt dışı sigorta mercii veya diğer sigorta ve emeklilik sandıkları tarafından ödenmekte olan emekli maaşlarının haczedilemeyeceği yönünde açık bir Kanun hükmünün mevcut olmadığı gerekçesiyle kabul edilerek Vergi Mahkemesi kararının kaldırılmasına, davanın reddine karar verildiği anlaşılmaktadır.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden; farklı norm ve standartlarda hizmet sunan sosyal güvenlik kurumları 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile tek çatı altında toplanmış, aynı Kanun’un 93’üncü maddesinde; bu Kanun gereğince sigortalılar ve hak sahiplerinin gelir, aylık ve ödeneklerinin devir ve temlik edilemeyeceği, bu fıkraya göre haczi yasaklanan gelir, aylık ve ödeneklerinin 88’inci maddeye göre takip ve tahsili gereken alacaklar ile nafaka borçları dışında haczedilemeyeceğinin belirtildiği, Kanun metninden de anlaşılacağı üzere, haczi yasaklanan emekli maaşları yukarıda zikredilen Kanun çerçevesinde bağlanmış olan aylıklarla sınırlı olduğu, yurt dışından alınan emekli maaşlarının haczedilebileceği ancak haczedilebilecek miktarın 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un 71. Maddesine göre belirlenmesi gerektiği sonucuna ulaşılmaktadır.
Bu durumda; 6183 sayılı Kanun’un 71’inci maddesi hükmüne aykırı olarak davacının emekli maaşının yatırıldığı banka hesabında yer alan tutarın tamamına haciz uygulanmasında ve haciz işleminin kaldırılması isteminin kabulüne ilişkin Vergi Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunu kabul ederek davayı reddeden Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Öte yandan yeniden verilecek kararda vekalet ücreti yönünden değerlendirme yapılacağı açıktır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne, davalı idarenin temyiz isteminin bu nedenle reddine,
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle kabulüne ilişkin Vergi Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun kabul edip mahkeme kararını kaldırılarak davayı reddeden … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi . Vergi Dava Dairesi dairesine gönderilmesine , 28/01/2021 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.