Danıştay 8. Daire, Esas No: 2016/6445, Karar No: 2021/579

Danıştay 8. Daire Başkanlığı 2016/6445 E. , 2021/579 K.

“İçtihat Metni”

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/6445
Karar No : 2021/579

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava, 1985 tarihinde Kara Harp Okulu Makine Bölümünden mezun olan davacının, TMMOB Makine Mühendisleri Odası’na kayıt olmak üzere yaptığı 01.04.2015 tarihli başvurunun reddine ilişkin … tarih ve … sayılı TMMOB Makine Mühendisleri Odası Ankara Şubesi işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince, 2547 sayılı Kanun’un 43/b maddesi uyarınca Üniversitelerarası Kurul’un görüşü de dikkate alınarak, 05.02.2014 tarihli Yükseköğretim Yürütme Kurulu toplantısında davacının mezun olduğu Kara Harp Okulu Makine Bölümünde görülen öğrenimin Makine Mühendisliği Bölümü ile eşdeğer olduğuna karar verilmesi aynı zamanda söz konusu bölümün 3458 sayılı Mühendislik ve Mimarlık Hakkında Kanun’un 1. maddesinin (c) bendinde sayılan “Türk teknik okulu mühendis kısmı ile programlarının buna muadil olduğu kabul edilen memleket dahilindeki diğer mühendis veya mimar mektepleri” arasında yer aldığının belirtilmesi karşısında, davacının Makine Mühendisleri Odasına kayıt başvurusunun reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
3458 sayılı Mühendislik ve Mimarlık Hakkında Kanun’un 1. maddesinde, “Türkiye Cumhuriyeti hududları dahilinde mühendislik ve mimarlık unvan ve salahiyeti ile sanat icra etmek isteyenlerin aşağıda yazılı vesikalardan birini haiz olmaları şarttır:
a) Mühendislik veya mimarlık tahsilini gösteren Türk yüksek mekteblerinden verilen diplomalar;
b) Programlarının yüksek mühendis veya mimar mektebleri programlarına muadil olduğu kabul edilen bir ecnebi yüksek mühendis veya yüksek mimar mektebinden diploma almış olanlara usulüne tevfikan verilecek ruhsatnameler;
c) Türk Teknik Okulu mühendis kısmı ile programlarının buna muadil olduğu kabul edilen memleket dahilindeki diğer mühendis veya mimar mekteblerinden verilen diplomalar;
d) Programlarının Türk Teknik Okulu Mühendis kısmı programlarına muadil olduğu kabul olunan bir ecnebi mühendis veya mimar mektebinden diploma almış olanlara usulüne tevfikan verilecek ruhsatnameler.” hükmü yer almış; 3. maddesinde ise “Birinci maddenin (a) ve (b) fıkralarında yazılı vesikaları haiz bulunanlara (Yüksek mühendis) veya (Yüksek mimar) ve (c) ve (d) fıkralarında yazılı vesikaları haiz bulunanlara da (Mühendis) veya (Mimar) unvanı verilir. Bu unvanlar diploma veya ruhsatnamelere de derç olunur.” hükmüne yer verilmiştir.
6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanunu’nun 1. maddesinde, “Türkiye sınırları içinde meslek ve sanatlarını icraya kanunen yetkili olup da mesleki faaliyette bulunan yüksek mühendis, yüksek mimar, mühendis ve mimarları teşkilatı içinde toplayan tüzel kişiliğe sahip Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği kurulmuştur. Kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu olan Birliğin ve Odaların merkezi Ankara’dadır”; 14. maddesinde, “Her ihtisas şubesi yalnız bir oda açar. İhtisas ve iştigal mevzuları ayrı olan mühendis ve mimarlar; ancak ihtisas veya iştigal mevzularının taalluk ettiği odaya kaydolunurlar.”; 15. maddesinde, “Odalarda asli aza olabilmek için Türkiye Cumhuriyeti tabiiyetinde olmak ve Türkiye hudutları içinde meslek ve sanatlarını icraya kanunen salahiyetli bulunmak şarttır.”; 33. maddesinde, “Türkiye’de mühendislik ve mimarlık meslekleri mensupları mesleklerinin icrasını iktiza ettiren işlerle meşgul olabilmeleri ve mesleki tedrisat yapabilmeleri için ihdisasına uygun bir odaya kaydolmak ve azalık vasfını muhafaza etmek mecburiyetindedirler.(…)” hükümleri yer almaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, 1985 tarihinde Kara Harp Okulu Makine Bölümü’nden mezun olan davacının, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’nın … tarih ve … sayılı yazısı ile 05.02.2014 tarihli Yükseköğretim Kurulu toplantısında, 2547 sayılı Kanun’un 43/b maddesi uyarınca, Üniversitelerarası Kurul’un görüşü de dikkate alınarak, Kara Harp Okulu “Makine” bölümünde görülen öğrenimin Makine Mühendisliği bölümü ile eşdeğer olduğuna karar verildiğinin bildirilmesi üzerine, anılan karar doğrultusunda 01.04.2015 tarihli dilekçe ile TMMOB Makine Mühendisleri Odası’na üyelik kaydının yapılması talebinin, 4566 sayılı Harp Okulları Kanunu’nun yürürlüğe girmesiyle anılan okulların üniversiteye dönüştürüldüğü 17.05.2000 tarihinden sonra bahsi geçen okullara kayıt yaptıranların gördükleri eğitim sonucunda alınan diplomaların yükseköğretim kurumlarınca verilen diplomalara eşdeğer sayılması gerektiği yönündeki … tarih ve … sayılı Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı görüşü doğrultusunda işlem yapıldığı, ayrıca 17.05.2000 tarihinden önceki dönemlerde Harp Okullarında “Makine Mühendisliği” değil; “Makine” adı altında bölümler mevcut olduğu, 3458 sayılı Kanunun 1. maddesinde sayılan belgelerin ise yükseköğretim kurumu statüsünde bulunan ve “mühendislik” adı altındaki okullardan alınmış olması gerektiği belirtildiğinden, 1985 yılı mezunu olan davacının bu gerekçelerle üyelik talebinin reddedilmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Benzer bir davada 1988 yılı Kara Harp Okulu Makine Bölümünden mezun olan … isimli kişinin, TMMOB Makine Mühendisleri Odası’na kayıt başvurusunun … tarih ve … sayılı işlemle reddedilmesi üzerine, anılan işlemin iptali istemiyle adı geçen şahıs tarafından … İdare Mahkemesi’nin … esasına kayden dava açıldığı; öte yandan, TMMOB Makine Mühendisleri Odası tarafından da Kara Harp Okulu Makine Bölümü’nden mezun olan … isimli kişi hakkında, mezun olduğu bölümün “makine mühendisliği” programıyla eşdeğer olduğuna ilişkin Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’nca tesis edilen … tarih ve … sayılı işlem ile bu işlemin dayanağı olan Kara Harp Okulu Makine Bölümü’nün Makine Mühendisliği Bölümüyle eşdeğer olduğuna ilişkin Yükseköğretim Yürütme Kurulu’nun … tarih ve .. sayılı işlemin iptali istemiyle Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı aleyhine Dairemizin 2015/2133 esasına kayıtlı olarak dava açıldığı, Dairemizin 27.03.2015 tarih ve E:2015/2133 K:2015/2359 sayılı kararı ile dava konusu Yükseköğretim Yürütme Kurulu’nun 05.02.2014 tarihli işleminin, sadece Kara Harp Okulu Makine Bölümünden mezun olanları ilgilendirdiği, dolayısıyla ülke çapında uygulanacak genel düzenleyici işlem mahiyetinde olmadığı gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar verilerek dosyanın … İdare Mahkemesine gönderilmesi üzerine davanın … İdare Mahkemesi’nin … esasına kaydedildiği, davaların aynı maddi veya hukuki sebepten doğması yahut biri hakkında verilecek hükmün diğerini etkileyecek nitelikte bulunması sebebiyle … Bölge İdare Mahkemesi … Kurul’un … tarih ve E:… K;… sayılı kararı ile her iki dava arasında bağlantının varlığına karar verilerek davalara bakmak üzere …. İdare Mahkemesi’nin yetkili kılınmasına karar verildiği görülmektedir.
Bu davalardan, … İdare Mahkemesi’nin … esasına kayıtlı olarak açılan davada, Mahkemece, bilirkişi incelemesine esas olmak üzere davalı Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’ndan Ülkemizde bulunan ve en az 3 üniversitenin Makine Mühendisliği Bölümlerinin; Milli Savunma Bakanlığı’ndan da Kara Harp Okulu bünyesinde yer alan Makine Bölümünün,1975-1980-1983-1990-2000-2010 yıllarına ilişkin ders müfredatlarının istenildiği, ara karara cevaben gönderilen ders müfredatları üzerinde bilirkişi heyeti tarafından yapılan inceleme sonucu hazırlanan raporda, davacı …’e ait transkript ile 1983 yılına ait ODTÜ ve 1980 yılına ait İTÜ Makine Mühendisliği Bölüm müfredatları ve ders kredi saatlerinin karşılaştırılması sonucu; Kara Harp Okulu Makine Bölümünden 1988 yılında mezun olan davacının ODTÜ Makine Mühendisliği ders müfredatı ile toplam 23 adet; İTÜ Makine Mühendisliği ders müfredatı ile toplam 26 adet ders farkının bulunduğu, bu dersler içerisinde ayrıntısı raporda açıklandığı üzere Makine Mühendisliği temel alanı ile ilgili birtakım eksik ve kredisi düşük derslerin yer aldığı, davacıya ait transkriptin 1975-1980-1983-1990 ve 2000 senelerindeki ODTÜ ve İTÜ Makine Mühendisliği müfredatı ile karşılaştırıldığı, ayrıca raporda Kara Harp Okulundan gelen 1975-1980-1983-1990 ve 2000 senelerine ait müfredat ile ODTÜ ve İTÜ Makina Mühendisliği müfredatları arasında bulunan eksiklik ve çelişkilere de yer verilerek; 2000 yılından önce Kara Harp Okulunda öğrenim görmüş olan …’in almış olduğu eğitimin Makina Mühendisliği eğitimi ile eşdeğer olmadığı ve Makina Mühendisliği eğitimi için gerekli olan standartları karşılamadığı kanaatine ulaşıldığı belirtildiğinden, bilirkişi raporu hükme esas alınmak suretiyle, 2000 yılından önce Kara Harp Okulunda öğrenim görmüş olan davacının almış olduğu eğitimin Makine Mühendisliği eğitimi ile eşdeğer olmadığı ve Makine Mühendisliği eğitimi için gerekli olan standartları karşılamadığı sonucuna varılarak dava konusu işlemlerin iptaline karar verildiği anlaşılmıştır.
… İdare Mahkemesi’nin … esasına kayıtlı olarak açılan davada ise, Mahkemece verilen … tarih ve E:… K:… sayılı karar ile, Makine Mühendisleri Odası tarafından davacının mezun olduğu bölümün “Makine Mühendisliği” programıyla eşdeğer olduğuna ilişkin Yükseköğretim Yürütme Kurulu kararının iptali istemiyle Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı aleyhine açılan davada, davacının mezun olduğu Kara Harp Okulu “Makine” bölümünde görülen öğrenimin “Makine Mühendisliği” bölümü ile eşdeğer olmadığının tespiti yapılarak bu yöndeki eşdeğerlik işlemi iptal edildiğinden, Makine Mühendisi olduğu kabul edilemeyecek davacının, davalı Odaya üye kayıt işleminin yapılmamasına ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verildiği ve … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nin … tarih ve E:… K:… sayılı kararıyla davacının istinaf başvurusunun reddine kesin olarak karar verildiği anlaşılmıştır.
Buna göre, 2000 yılından önce Kara Harp Okulu Makine Bölümü’nde öğrenim gören bir kişinin transkripti ile 1975-1980-1983-1990 ve 2000 senelerindeki ODTÜ ve İTÜ Makine Mühendisliği müfredatlarının mukayesesi sonucu, Kara Harp Okulu Makine Bölümü’nde 2000 yılından önce alınan eğitimin Makine Mühendisliği eğitimi ile eşdeğer olmadığı sonucuna varılarak Kara Harp Okulu Makine Bölümü ile Makine Mühendisliği programının eşdeğer olduğu yönünde tesis edilen Yükseköğretim Yürütme Kurulu’nun … tarih ve … sayılı kararının yargı kararıyla iptal edilmiş olması karşısında, anılan karara dayanılarak davacının TMMOB Makine Mühendisleri Odası’na üye kaydının yapılması talebinin reddedilmesinde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptali yolunda hüküm veren İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Diğer taraftan, Kara Harp Okulu Makine Bölümünün 3458 sayılı Kanunun 1. maddesinin (c) bendinde yer alan “Türk teknik okulu mühendis kısmı ile programlarının buna muadil olduğu kabul edilen memleket dahilindeki diğer mühendis veya mimar mektepleri” arasında yer aldığına ilişkin Yükseköğretim Yürütme Kurulu’nun 25.03.2015 tarihli toplantısında almış olduğu kararın iptali istemiyle TMMOB Makine Mühendisleri Odası tarafından Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’na karşı açılan davada …. İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:… K:… sayılı kararıyla davanın reddine karar verildiği görülmekte ise de; karar gerekçesinin Kara Harp Okulu Makine Bölümünde görülen öğrenimin Makine Mühendisliği Bölümü ile eşdeğer olduğuna ilişkin Yükseköğretim Yürütme Kurulu kararına dayandırıldığı ve bu kararın halen yürürlükte olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verildiği anlaşılmakta olup; söz konusu İdare Mahkemesi kararına karşı TMMOB Makine Mühendisleri Odası tarafından yapılan istinaf başvurusu üzerine … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nin 2018/2417 esasına kayıtlı olan dava dosyasında istinaf başvurusu hakkında henüz bir karar verilmemiştir. Öte yandan, … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:… K:… sayılı kararı ile Kara Harp Okulu Makine Bölümü’nün Makine Mühendisliği Bölümüyle eşdeğer olduğuna ilişkin Yükseköğretim Yürütme Kurulu’nun … tarih ve … sayılı işleminin iptaline karar verilmiş ise de; davalı Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı tarafından yapılan istinaf başvurusu üzerine … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesi’nin … esasına kayıtlı olan dava dosyasında istinaf başvurusu hakkında henüz bir karar verilmemiş olup İdare Mahkemesince bozma kararı üzerine verilecek yeni kararda bu hususların da göz önünde bulundurulması gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle; … İdare Mahkemesinin temyize konu kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 02/02/2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.