Danıştay 13. Daire, Esas No: 2020/2943, Karar No: 2022/1179

TEMYİZ EDENLER : 1- (DAVACI) …Temizlik İnşaat Taahhüt Hafriyat Nakliye Mühendislik Müşavirlik Turizm Madencilik Ticaret ve Sanayi A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

2- (DAVALI) : …Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : …Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesi’nin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Muğla Büyükşehir Belediye Başkanlığı ile davacı şirket arasında imzalanan “Park, Yeşil Alan, Arazi, Meydan, Kavşak, Refül Peyzajı ve Bakım Hizmetlerinde Kullanılmak üzere Araç Kiralanması İşi” ile “15 Ay Süre İle 5 Bölgede Park, Yeşil Alan, Arazi, Meydan Kavşak, Refüj Peyzajı ve Bakım Hizmetlerinde Kullanılmak Üzere Araç Kiralanması İşi”ne dair 12 hakediş üzerinden hesaplanan fiyat farklarının geri verilmesi gerektiği, aksi takdirde mevcut hakedilişlerden kesinti yapılacağına toplam 507.996,53-TL tutarında ÖTV fiyat farkı kesintisinin yapılacağına dair …tarihli, …ve …sayılı Muğla Büyükşehir Belediye Başkanlığı Fen İşleri Dairesi Başkanlığı işlemlerinin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …. İdare Mahkemesi’nce verilen …tarih ve E:…, K:…sayılı kararda; davacı şirket ile davalı idare arasında sözleşmelerin fiyat farkı belirlenmesine dair hükümler içerdiği, akaryakıt girdisine uygulanan özel tüketim vergisinde meydana gelen değişikliklere bağlı olarak akaryakıt fiyatlarında oluşan fiyat farkı nedeniyle toplam 507.996,53-TL tutarında ÖTV fiyat farkı kesintisinin yapılacağına dair işlemlerin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı; bu durumda, sözleşme aşamasına kadar yasaya dayanılarak idarece alınan karar ve yapılan işlemlerin iptali istemiyle açılan davalarda idarî yargının görevli olduğu, sözleşme yapıldıktan sonra sözleşme hükümlerinin uygulanması nedeniyle ortaya çıkan uyuşmazlıkların görüm ve çözümünde ise ise sözleşme ve özel hukuk hükümlerine göre adlî yargının görevli olduğu sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 15/1-a maddesi uyarınca davanın görev yönünden reddine karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: …Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesi’nce; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının usul ve hukuka uygun olduğu ve davacı ve davalı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : Davacı tarafından, uyuşmazlığın sözleşmenin uygulanması aşamasından kaynaklanmadığı, dava konusu işlemin kamu gücü kullanılarak ve tek yanlı olarak tesis edildiği ileri sürülmektedir.
Davalı idare tarafından, taraflara lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.

TARAFLARIN SAVUNMALARI : Davalı idare tarafından, görev yönünden ret kararının hukuka aykırı olmadığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuş; davacı tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …DÜŞÜNCESİ : Davacının temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
USUL YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
Davacı şirket ile davalı idare arasında 01/04/2018-30/06/2018 ve 01/07/2018-30/09/2019 dönemlerini kapsayan “Park, Yeşil Alan, Arazi, Meydan, Kavşak, Refül Peyzajı ve Bakım Hizmetlerinde Kullanılmak üzere Araç Kiralanması İşi” ile “15 Ay Süre İle 5 Bölgede Park, Yeşil Alan, Arazi, Meydan Kavşak, Refüj Peyzajı ve Bakım Hizmetlerinde Kullanılmak Üzere Araç Kiralanması İşi” ihalelerine ilişkin olarak sözleşme imzalandığı, Kamu İhale Kurulu’nun (Kurul) 20/02/2019 tarih ve 2019/DK.D-48 sayılı kararı üzerine akaryakıt girdisinin nev’ine uygulanan ÖTV’de meydana gelen değişikliklerden kaynaklanan fiyat farkı hesabının yeniden yapıldığı, bu hesaplama sonucunda hakedişlerden toplam 507.996,53-TL -TL kesinti yapılacağına dair işlemlerin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde, idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan iptal davaları; (b) bendinde, idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları; (c) bendinde ise, tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar idari dava türleri olarak sayılmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu veya diğer ihale mevzuatına dayalı olarak yapılan kamu ihalelerinde, idarenin kamu gücüne dayanan, re’sen ve tek yanlı olarak tesis ettiği işlemlerin yargısal denetimi, idare hukuku kuralları çerçevesinde idari yargı yerlerinin görevindedir. Buna karşılık, ihale safhası tamamlanıp sözleşme imzalandıktan sonra tarafların iradeleri ile ortaya çıkan ve sözleşmenin uygulanmasından kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümü ise adli yargının görevine girmektedir. Bununla birlikte, sözleşme imzalandıktan sonra tesis edilse bile, sözleşmenin uygulanmasından kaynaklanmayan, sözleşmeden doğan bir hak veya alacağın takibi niteliği taşımayan, idarenin kamu gücüne dayanarak ve tek yanlı olarak tesis ettiği idari işlemlerin iptali istemiyle açılan davaların idari yargı yerinde görülüp çözümlenmesi gerekmektedir.
Dava konusu işlemin sebep unsurunu, Sayıştay tarafından tanzim edilen denetim raporunda atıf yapılan 20/02/2019 tarih ve 2019/DK.D-48 sayılı düzenleyici Kurul kararına istinaden, idare aleyhine oluşan fiyat farkının, hakedişten kesilmemesi nedeniyle ortaya çıkan kamu zararı tespiti oluşturmaktadır.
Sözleşmelerden kaynaklanan iş, her ne kadar 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’na göre ihale edildiği, imzalanan sözleşmelerin 14. ve 46. maddelerinde fiyat farkının, “31/08/2013 tarih ve 28751 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 2013/5215 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’nın 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’na Göre İhale Edilen Hizmet Alımlarında Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esaslar” düzenlemesi doğrultusunda ödenmesinin kararlaştırıldığı, ancak davalının yukarıda anılan denetim raporuna istinaden 20/02/2019 tarih ve 2019/DK.D-48 sayılı Kurul kararı uyarınca davacıya fazla ödeme yapıldığından bahisle hakedişten kesinti yapılması yönünde işlem tesis ettiği, bu anlamda iptali istenilen işlemlerin davalı Muğla Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nın sözleşme sürecinden ayrılabilir nitelikte kamu gücüne dayanan, re’sen ve tek yanlı olarak tesis ettii işlemler olması karşısında, sözleşmenin uygulanmasından kaynaklanan bir uyuşmazlık olarak nitelendirilmesi mümkün bulunmamaktadır.
Bu itibarla, ihtilâfın özel hukuk sözleşmesinden doğan bir ihtilâf olarak nitelendirilmesi suretiyle görüm ve çözümünün adlî yargının görev alanına girdiği gerekçesiyle davanın görev yönünden reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddine dair temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında usul kurallarına uygunluk bulunmamaktadır.
Diğer taraftan, davanın temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararı bozulduğundan, davalı idarenin vekâlet ücreti yönünden yaptığı temyiz başvurusunun reddedilmesi gerektiği açıktır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne, davalının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle görev yönünden reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu …Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesi’nin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın …Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesi’ne gönderilmesine, 23/03/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.