Danıştay 8. Daire, Esas No: 2016/5506, Karar No: 2021/758

Danıştay 8. Daire Başkanlığı 2016/5506 E. , 2021/758 K.

“İçtihat Metni”

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/5506
Karar No : 2021/758

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava, davacının; “Akademik Sıra Tahsisli” olarak oturmakta olduğu lojmanın, 23.10.2014 tarihine kadar tahliyesinin istenilmesine ilişkin … günlü ve… sayılı Rektörlük işlemi ile bu işlemin dayanağı olan 23.07.2014 tarihinde yürürlüğe giren Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Konut Tahsis Yönergesi’nin 5/a, 5/b, 7/2, 7/3, 7/6, 7/8, 15/3, Geçici Madde 1 ve Geçici 4 maddelerinin iptali istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince, Yönergenin 5/a ve 5/b maddeleri ile görev tahsisli lojman hakları bulunan kişilerin sıra tahsisli lojman hakkına sahip kişi konumuna indirdiğinden bu maddeler ile dayanağı kalmayan bireysel işlemin iptaline, dava konusu diğer yönerge maddelerinde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle reddine karar verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, davalı Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Senatosu’nun kararı ile kabul edilen Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Konut Tahsis Yönergesi’nin 23.07.2014 tarihinde yürürlüğe girdiği, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Muğla Sağlık Meslek Yüksekokulu’nda doçent unvanıyla görev yapan davacının, oturmakta olduğu … Vakfı’na ait … Blok … numaraları daireden, davaya konu yönerge hükümleri uyarınca akademik tahsisli olarak oturma süresinin dolduğundan bahisle … günlü ve … sayılı işlemle tahliyesinin istenilmesi üzerine anılan tahliye işlemi ile bu işleme dayanak alındığından bahisle Konut Tahsis Yönergesinin 5/a, 5/b, 7/2, 7/3, 7/6, 7/8, 15/3, Geçici Madde 1 ve Geçici 4 maddelerinin de iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmıştır.
Mahkeme kararının, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Konut Tahsis Yönergesi’nin 5/a, b maddeleri ile Geçici Madde 4’e ilişkin kısmının incelenmesi:
İdare ve vergi mahkemeleri tarafından verilen kararların temyiz yolu ile incelenip bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında yazılı nedenlerin bulunmasına bağlıdır.
İdare Mahkemesince verilen karar ve dayandığı gerekçe usul ve kanuna uygun olup, bozulmasını gerektiren bir neden bulunmamaktadır.
Mahkeme kararının, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Konut Tahsis Yönergesi’nin 7/2, 7/3, 7/6, 7/8, 15/3 maddeleri ile Geçici Madde 1’e ilişkin kısmının incelenmesi:
Kamu Konutları Yönetmeliği’nin “Kamu Konutu Özelliğini Kazanma” başlıklı 6. maddesinde, kamu konutlarının görev unvan gruplarına göre ne miktarda veya hangi oranda tahsis edileceğinin yetkili makamca tespit edilebileceği, “Görev Tahsisli Konutların Tahsis Şekli” başlıklı 8. maddesinde “Görev tahsisli konutlar, Yönetmeliğe ekli (2) sayılı cetvelde belirtilenlere, cetveldeki sıraya göre, yetkili konut dağıtım komisyonu tarafından tahsis edilir. Ancak (3) sayılı cetvelde gösterilen makam ve rütbe sahiplerine tahsiste ayrıca tahsis kararı alınmaz, atama kararı aynı zamanda tahsis kararını da kapsar. Merkezde görevli personele merkez konut dağıtım komisyonunca, görev tahsisli konut tahsisi yapılır.” düzenlemesi; “Sıra Tahsisli Konutların Tahsis Şekli” başlıklı 9. maddesinde “Sıra tahsisli konutlar, Yönetmeliğe ekli (4) sayılı puanlama cetveli esas alınarak konut dağıtım komisyonunca hak sahiplerine tahsis edilir. Hak sahiplerinin puanlarının eşit olması halinde, hizmet süresi fazla olana, hizmet süresi de eşit ise, yetkili ev dağıtım komisyonunca ad çekme yoluyla, konut tahsis edilir” hükmü; “Konutlarda Oturma Süreleri” başlıklı 20. maddesinde “Özel, görev ve hizmet tahsisli konutlarda, tahsise esas olan görev veya hizmetin devamı süresince oturulabilir. (Değişik: 15/1/1991-91/1391 K.) Sıra tahsisli konutlarda ise oturma süresi beş yıldır. Ancak, a) Bu sürenin tamamlanmasından sonra, konuttan yararlanacak başka personelin olmaması halinde, belli bir süre verilmeksizin ve şartlı olarak konutta oturmaya devam edilmesine izin verilebilir. ” hükmü düzenlenmiştir.
Danıştay İkinci Dairesi’nin 20/03/2014 gün ve E:2013/5756 sayılı kararı ile, “Kamu Konutları Yönetmeliği”nin “Konuttan çıkarılma” başlıklı 34. maddesinin, 27.03.2012 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelikle değişik 3. fıkrasının; 2946 sayılı Kanun’un 8. maddesinde; konutta oturma süresi sona erenlere karşı idarelere sadece “konutu boşalttırma” yetkisi tanındığı, konutun boşaltılmaması durumunda, idareye işgaliye bedeli tahsil yetkisi verilmediği, Kanun’un bu açık hükmüne rağmen, Yönetmeliğin 34 üncü maddesinin üçüncü fıkrası ile idareye işgaliye bedeli tahsil etme hakkı tanınmasının hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle yürütmesinin durdurulmasına karar verilmiş; daha sonra görev değişikliği sebebiyle Danıştay Onbirinci Dairesince incelenen Yönetmelik hükmü Daire’nin 24/05/2018 tarih, E:2016/5537, K:2018/2580 sayılı kararıyla iptal edilmiş; bu kararın temyiz istemi de Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nun 07/10/2019 tarih, E:2018/4626, K:2019/4119 sayılı kararıyla reddedilerek onanmıştır.
… tarih ve … sayılı Üniversite Senato toplantısında kabul edilerek yürürlüğe giren Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Konut Tahsis Yönergesi’nin “Konut tahsisi” başlıklı 7. maddesinde; “(2) Merkez konutları tripleks daire Rektöre tahsis edilir. Dubleks daireler Rektör Yardımcıları ve Genel Sekretere; … Konutları … Blok, … Konutları … … Daireli Blok görev yaptığı birim Menteşe ilçesinde olan Dekan, Hastane Başhekimi, Yüksekokul, Meslek Yüksekokulu ve Enstitü Müdürleri ile Genel Sekreter Yardımcısı, Daire Başkanı ve Hukuk Müşaviri olmak üzere 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi Kanunu gereğince harcama yetkilisi sıfatını haiz üst düzey yöneticilere görev tahsisli olarak ayrılmıştır.
(3) Konutlardaki bodrum/zemin katlarının bazıları stüdyo tipi konutların bir kısmı, toplam 15 konut sayısını aşmamak üzere, Komisyon tarafından hizmet tahsisli ve icapçı personel için sıra tahsisli olarak belirlenmek üzere ayrılmıştır. Bunun dışında kalan tüm konutlar akademik ve idari personele sıra tahsisli olarak ayrılmıştır.
(6) Kamu Konutları Yönetmeliğine tabi konutlardan daha önce en az 5 yıl süre ile yararlananlar yeniden sıralamaya giremezler.
(8) Komisyon tarafından, ihtiyaç halinde kullanılmak amacıyla 5 konut Rektörün talebiyle sıra tahsisli olarak rezerve edilebilir.” düzenlemesi; “Konutu boşaltma ve konuttan çıkarılma” başlıklı 15. maddesinde, “(3) Konutta oturma süresini doldurduğu veya konutta oturma hakkı sona erdiği halde konutu tahliye etmeyenlerden, konutu on beş gün içerisinde tahliye ederek boşaltması, aksi takdirde bu sürenin bitiminden itibaren işgaliye bedeli alınacağına ilişkin olarak Üniversitece yapılacak tebligata rağmen, konutu tahliye ederek boşaltmayanlardan, yeni bir tebligata gerek olmaksızın, konutun tahliye tarihine kadar geçecek süreler için ödenmesi gereken kira bedeli yerine işgaliye bedeli tahsil edilir. Bu bedel; konutun tahliye edilmesi gereken tarihten sonraki üç ay için, ödenmesi gereken kira bedelinin (yakıt, elektrik, su vb. hariç) iki katı, daha sonraki aylar için ise dört katı olarak uygulanır. Ancak, bu şekilde oturulan süreler Yönetmeliğin 33 üncü maddesi ile belirlenmiş olan sürelerin uzatılması sonucunu doğurmaz ve oturanlar yönünden bir hak teşkil etmez. Ayrıca, Rektörlükçe ilgili mülki veya askeri makamlara başvurulur. Bu başvuru üzerine konut, başka bir bildirime gerek kalmaksızın, kolluk kuvveti kullanılarak, bir hafta içinde zorla boşaltılır. Zorla boşaltmaya karşı idareye ve yargı mercilerine yapılacak başvuru, boşaltma işleminin icra ve infazını durdurmaz.” düzenlemesi; Geçici 1. maddesinde “Kanunda ve Yönetmelikte sayılmayan tahsis şekilleri ile kamu konutlarında oturmakta olanlar ve bu Yönergenin 7 nci maddesinin yedinci fıkrası uyarınca icapçı personel olarak oturmakta olanlardan 5 yıllık oturma süresini dolduranlar, bu Yönergenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren azami 6 ay, konutlarda oturma süresi dolanlar ise azami 3 içerisinde konutu boşaltırlar. Aksi takdirde Yönergenin 15 inci maddesi hükümleri uygulanır.” düzenlemesi yer almaktadır.
Bakanlıklar ile diğer kamu kurum ve kuruluşları, görev alanlarına ilişkin olarak yönetmelik dışında, yönerge, tebliğ, genelge gibi çeşitli adlar altında da düzenleme yapabilmektedirler. Ancak bu düzenlemeler arasında “normlar hiyerarşisi” olarak adlandırılan bir ilişki bulunmaktadır.
Normlar hiyerarşisi kuramına göre; hukuk düzeni, farklı kademede yer alan Anayasa, kanun, yönetmelik ve diğer düzenleyici işlemlerden oluşan birçok normu içermekte ve her norm geçerliliğini bir üst basamakta yer alan normdan almaktadır. Bu nitelikleri gereği, dayandıkları üst hukuk normlarına aykırı hüküm ihtiva etmeleri mümkün değildir. Diğer yandan, normlar hiyerarşisindeki düzenleme soyuttan somuta doğru kademeli bir sistem içermektedir.
Yasa koyucu düzenleyeceği konularda genel prensipleri belirler ve bunun uygulanmasını yürütmeye, bir başka ifadeyle idarelere bırakır. İdare Hukukunun temel ilkeleri uyarınca; idare tarafından, düzenleyici işlemler tesis edilirken, üst hukuk normlarına açıklık getirilmesi ve bu normlarca çizilen çerçeve içerisinde teknik detayların belirlenmesi, uygulamadaki belirsizliklerin giderilmesi amaçlanmalıdır. Öğretide türevsel bir yetki olarak kabul edilen idarelerin düzenleme yetkisinin, yasalarla getirilen hükümleri aşacak bir şekilde kullanılamayacağı da idare hukukunun en temel ilkelerindendir.
Uyuşmazlık konusu olayın yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri ile birlikte değerlendirilmesinde; doçentliğin Yönetmelikte görev tahsisli konut hakkı kapsamında değerlendirilmesine rağmen Yönerge’de sıra tahsis olarak belirtildiği, Yönetmelikte 5 yılın sonunda boş konut olması durumunda yeniden tahsis yapılabileceği düzenlenmişken Yönergede 5 yılı dolduranların yeniden sıraya giremeyeceklerinin düzenlendiği, Yönetmeliğin 34. maddesinin Danıştay İkinci Dairesi tarafından yürütmesinin durdurulmasına rağmen aynı düzenlemenin (işgaliye bedeli) Yönerge ile yapıldığı, Yönerge ile Kanun ve Yönetmelikte bulunmayan tahsis yetkisinin tek başına Rektöre verildiği, Yönergelerin çıkarılma amaçlarının dayanağı Yönetmeliğin uygulanmasına ilişkin esasları belirlemek olduğu ancak, bu haliyle dava konusu Yönergenin dayanağı Yönetmeliği aşar nitelikte farklı hükümler içerdiği, bu nedenle söz konusu maddeler açısından düzenlemede hukuka uyarlık bulunmadığı anlaşılmaktadır.
Açıklanan nedenlerle; … İdare Mahkemesi’nin temyize konu kararının Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Konut Tahsis Yönergesinin 5/a, 5/b ve Geçici 4 bentlerine ilişkin kısımları ile dava konusu bireysel işlemin iptaline ilişkin kısmının onanmasına, 7/2, 7/3, 7/6, 7/8, 15/3 ve Geçici Madde 1 maddelerine ilişkin kısmının bozulmasına, dosyanın bozulan kısım yönünden yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 10/02/2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.