Danıştay 13. Daire, Esas No: 2015/5161, Karar No: 2021/4303

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …Televizyon A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : …Kurulu
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : …İdare Mahkemesi’nin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirkete ait “…” logosuyla yayın yapan televizyon kanalında 09/10/2013 tarihinde yayınlanan “…” isimli dizinin, 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun’un 24. maddesinin 2. fıkrası uyarınca belirlenen koruyucu sembol sistemi ile ilgili usul ve esaslara aykırı olarak yayınlandığından bahisle 208.243,00-TL idarî para cezası uygulanmasına ilişkin …tarih ve … sayılı Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (Kurul) kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …İdare Mahkemesi’nce verilen kararda; davacı şirkete ait televizyon kanalında yayınlanan “…” adlı dizinin 09/10/2013 tarihinde 11:05-12:30 saatleri arasında yayınlanan bölümünün ”7 yaş ve üzeri” akıllı işaretiyle yayınlandığı, davalı idarece söz konusu yayının ”13 yaş ve üzeri”, ”olumsuz örnek oluşturabilecek davranışlar” kategorisinde olduğunun belirlendiği, yayının sınıflandırılması ve içeriği hakkında doğru bir bilgilendirme yapılmadığı anlaşıldığından, davacının koruyucu sembol uygulamasına yönelik sorumluluğunu yerine getirmediği sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, kodlama işlemi sonucunda programın ”yedi yaş ve üzeri”, ”olumsuz oluşturabilecek davranışlar” akıllı işaretleriyle yayınlanması gerektiği sonucunun çıktığı, davalı idarenin tespitinin somut veri ve sonuçlara dayanmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, temyize konu Mahkeme kararında hukuka aykırılık bulunmadığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı şirkete ait “…” logosuyla yayın yapan televizyon kanalında 09/10/2013 tarihinde yayınlanan “…” isimli dizinin, 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun’un 24. maddesinin 2. fıkrası uyarınca belirlenen koruyucu sembol sistemi ile ilgili usul ve esaslara aykırı olarak yayınlandığından bahisle 208.243,00-TL idarî para cezası uygulanmasına ilişkin …tarih ve …sayılı Radyo ve Televizyon Üst Kurulu kararının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun’un “Tanımlar” başlıklı 3. maddesinin birinci fıkrasının (j) bendinde, Koruyucu Sembol’ün, yayın hizmetinin içeriği hakkında izleyicilerin bilgilendirilmesi amacıyla medya hizmet sağlayıcılar tarafından kullanılan ortak sembolleri ifade ettiği belirtilmiş; 24. maddesinde, “(1) Medya hizmet sağlayıcılar, koruyucu sembol sistemi kullanarak, izleyicileri program hizmetlerinin içeriği hakkında sesli veya yazılı olarak bilgilendirir. (2) Koruyucu sembol sistemi ile ilgili usul ve esaslar Üst Kurulca belirlenir. (3) Bu madde Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu hakkında da uygulanır.” kuralına yer verilmiştir.
02/10/2011 tarih ve 28103 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Yayın Hizmeti Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin “Koruyucu sembol sistemi” başlıklı 23. maddesinde, “(1) Medya hizmet sağlayıcılar, sembol sistemi kullanarak, izleyicileri program hizmetlerinin içeriği hakkında sesli veya yazılı olarak bilgilendirirler. (2) Sembol sınıflandırması, yaş ve içerik gruplarını belirten sembollerin birlikte kullanılması suretiyle yapılır. Sınıflandırma işlemi, Üst Kurul’ca hazırlanan ve gerekli görülen hallerde güncellenen Kodlayıcı Uygulama Rehberi’nde yer alan esas ve ilkelere göre yapılır. Kodlayıcı Uygulama Rehberi, Üst Kurul’un internet sitesinde yayınlanır. (3) Koruyucu semboller, bir programın olası zararlı içerikte olabileceğini ve/veya programın hangi yaş grubuna uygun olduğunu belirtir. (4) Bir programın şiddet ve korku, cinsellik ve olumsuz örnek oluşturabilecek; ayrımcılık, alkol ve sigaranın aşırı kullanımı, madde kullanımı, yasa dışı davranışlar ile kaba ve küfürlü konuşmalar içermesi durumunda, o programın olası zararlı içerikte olabileceğine ilişkin Ek-1’de yer alan “Şiddet/Korku”, “Cinsellik”, “Olumsuz Örnek Oluşturabilecek Davranışlar” sembolleri kullanılır. (5) Bir programın hangi yaş grubuna uygun olduğu ise; programdan etkilenme düzeyleri göz önüne alınarak oluşturulan Ek-1’de yer alan “Genel İzleyici”, “7 yaş ve üzeri için uygundur”, “13 yaş ve üzeri için uygundur” ve “18 yaş ve üzeri için uygundur” sembolleriyle belirtilir. 13+ ve 18+ sembolleri programın yayını süresince ekranın bir köşesinde sabit ve sürekli olarak yayınlanır. 7+ bir programın günün her saatinde yayınlanabileceği, 13+ bir programın 21.30’dan sonra yayınlanabileceği, 18+ bir programın 24:00-05:00 aralığı dışında yayınlanamayacağı anlamına gelir. (6) Bir programın hangi türde zararlı içerik taşıdığı ve hangi yaş grubunun izlemesinin uygun olduğu, medya hizmet sağlayıcıların görevlendirdiği ve sistem hakkında önceden eğitilmiş sertifika sahibi kodlayıcıların Üst Kurul’un resmi internet sitesinde yer alan Örnek Kodlama Formunun elektronik ortamda doldurulması sonucunda verilen cevaplara göre sistem tarafından otomatik olarak saptanır. (7) Bu madde Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu hakkında da uygulanır.” kuralı yer almaktadır.
6112 sayılı Kanun’un 24. maddesinin 2. fıkrası uyarınca Radyo ve Televizyon Üst Kurulu tarafından belirlenen Akıllı İşaretler Uygulama Esas ve İlkeleri’nin ‘Sorumluluk’ başlıklı bölümünde, “13) Medya hizmet sağlayıcılar, sembol sisteminin uygulanmasından sorumludurlar.14) Medya hizmet sağlayıcılar, tercihen bünyesindeki denetim birimlerinden, lise ve üzeri eğitime sahip, bilgisayar işletmenliği bilgisini haiz en az iki kodlayıcının kimlik bilgilerini Üst Kurul’a iletmekle ve Üst Kurul’un eğitim programına katılmalarını sağlamakla yükümlüdürler. Bu programa katılanlara, Üst Kurul tarafından Kodlayıcı Sertifikası verilir. 15) Eğitime tabi tutularak sertifika verilmiş kodlayıcıların, herhangi bir sebeple görevlerinden ayrılmaları hâlinde, bu durum, medya hizmet sağlayıcı kuruluş tarafından Üst Kurul’a yazılı olarak bildirilmelidir. Görevinden ayrılan kodlayıcının eğitim programı sonucu verilmiş olan kullanıcı adı ve şifresi iptal edilerek yeni atanan kodlayıcı için eğitim programını takiben yeni kullanıcı adı ve şifre tanımlanır ve sertifika verilir. 16) Üst Kurul tarafından gerekli görüldüğünde, Kodlayıcı Uygulama Rehberinde ve Koruyucu Sembol Sisteminde güncellemeler yapılır ve bu güncellemeler RTÜK web sayfasında (www.rtuk.org.tr) yer alan “Kodlayıcı Uygulama Rehberi” bölümünde medya hizmet sağlayıcılarına duyurulur. Medya hizmet sağlayıcılar, Kodlayıcı Uygulama Rehberi’nde yer alan ‘Uygulama Esas ve İlkelerini’ bilmek ve sınıflandırma işlemini buna uygun olarak yapmakla sorumludurlar.” düzenlemesine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Aktarılan mevzuatın değerlendirilmesinden, medya hizmet sağlayıcıların, koruyucu sembol sistemini kullanarak, izleyicileri program hizmetlerinin içeriği hakkında sesli veya yazılı olarak bilgilendirmeleri gerektiği, koruyucu sembol sistemine ilişkin esas ve ilkelerin Kurul tarafından belirlendiği; buna göre, bir programın hangi türde zararlı içerik taşıdığı ve hangi yaş grubunun izlemesinin uygun olduğu, medya hizmet sağlayıcıların görevlendirdiği ve sistem hakkında önceden eğitilmiş sertifika sahibi kodlayıcıların Kurul’un resmî internet sitesinde yer alan Örnek Kodlama Formu’nun elektronik ortamda doldurulması sonucunda verilen cevaplara göre sistem tarafından otomatik olarak saptanacağı anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta, “…” isimli dizinin davacı şirkete ait yayın kuruluşunda 09/10/2013 tarihinde yayınlanan bölümünün ”7 yaş ve üzeri” akıllı işaretiyle yayınlandığı, İzleme ve Değerlendirme Daire Başkanlığı’nın …tarih ve …sayılı yazısıyla, söz konusu yayına ilişkin olarak hazırlanan Uzman Raporu’na istinaden 6112 sayılı Kanun’un 8. maddesinin 2. fıkrasının ihlâl edildiği kanaatinin belirtildiği, Üst Kurul tarafından yapılan değerlendirmeler neticesinde ise, söz konusu yayının “13 yaş ve üzeri” koruyucu sembolüyle yayınlanması gerektiği sonucuna ulaşılarak, (13+) sembolü kullanılması gerekirken (7+) sembolünün kullanılması nedeniyle 6112 sayılı Kanun’un 24. maddesinin 2. fıkrasının ihlâl edildiğinden bahisle dava konusu işlemin tesis edildiği anlaşılmaktadır.
Dairemizin 13/01/2021 tarih ve E:2015/5261 sayılı ara kararıyla davalı idareden, “davacı yayın kuruluşunun koruyucu sembol sertifika sahibi uzmanının internet üzerinden erişerek doldurduğu formun kağıda aktarılmış bir nüshasının ve söz konusu formda dava konusu Kurul kararında belirtilen hangi sorulara yanlış/yanıltıcı cevap verilmek suretiyle dava konusu yayın hakkında sistemin (13+) yerine (7+) koruyucu sembol vermesine neden olunduğunun açıklanarak konuya ilişkin tüm bilgi ve belgelerin” istenilmesine karar verilmiş olup; davalı idarece ara kararına verilen cevapta, …sayılı İzleme Değerlendirme Dairesi Başkanlığı Uzman Raporu ile davacı yayın kuruluşunun koruyucu sembol sertifika sahibi uzmanının internet üzerinden erişerek doldurduğu formun kağıda aktarılmış bir nüshasının sunulduğu anlaşılmaktadır.
Her ne kadar dava konusu Kurul kararında, söz konusu yayının “13 yaş ve üzeri” koruyucu sembolüyle yayınlanması gerektiği, davacı yayın kuruluşunun mevcut sembolü kodlama yapmadan ezbere kullandığı belirtilmekte ise de, Dairemizin 13/01/2021 tarihli ara kararına davalı idarece verilen cevapta, davacı yayın kuruluşunun koruyucu sembol sertifika sahibi uzmanının internet üzerinden erişerek doldurduğu formun kağıda aktarılmış bir nüshasının sunulduğu, ancak davalı idarece, söz konusu formda yer alan hangi sorulara yanlış/yanıltıcı cevap verilmek suretiyle dava konusu yayın hakkında (13+) yerine (7+) koruyucu sembol kullanılmasına neden olunduğunun açıklanamadığı, davalı idare uzmanlarınca yapılmış herhangi bir deneme kodlaması sonuçlarının da sunulmadığı görülmektedir.
Bu itibarla, davacı yayın kuruluşunun koruyucu sembol sertifika sahibi uzmanının internet üzerinden erişerek doldurduğu formda yer alan hangi sorulara yanlış veya yanıltıcı cevap verilmek suretiyle uyuşmazlığa konu yayının (13+) yerine (7+) koruyucu sembol işaretiyle yayınlanmasına neden olunduğunun açıklanamadığı anlaşıldığından, 6112 sayılı Kanun’un 24. maddesinin 2. fıkrasının tekraren ihlâl edildiğinden bahisle davacı şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uygunluk, davanın reddi yolundaki temyize konu Mahkeme kararında ise hukukî isabet bulunmamaktadır.